Chỉ trong năm 2023, gần 500km cao tốc được đưa vào khai thác đã phần nào minh chứng điều này.
Nhà thầu hỗ trợ nhau để cùng về đích sớm
Những ngày cuối cùng của năm 2023, tĩnh lặng trong căn phòng làm việc sau chuỗi ngày bám công trường cùng công nhân đưa tuyến cao tốc Mỹ Thuận – Cần Thơ về đích, ông Cao Đăng Hoạt, Chủ tịch HĐTV Công ty TNHH Tập đoàn Định An không khỏi trầm tư khi năm qua, hoạt động kinh doanh của Định An và một đơn vị thành viên ghi nhận biên độ lỗ 300 tỷ đồng.
Thi công cao tốc Vĩnh Hảo – Phan Thiết.
“Lỗ ở đây không phải lỗi của cơ quan quản lý Nhà nước, cũng không phải do nhà thầu không biết tính toán mà đến từ nhiều tác động khách quan như xung đột địa chính trị, biến động giá vật tư, vật liệu”, ông Hoạt thổ lộ.
Doanh thu, lợi nhuận chưa được như kỳ vọng, song, nét mặt của vị chủ tịch cũng nhanh chóng tươi vui trở lại khi nói về các dự án Định An vừa đi qua.
“Điều mừng nhất là Định An đã đưa phần việc đảm nhận tại các dự án về đích theo đúng cam kết. Ví dụ như phần việc tại dự án cao tốc Mỹ Thuận – Cần Thơ về đích trước 1 tháng so với kế hoạch; hoàn thành 6 công trình cầu tại dự án cao tốc Bắc – Nam đoạn Mai Sơn – QL45 trước ngày 31/12/2022…
Trước đó, những khó khăn tại dự án khiến nhiều người lạc quan cũng không dám tin chúng tôi có thể về đích ở mốc thời gian ấy”, ông Hoạt chia sẻ.
Nhiều năm gắn bó với ngành giao thông, ấn tượng với ông Hoạt còn là sự “chia lửa”, tương trợ nhau, không màng lợi ích giữa các nhà thầu.
Ngay ở dự án cầu Mỹ Thuận 2, quá trình triển khai có đoạn đúc hẫng giao giữa hạng mục đường dẫn Định An thi công và cầu chính do Trung Nam phụ trách. Khối lượng thi công không lớn nhưng đòi hỏi kỹ thuật phức tạp.
Đáp ứng tiến độ hợp long đường dẫn và cầu chính trong khoảng tháng 8, tháng 9/2023, ngay sau khi hoàn thiện trụ chính dây văng, Trung Nam đã huy động thiết bị, hỗ trợ Định An thi công đoạn đúc hẫng dù hợp đồng giữa hai đơn vị chưa kịp ký.
Tại dự án Mỹ Thuận – Cần Thơ, dù hoàn thành phần việc của mình trước 1 tháng, nhưng Định An đã hỗ trợ 15 xe lu (cả lái máy), 10 ô tô 4 chân để các nhà thầu tăng tốc.
“Trước đây, ở mỗi dự án việc của đơn vị nào, đơn vị nấy làm. Việc nhà thầu hỗ trợ nhau là chuyện chưa từng có thì tại các công trình trọng điểm thời gian qua, lan tỏa từ chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ và Bộ trưởng Bộ GTVT, ngay tại công trường, các nhà thầu đã trở thành một khối thống nhất, tương trợ lẫn nhau để bứt tốc”, đại tá Nguyễn Tuấn Anh, Phó Tư lệnh Binh đoàn 12 kiêm Phó tổng giám đốc Tổng công ty Xây dựng Trường Sơn chia sẻ.
Chấp nhận lỗ vì trách nhiệm và danh dự
Hơn 3 tháng từ ngày dự án cao tốc Bắc – Nam đoạn QL45 – Nghi Sơn được đưa vào khai thác, Phó Tư lệnh Binh đoàn 12 vẫn chưa thể quên “trận chiến” cuối cùng khi đơn vị tham gia hỗ trợ, “giải cứu” phần việc của một nhà thầu trong cùng liên danh, đáp ứng yêu cầu hoàn thành công trình vào dịp Quốc khánh (2/9/2023).
Cuối tháng 6, đầu tháng 7/2023, đoạn tuyến của nhà thầu phụ có 150m dài đang chuẩn bị dỡ tải thì bị mất ổn định kết cấu nền đường. Việc tìm giải pháp xử lý gần như bế tắc. Nhà thầu phụ buông xuôi.
Với trách nhiệm đơn vị đứng đầu liên danh, Tổng công ty Xây dựng Trường Sơn đã huy động lực lượng vào ứng cứu.
Đến ngày 15/7, cách thời điểm về đích chưa đầy 2 tháng, công tác triển khai khoan đại trà cọc xi măng đất mới bắt đầu.
Trên phạm vi mặt bằng chật chội, nhà thầu phải huy động cùng lúc 4 máy khoan 8 cần, là khoan công suất lớn nhất hiện nay tại Việt Nam để khoan 33.500m dài cọc xi măng đất và hoàn thành khoảng một tuần sau đó (ngày 23/7).
Sau thời gian chờ cố kết, chỉ trong khoảng 10 ngày, nhà thầu lại tức tốc thi công khối lượng công việc khổng lồ, từ đắp đất nền đường, cấp phối đá dăm đến bê tông nhựa. Đến ngày 26/8, Tổng công ty Xây dựng Trường Sơn hoàn thành thi công mặt đường, đảm bảo hoàn thiện đúng ngày 29/8.
“Theo tính toán, tham gia ứng cứu nhà thầu phụ, Trường Sơn đã bỏ ra hơn 7 tỷ đồng. Toàn dự án, nhà thầu đã lỗ trên dưới 40 tỷ đồng so với đơn giá bỏ thầu ban đầu. Chúng tôi đã bỏ qua vấn đề lợi nhuận, nỗ lực vì hiệu quả, danh dự và tiến độ chung”, đại tá Nguyễn Tuấn Anh nói.
Theo lãnh đạo Cục Quản lý đầu tư xây dựng (Bộ GTVT), sự chia sẻ, tương trợ nhau giữa các nhà thầu cũng chính là yếu tố cốt lõi để hầu hết các dự án cao tốc về đích trong năm 2023 theo yêu cầu. “Tinh thần sẻ chia, cùng nhau vượt khó ấy được nhiều người ví von là “cái bắt tay” đúng lúc”, vị này giãi bày.
Lăn lộn cùng nhà thầu gỡ khó
Sau hai tháng đằng đẵng ở công trường cao tốc Mỹ Thuận – Cần Thơ, ông Nguyễn Thế Minh, Phó cục trưởng Cục Quản lý đầu tư xây dựng trở về Hà Nội với nước da đen nhẻm vì nắng gió.
“Trực chiến” với anh em kỹ sư, công nhân giai đoạn căng thẳng nhất, chính ông Minh cũng không thể cầm được nước mắt khi xem lại những thước phim về hành trình vượt khó trong ngày khánh thành.
Gần 500km cao tốc được đưa vào khai thác trong một năm
Trong năm 2023, Bộ GTVT đã khởi công 26 dự án (18 dự án đường bộ; 2 dự án đường thủy; 3 dự án đường sắt; 2 dự án hàng hải và 1 dự án khối xây dựng).
Quyết tâm đưa các dự án về đích, trong năm cũng đã có 20 dự án hoàn thành (17 dự án đường bộ; 1 dự án hàng hải; 2 dự án đường thủy).
Trong đó, có 9 dự án thành phần đường bộ cao tốc được đưa vào khai thác với tổng chiều dài 475km, nâng tổng số kilomet đường bộ cao tốc đưa vào khai thác trên cả nước lên 1.892km.
Gác lại những ngày “cơm ăn tranh thủ, ngủ không đủ giấc”, nhìn lại chặng đường đã qua, theo ông Minh, hầu hết các dự án cao tốc được đưa về đích năm 2023 đều phải chạy đua với thời gian với muôn vàn khó khăn.
Đơn cử như dự án cao tốc đoạn Vĩnh Hảo – Phan Thiết, có những mỏ vật liệu đến cuối tháng 9/2022 mới được cấp phép khai thác, cách thời hạn về đích theo hợp đồng chỉ 3 tháng.
Khó khăn hơn khi những tháng cuối cùng, các dự án chạy đua tiến độ về đích, khối lượng vật tư, vật liệu đòi hỏi gấp 1,5 – 2 lần so với thông thường, công suất khai thác của mỏ không thể đáp ứng. Riêng thiết bị ATGT, có thời điểm màng biển báo phản quang không còn ở trên thị trường.
“Với tinh thần “chỉ tiến không lùi”, có những giải pháp dù rất tốn tiền nhưng đã phải tính tới để thực hiện. Vật liệu đắp thiếu hụt, đất thi công nền đường gom dù đã tập kết hoặc thi công xong nhưng vẫn phải lấy đất lên để ưu tiên cho tuyến chính”, ông Minh cho hay.
Nhà thầu dồn lực tăng tốc, lãnh đạo Bộ GTVT cũng xắn tay, trực tiếp đến từng nhà cung ứng đề nghị tăng thời gian xay nghiền để nâng công suất cấp vật liệu cho dự án.
Với mỏ thương mại đang cung cấp cho nhiều khách hàng, lãnh đạo Bộ cũng vận động ưu tiên cho dự án cao tốc. Có những mỏ thậm chí phải nhờ cả lãnh đạo địa phương tác động.
Khi giá vật liệu tăng đột biến, công thức điều chỉnh giá theo hợp đồng khiến nhà thầu thu không đủ chi, Bộ GTVT đã chỉ đạo chủ đầu tư, trong khuôn khổ quy định pháp luật cho phép, tìm mọi cách đẩy nhanh công tác nghiệm thu, thanh toán, bù trượt giá.
Cấu kiện vật tư nào đưa về công trường tạm ứng được thì tạm ứng tối đa (60 – 70%). Cùng đó là làm việc với đơn vị cung ứng nới biên độ dư nợ, tạo điều kiện cho nhà thầu huy động vật tư, vật liệu thi công.
“Tinh thần khi ấy là tất cả cùng phải vào cuộc. Nhờ đó, khó khăn mới từng bước được tháo gỡ, dự án mới có thể đúng hẹn thông xe”, ông Minh nhớ lại.
Kỷ lục giải ngân vốn giao thông
Năm 2023, Bộ GTVT được giao kế hoạch vốn hơn 95.000 tỷ đồng (gấp 1,7 lần năm 2022), chiếm 1/4 dự toán chi đầu tư phát triển song luôn đứng đầu cả nước về tỷ lệ giải ngân, cả năm đạt hơn 95%.
Ghi nhận sự nỗ lực của Bộ GTVT và các bộ, ngành, địa phương trong việc thúc đẩy phát triển kết cấu hạ tầng giao thông, nhất là đường bộ cao tốc, Thủ tướng Phạm Minh Chính đánh giá: “Đường mở tới đâu, không gian phát triển mở ra tới đó… Bộ GTVT đã nỗ lực hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ , góp phần cùng với cả nước ổn định kinh tế vĩ mô, kiểm soát được lạm phát, phát triển hạ tầng, thúc đẩy tăng trưởng”.
