Một kĩ năng giúp con lớn lên thành công quan trọng hơn cả IQ

Tiến sĩ Michele Borba là một nhà tâm lý học giáo dục, nhà văn, người dẫn chương trình nổi tiếng nước Mỹ. Cô đã nói chuyện với hơn một triệu người trên năm châu lục và với vô số phương tiện truyền thông về các vấn đề phát triển của trẻ em.

Michele Borba là chuyên gia nuôi dạy con cái. Cô cũng là tác giả của hai cuốn sách nổi tiếng: Những lý do đáng ngạc nhiên tại sao một số trẻ em phải vật lộn còn những người khác tỏa sáng và Tại sao những đứa trẻ đồng cảm lại thành công trong thế giới này.

Nữ Tiến sĩ kết hợp 40 năm kinh nghiệm giảng dạy và tư vấn với khoa học mới nhất để đưa ra những lời khuyên chân thực, đúng đắn cho phụ huynh, giáo viên về những cách giúp trẻ phát triển đúng đắn.

Thông qua nghiên cứu của Michele Borba với tư cách là một nhà tâm lý học trẻ em, bà nhận thấy rằng tính kiên trì là kỹ năng số 1 giúp trẻ trở nên thành công trong cuộc sống. Điều đó cũng thật đúng với thực tế, khi hầu hết các nghiên cứu đều chứng minh rằng tính kiên trì là yếu tố quan trọng dự đoán khả năng thành công ở trẻ hơn cả chỉ số IQ.

Michele Borba, EdD, là một nhà tâm lý học giáo dục, chuyên gia nuôi dạy con cái và là tác giả của “Thrivers: Những lý do đáng ngạc nhiên tại sao một số trẻ em đấu tranh và những người khác tỏa sáng” và “UnSelfie: Tại sao những đứa trẻ đồng cảm lại thành công trong thế giới tất cả về tôi của chúng ta” .

Những đứa trẻ có lòng kiên trì sẽ không bỏ cuộc khi gặp thất bại và chúng luôn tin rằng mọi nỗ lực rồi sẽ được đền đáp. Vì vậy, những đứa trẻ sở hữu lòng kiên trì sẽ có động lực để làm việc chăm chỉ và hoàn thành những gì họ khao khát, bất chấp mọi rào cản nảy sinh.

Vậy nên, cha mẹ cần phải nắm bắt ngay các cách này để xây dựng tính kiên trì cho trẻ:

1. Tránh những yếu tố làm trẻ nản lòng

Bước đầu tiên là tránh bốn yếu tố làm “trật bánh” sự kiên trì. Ở đây bà Borba sử dụng từ viết tắt “FAIL” như một lời nhắc nhở hữu ích:

* Fatigue (Mệt mỏi): Bảo vệ khả năng tập trung của con bạn bằng cách tuân theo thói quen ngủ đều đặn. Tắt các thiết bị một giờ trước khi đi ngủ và để chúng bên ngoài phòng ngủ vào ban đêm.

* Anxiety (Lo lắng): Áp lực phải thành công có thể gây cảm giác choáng ngợp. Hãy bày tỏ với con rằng tình yêu của bạn dành cho con không phụ thuộc vào mức độ thành công của chúng.

* Identity solely based on fast achievements (Khen ngợi chỉ dựa trên thành tích): Hãy để con bạn hiểu rằng thành công không cố định, và bạn khen ngợi con vì những nỗ lực của con chứ không phải vì kết quả con đạt được.

* Learning expectations that don’t match abilities (Kỳ vọng học tập không phù hợp với khả năng): Hãy đặt kỳ vọng chỉ cao hơn một chút so với trình độ kỹ năng của con bạn. Kỳ vọng quá cao có thể gây lo lắng, trong khi kỳ vọng quá thấp có thể dẫn đến buồn chán.

2. Dạy con rằng sai lầm là cơ hội phát triển

Bạn cần nhắc nhở con mình rằng sai lầm có thể là điều tích cực ngay cả khi tình huống đó diễn ra không đúng như mong đợi. Hãy nhận lỗi sai cùng con và nói với chúng rằng: “Không sao cả. Điều quan trọng là con đã cố gắng hết mình”.

Bạn cần động viên con thừa nhận những sai lầm của chính mình. Điều này sẽ giúp con nhận ra rằng tất cả chúng ta đều có thể mắc sai lầm và thành công chỉ đến khi bạn không để thất bại đánh gục.

3. Chia nhỏ các nhiệm vụ để giải quyết

Dạy con bạn biết cách chia các nhiệm vụ lớn thành các đầu việc nhỏ hơn để dễ quản lý. Khi có thể phân chia công việc, trẻ sẽ tự tin hơn khi hoàn thành các nhiệm vụ theo đúng thời gian biểu.

Chẳng hạn, nếu trẻ cảm thấy quá tải với số lượng bài tập về nhà quá lớn, cha mẹ có thể hướng dẫn con viết ra từng nhiệm vụ cần phải hoàn thiện vào một tờ giấy, xếp chúng chồng lên nhau theo độ khó tăng dần và lần lượt hoàn thành các nhiệm vụ. Khi đó, trẻ sẽ cảm thấy dễ dàng hơn để giải quyết mọi thứ theo một cách khoa học nhất.

4. Ăn mừng những chiến thắng nhỏ

Thất bại lặp đi lặp lại có thể phá hủy sự kiên trì của con nhưng thành công dù nhỏ nhất cũng có thể khuyến khích trẻ tiếp tục, vì vậy hãy giúp trẻ ăn mừng những thành công nho nhỏ của mình.

Ví dụ, bạn có thể nói với con: “Lần trước, con đánh vần đúng sáu từ. Hôm nay con đúng tám từ. Đó là một bước tiến. Con đang tiến bộ nhờ sự chăm chỉ của con”.

5. Kéo dài sự tập trung của con

Nếu con bạn muốn từ bỏ một bài tập, hãy đặt đồng hồ lên bàn và cài đặt chuông trong một khoảng thời gian thích hợp, phù hợp với mức độ chú ý của bé. Bạn đề nghị con làm bài cho đến khi chuông reo, sau đó con có thể nghỉ ngơi.

Hãy khích lệ khi con làm xong bài trước khi chuông reo, để con thấy mình đạt được thành công. Dần dần, con sẽ tập trung hơn.

6. Khẳng định với con vấp ngã là điều bình thường

Trẻ bỏ cuộc có thể là do chúng không thể nhìn thấy con đường để thoát khỏi thử thách. Khi đó cha mẹ nên chia sẻ cùng con sự thất vọng này và bày tỏ rằng đó là một cảm giác bình thường. Lúc này điều quan trọng là bạn nên khuyên con nghỉ ngơi.

Sau đó, khi con quay trở lại, hãy xem liệu bạn có thể giúp con việc gì hay không. Khi vấn đề đã rõ ràng, bạn cần hỗ trợ cho đến khi con từ từ vượt qua khó khăn.

7. Khen ngợi những nỗ lực

Nhà tâm lý học Stanford Carol Dweck đã phát hiện ra rằng, khi những đứa trẻ được khen ngợi vì trí thông minh của chúng (Ví dụ: “Con thật thông minh!” ), chúng sẽ ít có khả năng kiên trì hơn. Nhưng khi được khen ngợi về nỗ lực (Ví dụ: “Con đã làm việc rất chăm chỉ, con làm tốt lắm!” ), thì trẻ sẽ có động lực và làm việc tốt hơn.

Để kéo dài sự kiên trì, hãy khen ngợi nỗ lực của con bạn, không phải điểm số hoặc kết quả mà chúng đạt được. Theo nghiên cứu, các thành tích bề ngoài có thể làm giảm sự kiên trì của trẻ. Đó là lý do tại sao điểm số cao hay thành tích học tập khủng là quan trọng nhưng không phải tất cả.

8. Hãy đưa ra cho con những “khẩu hiệu”

Những lời tự nhủ tiêu cực như: “Tôi không thể làm được” hoặc “Tôi không đủ thông minh” làm mất đi sự kiên trì. Giúp con bạn chọn một câu ngắn gọn, tích cực để nói với bản thân khi mọi việc trở nên khó khăn.

Nhắc con lặp lại câu nói đó nhiều lần trong vài ngày cho đến khi con có thể nhớ để tự sử dụng câu nói đó. Ví như: “Mọi thứ không nhất thiết phải hoàn hảo. Tôi sẽ ngày càng tốt hơn nếu tôi tiếp tục cố gắng”.

9. Không làm thay con

Một trong những quy tắc nuôi dạy con cái hàng đầu mà phụ huynh nên áp dụng: Đừng bao giờ thay mặt trẻ làm điều gì đó mà hãy để chúng tự làm.

Mỗi lần bạn sửa lỗi cho con mình hoặc làm điều gì đó giùm con, chúng ngày càng phụ thuộc vào bạn nhiều hơn.

Khi biết rằng con có thể hoàn thành nhiệm vụ một mình, bạn hãy lùi lại một bước, cho con tự tin đón nhận cảm giác thành công do chính mình nỗ lực đạt được.