Ca dao, tục ngữ, thành ngữ Việt Nam bàn nhiều về: “Tham thì thâm, bụt đã bảo thầm rằng chớ có tham!”; hoặc như: “Thật thà ma vật không chết!”.
Truyện ngắn “Thật thà ma vật không chết” (Hoa bằng lăng, NXB Hội Nhà văn, 2021) tác giả đã nhân cách cách hóa nhân vật Bình An – nhân cách sống đẹp, thật thà, ghét thói dối trá. Bình An sống bằng chính bàn tay lao động, một nắng hai sương “Tay làm hàm nhai”, không trộm cướp, không ăn chặn, ăn bớt của ai. Và cuộc đời đã đền đáp cho Bình An sự viên mãn, hạnh phúc, như chính tên gọi Bình An.
Vậy mà cuộc sống này vẫn còn không ít kẻ tham lam, muốn biến của người thành của mình. Này nhé, ngày 9/4 vào dịp nghỉ cuối tuần và giỗ tổ Hùng Vương, hai người giúp việc tên Dư và Hồng đã môi giới, dàn cảnh cho nhóm cướp từ ngoài đột nhập biệt thự của chủ tại quận 5, TP. HCM, mở két sắt cướp gọn 1,8 tỷ đồng và 10.000 USD cùng một số tài sản khác. Chỉ sau vài giờ gây án, bọn gian tham đã bị công an tóm gọn cho vào nhà đá để điều tra xử lý theo pháp luật, tài sản bị cướp đã được thu hồi. Đúng là “tham thì thâm, bụt đã bảo thầm rằng chớ có tham!”. Cả 2 người giúp việc, 72 và 35 tuổi được chủ nhà tin cậy, trả lương hậu hĩnh. Vậy mà đồng tiền đã làm cho họ mờ mắt, nảy lòng tham, phản chủ – nuôi ong tay áo.
Tháng trước, vợ chồng nhà văn Công Trần, láng giềng gần cùng con hẻm với nhà Út Mũi Né phát hiện vụ nuôi ong tay áo, ông bà tự xử đẹp. Vợ chồng nhà văn thuê một người giúp việc, bạn của cô con gái vô tư giới thiệu. Một đêm nọ, nhà văn khó ngủ, ông dậy rảo bước quanh sân, linh cảm căn nhà dưới – nơi người giúp việc ngủ sáng đèn, nhìn vào khe cửa, hình như bà ta đang gói gói đùm đùm cái gì đó? Ông về phòng suy nghĩ mông lung, linh tính có chuyện chẳng lành. Sáng hôm sau nhà văn đi một lượt các phòng, vòng xuống căn nhà dưới dành cho vợ chồng cô con gái đang là giảng viên âm nhạc tại Học viện Âm nhạc châu Âu. Thôi chết rồi, gần như toàn bộ tách, ly chén, bát đĩa quý – thuộc loại đồ cổ đã được ai đó thay bằng loại ly chén, bát đĩa tân thời. Nhà văn về phòng báo lại với vợ, quyết định gọi người giúp việc đến hỏi. Trước chứng cứ rành rành được camera an ninh gia đình gắn kín ghi lại. Người giúp việc buộc phải nhận tội, các món đồ quý đã được gói ghém chuẩn bị đưa ra khỏi nhà. Ông bà nhà văn thanh toán lương tháng sòng phẳng và buộc người giúp việc đi ngay, để lại bản tường trình và cam kết. Cũng y chang vụ người giúp việc dàn cảnh cướp tiền của chủ ở quận 5, TP. HCM. Tham thì thâm, quả cha ông đã tổng kết, không sai chút nào.
Nói đi cần nói lại, trong cộng đồng người giúp việc có nhiều người tốt, sống thật thà, chất phác, trung thành, chăm chỉ làm việc, đáng trân trọng. Cũng chếch nhà Út Mũi Né không xa, chung con hẻm, vợ chồng doanh nhân ĐV lại có người giúp việc tên K trên cả tuyệt vời. Của nả trong nhà, kể cả tiền bạc buông thuồng, hơn chục năm nay, đâu nguyên đấy, không bao giờ suy suyển. Trước đây, cô ấy cùng là phật tử với bà chủ, thường lui tới chùa chiền hương khói. Tốt nghiệp khoa Anh ngữ đại học sư phạm, có chuyện gì đó trắc trở mà K không lập gia đình. Ba mẹ của K. sống cùng phường, nhà có 3 anh chị em, cuộc sống ổn định, vườn tược thoáng rộng. Bà chủ – vợ doanh nhân ĐV không may bị bệnh hiểm nghèo ra nước ngoài điều trị, cô K. kiêm luôn phiên dịch và điều dưỡng viên. Ông bà doanh nhân ĐV chi trả tiền lương đầy đủ, nhưng cô K không nhận, ông bà ĐV đành làm sổ riêng gửi tiết kiệm cho cô, có lúc cô ấy sẽ dùng tới (!).
Người ta thường nói, mỗi cây mỗi hoa, mỗi nhà mỗi cảnh. Cũng lại có câu, cha mẹ sinh con, trời sinh tính. Dù là cây gì, hoa gì, tính khí mỗi người ra sao thì cái đức, cái tâm vẫn là thứ quyết định. Tâm tốt, đức hay là thứ quý giá nhất của đời người. Ác giả ác báo – người làm việc ác sẽ có báo ứng; Tham thì thâm, bụt đã bảo thầm rằng chớ có tham; thật thà ma vật không chết… là những điều tâm niệm hàng ngày, hàng giờ của bất cứ ai, kể cả người giúp việc – nghề được xã hội tôn vinh.
