Bác sĩ CKI Nguyễn Quốc Huy, khoa Cấp cứu, Bệnh viện Đại học Y Dược TP.HCM, cho biết nếu bị giập chi, bong gân, bạn nên thực hiện 4 điều như: Nghỉ ngơi, chườm lạnh, quấn băng ép, và kê cao vùng chấn thương, còn gọi là RICE (các chữ cái đầu của 4 từ tiếng Anh):
Nghỉ ngơi (Rest)
Theo bác sĩ Nguyễn Quốc Huy, khi chấn thương, chúng ta cần hạn chế vận động để giảm bớt đau, có thể dùng nạng, gậy, hoặc nẹp vải thông dụng có thể có ích cho một số trường hợp chấn thương nhẹ. Đối với những trường hợp sau chấn thương mà các cử động thông thường bị giới hạn thì tốt nhất là bạn để cho vùng tổn thương được nghỉ ngơi hoàn toàn bằng cách dùng nẹp cố định (có thể dùng bất cứ vật gì dài và chắc để nẹp) qua 2 khớp.
Khi chấn thương, bạn cần hạn chế vận động để giảm bớt đau
Lưu ý là không nên cố gắng nắn, bẻ, chỉnh sửa nơi bị đau để cố đưa về vị trí bình thường hoặc cố gắng lặp đi lặp lại các cử động thông thường mặc dù là khó khăn, những cố gắng này sẽ gây đau cho bạn và làm cho tổn thương nặng hơn.
Chườm đá (Ice)
Để giảm đau và sưng phù, bạn có thể tìm mua thuốc xịt giảm đau tại nhà thuốc và các túi chườm lạnh nhanh tại các siêu thị, hoặc bạn dùng đá lạnh cho vào túi nylon sau đó dùng khăn bọc lại và chườm để tránh tê cóng. Trong 24 giờ đầu, bạn chườm đá khoảng 3 lần, mỗi lần khoảng 20-30 phút. Đặc biệt là không thoa dầu nóng hoặc dùng nhiệt trong 24 giờ đầu vì có thể làm sưng, bầm nhiều hơn.
Băng ép (Compression)
Nên dùng băng thun, quấn nhẹ nhàng và đều tay sẽ giúp cho vùng tổn thương giảm sưng nề và mau hồi phục. Lưu ý là không nên băng quá chặt làm ảnh hưởng đến tuần hoàn phía sau nơi băng ép, bạn có thể nhờ nhân viên y tế hướng dẫn cách băng và theo dõi. Như bạn cần kiểm tra các đầu ngón chân xem có tím hoặc bị tê bì không, nếu có thì cần phải nới lỏng băng thun.
Nên dùng băng thun, quấn nhẹ nhàng và đều tay sẽ giúp cho vùng tổn thương giảm sưng nề và mau hồi phục
Kê cao (Elevation)
Kê vùng chi bị tổn thương lên cao hơn tim để tăng lượng máu tĩnh mạch dồn về hệ tuần hoàn, làm giảm bớt sưng nề.
Bác sĩ Nguyễn Quốc Huy lưu ý, một số chấn thương nghiêm trọng chẳng hạn như sau khi té ngã bạn không thể đứng dậy được, đau rất nhiều vùng lưng hay vùng cổ, không thể xoay trở cổ, hoặc có thể bạn bị mất cảm giác và vận động khi có chấn thương tủy sống.
Lúc này, bạn cần gọi 115 để được hỗ trợ y tế ngay, vì mọi cố gắng xoay trở đều có thể làm nặng hơn các tổn thương của tủy sống cổ hay lưng và có thể dẫn đến liệt thực sự. Điều có thể làm là giúp nạn nhân bình tĩnh, tránh tuyệt đối xoay trở, dùng các vật dụng sẵn có tại chỗ để bất động tương đối vùng cổ (với nhiều tờ báo hay nhiều tờ bìa cuộn lại) hay vùng lưng (với nẹp tre, cây dù che mưa…).
