Chỉ số Niềm tin Kinh doanh (BCI) đạt 52,8 trong quý I/2024, mức cao nhất kể từ năm 2022 – một dấu hiệu rõ ràng về niềm tin ngày càng tăng trong cộng đồng doanh nghiệp Châu Âu tại Việt Nam, theo số liệu Hiệp hội Doanh nghiệp Châu Âu tại Việt Nam (EuroCham) vừa công bố.
Lạc quan về kinh tế Việt Nam
BCI khảo sát hơn 1.400 thành viên của EuroCham trong nhiều lĩnh vực khác nhau, đưa ra những quan sát theo thời gian về động lực không ngừng phát triển của thị trường Đông Nam Á sôi động này.
Chủ tịch EuroCham Dominik Meichle cho biết: “Xu hướng tích cực này nhấn mạnh quan điểm của cộng đồng doanh nghiệp châu Âu về Việt Nam là một thị trường năng động với triển vọng tăng trưởng tuyệt vời. Những nỗ lực liên tục nhằm nâng cao sự ổn định và khả năng dự đoán sẽ tăng cường hơn nữa khả năng cạnh tranh toàn cầu của Việt Nam và phát huy hết tiềm năng của mình”.
Giám đốc điều hành Decision Lab (tổ chức thực hiện khảo sát BCI) Thue Quist Thomasen cho biết: “Dữ liệu cứng từ BCI vẽ nên một bức tranh rõ ràng – sự lạc quan của nhà đầu tư đang được cải thiện đều đặn. Việt Nam chắc chắn có khả năng trở thành điểm đến đầu tư ưu việt của khu vực và các chính sách chủ động, tập trung sẽ đẩy nhanh hơn nữa sự phát triển của Việt Nam”.
Các doanh nghiệp châu Âu bày tỏ sự lạc quan về kinh tế Việt Nam, cả trong ngắn hạn và dài hạn. Trong khi một phần ba số doanh nghiệp cảm thấy lạc quan về triển vọng quý II của riêng họ và gần 40% là trung lập, một số chỉ số chính cho thấy một quỹ đạo đầy hứa hẹn.
Đơn cử, tâm lý chuyển biến tích cực trong quý sắp tới đối với nền kinh tế nói chung khi mức độ lạc quan tăng 6 điểm so với quý trước lên 45%, trong khi mức độ bi quan chỉ là 10%. Cùng với đó, số lượng doanh nghiệp cho biết có kế hoạch cắt giảm chi tiêu trong quý tới hiện chỉ còn 15% (so với 23% trước đó), cho thấy niềm tin đầu tư đã tăng lên.
Doanh thu cũng dự kiến nhiều hơn khi có hơn một nửa số người được hỏi dự đoán số lượng đơn đặt hàng và doanh thu sẽ cao hơn trong quý II/2024. Triển vọng việc làm cũng vững chắc hơn, với 40% doanh nghiệp có kế hoạch mở rộng lực lượng lao động trong quý II. Nhìn về lâu dài, sự lạc quan này càng được củng cố, với 71% doanh nghiệp cảm thấy tích cực về triển vọng dài hạn của họ tại Việt Nam trong 5 năm tới.
Lực lượng lao động có tay nghề cao của Việt Nam là điểm thu hút lớn đối với các nhà đầu tư châu Âu, với 75% thành viên EuroCham cho biết thuê 76% nhân viên trở lên tại địa phương. Trong khi khảo sát BCI quý IV/2023 cho thấy, chỉ 40% doanh nghiệp đánh giá trình độ của lực lượng lao động ở mức trung bình, thì xu hướng tuyển dụng mạnh mẽ này cho thấy nền tảng nhân tài vững chắc cho sự phát triển trong tương lai.
Rào cản pháp lý và giải pháp
Trong khi có sự lạc quan cao, các doanh nghiệp cho biết cũng phải đối mặt với những rào cản pháp lý ở Việt Nam cản trở việc gia nhập thị trường và đầu tư dài hạn. Những mối quan tâm chính bao gồm: Gánh nặng hành chính (với hơn một nửa số người được hỏi coi đây là trở ngại lớn cho việc thành lập và mở rộng hoạt động: Quy định không rõ ràng (36% cho biết gặp khó khăn với các quy định, tạo ra sự không chắc chắn và cản trở việc hoạch định chiến lược); Khó khăn về giấy phép và cấp phép (28% cho biết gặp phải sự chậm trễ tốn kém trong việc xin phê duyệt, không khuyến khích các dự án kinh doanh mới và tăng thêm rủi ro cho các nhà đầu tư); và rào cản các quy định hạn chế chuyển giao kỹ năng, chuyên môn…
Để Việt Nam thu hút thêm đầu tư nước ngoài, các doanh nghiệp xác định một số cải cách quan trọng như: 37% kêu gọi các thủ tục hợp lý, đơn giản hóa quản lý để dễ dàng gia nhập thị trường; 34% nhấn mạnh luật pháp rõ ràng và nhất quán để tạo ra môi trường đầu tư có thể dự đoán được; 28% ủng hộ việc cải thiện cơ sở hạ tầng, trong đó có đường sá, bến cảng và cầu để hỗ trợ thương mại và hậu cần.
Chủ tịch EuroCham Dominik Meichle cho biết: “Việt Nam có tiềm năng kinh tế to lớn và việc giải quyết các thách thức pháp lý là chìa khóa để hiện thực hóa tiềm năng đó một cách trọn vẹn”. Ông cũng bổ sung thêm: “Việc đơn giản hóa thủ tục và thiết lập các quy định minh bạch hơn sẽ giúp cả doanh nghiệp Việt Nam và nước ngoài thành công. Điều này sẽ giúp Việt Nam trở thành điểm đến đầu tư hàng đầu trong khu vực, mang lại lợi ích cho doanh nghiệp trong nước, thu hút vốn quốc tế và tăng cường quan hệ đối tác kinh tế”.
Ấn phẩm Sách Trắng 2024 của EuroCham mới đây đã đưa ra các khuyến nghị chi tiết nhằm hợp lý hóa các quy định và tạo ra môi trường đầu tư thân thiện hơn.
Khảo sát BCI quý I cũng cho thấy, các doanh nghiệp đang theo dõi chặt chẽ một số thay đổi quy định sắp tới có khả năng định hình lại đáng kể môi trường hoạt động của họ. Các lĩnh vực chính mà các doanh nghiệp đang theo dõi bao gồm: Quy hoạch phát triển điện lực (PDP) VIII; những tác động đáng kể từ những thay đổi trong khuôn khổ quản lý dược phẩm theo Luật Dược phẩm; ảnh hưởng của Luật Đất đai (sửa đổi) được thông qua mới đây.
Bên cạnh đó, các doanh nghiệp cũng đang theo dõi sự phát triển trong Cơ chế điều chỉnh biên giới carbon, Thỏa thuận mua điện trực tiếp, Quy định chung về bảo vệ dữ liệu… Những quy định này có khả năng ảnh hưởng đến các ngành công nghiệp từ sản xuất đến công nghệ.
Ngoài ra, rủi ro chuỗi cung ứng được các doanh nghiệp nhấn mạnh. Sự gián đoạn gần đây trên các tuyến đường vận chuyển quan trọng như Biển Đỏ đã ảnh hưởng tiêu cực đến 3/5 số người được hỏi, làm nổi bật tính dễ bị tổn thương của chuỗi cung ứng toàn cầu. Điều này nhấn mạnh tầm quan trọng của việc Việt Nam phải tìm mọi biện pháp có thể để giảm thiểu tác động của những rủi ro bên ngoài đó đối với nền kinh tế.