Trang chủNewsVăn hóa - Xã hộiỨng xử với Tết nhẹ nhàng, tại sao không?

Ứng xử với Tết nhẹ nhàng, tại sao không?


Bên cạnh những giá trị văn hóa của Tết truyền thống được gìn giữ, những yếu tố mới xuất hiện. Ứng xử với Tết thời hiện đại như thế nào và làm thế nào để có được một cái Tết vui vẻ, đầm ấm và không áp lực?

Những cuộc tranh luận về các giá trị cũ – mới vẫn đang tiếp tục được khơi lên mỗi khi Tết đến, Xuân về. Nói đến Tết, không ít người nói về chuyện “sợ”… Tết, nhưng cũng không ít người vẫn… “thích” Tết. Trải qua bao biến thiên của thời đại, đến nay, quan niệm về Tết đã có nhiều thay đổi. Người Việt có vẻ đang hướng đến việc định hình những phương thức ăn Tết mới, thích hợp với điều kiện của xã hội hiện đại…

Tết cổ truyền có thực sự “đáng sợ” hay chỉ do cách chúng ta nhìn nhận, ứng xử, thể hiện? Ứng với Tết như thế nào để chúng ta có được những ngày Tết cổ truyền vẫn đậm vị văn hóa, vẫn là nếp nhà, nếp dân tộc thiêng liêng nhưng không áp lực, khiến người ta “sợ” Tết? Nhà nghiên cứu văn hóa dân gian Nguyễn Hùng Vĩ đã có những chia sẻ với NB&CL xung quanh vấn đề này.

ung xu voi tet nhe nhang tai sao khong hinh 1

+ Vào mỗi dịp Tết, chúng ta lại thấy nhiều lời than thở “mệt vì Tết”, “nhà bao việc lại Tết”… Phải chăng Tết thời hiện đại mang đến cho chúng ta quá nhiều áp lực, thưa ông?

– Tết là thời điểm rất đặc biệt, do đó áp lực Tết là có thật và đến từ nhiều phía. Áp lực của Tết là chuyện muôn đời rồi. Thời xưa, người ta lo Tết trước cả năm mà nhiều khi cũng không lo được. Tết xưa là những cái Tết thiếu trước, hụt sau, cái gì cũng khó. Nhưng thời chiến tranh và nghèo đói có áp lực thời đó và bây giờ có áp lực của bây giờ, tương lai sẽ có áp lực của tương lai. Suy rộng ra không có việc gì mà lại không có áp lực. Bây giờ nghèo mấy thì ai cũng có thể có một cái Tết mà không quá thiếu thốn về vật chất. Nhưng áp lực của Tết bây giờ là người ta kỳ vọng cao quá. Người ta ganh nhau, người ta so sánh với nhau, khi anh có cái này thì tôi cũng phải như thế và hơn thế. Người ta kỳ vọng quá lớn và người ta khổ tâm vì không đạt được kỳ vọng. Rồi còn áp lực về tinh thần, người khá giả thì không sao nhưng đối với người thu nhập thấp đôi khi những điều đơn giản như quà cho bố mẹ, tiền lì xì cho trẻ con nhiều khi cũng phải tính toán.

Cũng có người kêu mệt vì Tết, cái đó tôi thấy rằng, đối với người công nhân làm việc như cái máy cả năm, rồi Tết còn cỗ bàn, còn họ hàng ở quê nữa, đúng là mệt thật. Nhưng nhìn chung nay đã có nhiều dịch vụ, người ta không còn quá vất vả, không quá áp lực về nấu nướng, chăm sóc gia đình nữa, nên đây cũng không phải là vấn đề quá lớn. Nếu có áp lực dồn vào một ai đó, một dịp nào đó nên chung tay tổ chức làm chung và nên hưởng sự vui vẻ khi chia sẻ cùng nhau, đừng nên coi đó là một gánh nặng.

+ Tết là dịp để xả hơi, để sống chậm và cảm nhận cuộc sống… Có vẻ ngày càng có nhiều hơn những ý kiến ủng hộ lối suy nghĩ này. Ông nhìn nhận về mong muốn này như thế nào?

– Xả hơi, sống chậm, chiêm nghiệm cuộc sống… cũng chỉ là một vài trong rất nhiều cách cảm thụ Tết. Mong muốn đó là đáng trân trọng. Như bản thân tôi thì tôi thích suy ngẫm hơn. Kết thúc năm cũ, bước sang năm mới, tôi thường muốn xem mình đã sống như thế nào và sắp tới nên như thế nào. Có một thời điểm để thanh thản nghĩ ngợi khi cuộc sống ngày thường đã quá xôn xao, áp lực cũng là điều hay. Nhưng có những người vì mệt mỏi mà muốn được nghỉ ngơi như người công nhân vất vả cả năm tôi nói ở trên, thì mình cũng nên hiểu nhu cầu đó của họ. Tuy nhiên không thể vì “nghỉ ngơi” mà bỏ đi các mối quan hệ xã hội. Chúng ta nên sắp xếp một cuộc sống hài hoà, không nên cực đoan. Xả hơi bằng cách uống rượu như hũ chìm thì không nên. Sống chậm bằng cách trốn mọi giao tiếp cũng không nên. Giải trí bằng sát phạt cờ bạc lại càng không nên. Suy ngẫm đầy lo toan thì dễ trầm cảm lắm. Cho nên cũng là cảm nhận cuộc sống nhưng lựa chọn nào, hành động với cách nào mới là điều quan trọng.

+ Nếu ở một gia đình mà cha mẹ đều quan niệm chỉ cần tổ chức một cái Tết tối giản, không khác nhiều ngày thường… vậy làm thế nào để các thế hệ sau vẫn cảm nhận được không khí Tết truyền thống với những giá trị văn hóa tốt đẹp? Chuyện gì sẽ xảy ra khi những suy nghĩ “ăn Tết tối giản” trở nên phổ biến trong xã hội?

– Sống tối giản là một lựa chọn khá “hot” hiện nay và có thể ứng dụng vào Tết. Ta nên tôn trọng sự lựa chọn của họ vì nó có những hữu ích cho cá nhân và nhân loại. Tuy nhiên, ta cũng cần thấy rằng đó là một ứng xử cực đoan, trái ngược với lối sống hoang phí, khoe mẽ và theo tôi, dùng cái cực đoan này chống lại cái cực đoan khác, như vậy cũng là không hay.

Ông bà ta ngày xưa có nhiều kinh nghiệm ứng xử rất phù hợp với từng hoàn cảnh, các cụ quý trọng lối sống tiết kiệm, giản dị, hợp lý và duy tình. “Tuỳ tiền biện lễ”, “Lễ bạc mà lòng thành” – một dân tộc vốn đói nghèo bền vững từ xưa đã tạo ra giá trị của phong cách sống đó. Đó là cách sống không chỉ cho riêng mình mà phải “nhìn nhau mà sống”. Tết là di sản văn hóa mang tính cộng đồng sâu sắc, mình làm sao chan hòa được với mọi người để chung vui là tốt nhất. Trong điều kiện hiện nay cũng nên đơn giản Tết nhưng những điều thuộc về hệ giá trị thì chúng ta không nên bỏ qua. Chẳng hạn như giá trị cố kết cộng đồng, giá trị hướng về nguồn cội… Anh có thể đơn giản trong nhiều mối quan hệ nhưng hành vi lễ nghĩa phải nghiêm cẩn, mẫu mực, như ăn mặc đàng hoàng, nói năng chuẩn mực, kính trọng người già… Những thứ đó không tốn kém, không mất tiền mà rất có ý nghĩa giáo dục, làm gương cho con trẻ nhìn vào, học theo.

ung xu voi tet nhe nhang tai sao khong hinh 2

Nhà nghiên cứu văn hóa Nguyễn Hùng Vĩ. Ảnh: NVCC.

Cá nhân tôi không quá lo suy nghĩ “ăn Tết tối giản” sẽ trở nên phổ biến. Quan niệm “Tết tối giản” không có ở nhiều người, trong xã hội phần đông người ta vẫn muốn có một cái Tết đoàn viên, vui vẻ cho cả gia đình. Chúng ta đã chứng kiến quá nhiều những cơn “sốt”, những sự “bùng phát”, những đợt “sóng”, những “dị giáo” ồn ào. Nhưng rồi, cuộc sống có cách tự điều chỉnh của nó. Không phải tự nhiên mà Tết đã tồn tại qua hàng nghìn năm. Những gì phù hợp với luật pháp, với đạo đức, những cái thiện, cái đẹp sẽ luôn bền vững và tồn tại lâu dài như Tết vậy.

+ Rõ ràng không phủ nhận được những giá trị tốt đẹp của Tết. Nhưng sự phát triển là xu thế tất yếu, và dù muốn hay không nó vẫn tác động đến văn hóa cũng như đến văn hoá Tết. Những sự biến chuyển gần đây khiến nhiều người lúng túng lựa chọn giữa một bên là giữ gìn các nét đẹp văn hóa truyền thống để tạo nên không khí Tết trong nhà, một bên là cách đón Tết gọn nhẹ. Theo ông có một “đáp án” nào khả dĩ có thể dung hoà được điều này?

– Sự mâu thuẫn giữa “Tết tối giản” và truyền thống vui Tết cộng đồng sẽ chưa cần phải đặt ra vì nó chưa hề là một vấn đề thực sự quan trọng. Quan trọng là ở nhiều cái khác như lãng phí, tai nạn giao thông, hàng giả, lừa đảo, bạo lực, vệ sinh an toàn thực phẩm… Rất nhiều thứ cần đặt vấn đề vì tính cấp thiết của nó. Sự “tối giản Tết” là có thể tự điều chỉnh được. Chắc chắn là thế.

Nhưng nếu ai đó có băn khoăn thì tôi cũng nhấn mạnh rằng, Tết có rất nhiều giá trị, cách tốt nhất là mỗi người tuỳ hoàn cảnh của mình để có cách ứng xử phù hợp. Cách ứng xử phù hợp là lấy những giá trị tốt đẹp của Tết làm giá trị cốt lõi. Đó là những giá trị về đoàn viên, về hoà hợp, về khát khao sự mới mẻ trong năm mới. Chúng ta hãy lạc quan tích cực, giải toả những áp lực Tết khỏi tâm lý, đừng đẩy nó căng lên, xã hội cũng thế thôi. Chúng ta có thể ứng xử với Tết nhẹ nhàng, sao cho đỡ vất vả, đỡ áp lực cho mình nhưng phải hòa chung sự cộng cảm, nhân tinh thần cộng cảm đó lên, lan tỏa cho mọi người tinh thần giản dị nhưng vị tha.

Mà nói thế thôi, chưa có một nghiên cứu điều tra xã hội học nào chỉ rõ số lượng những người mong Tết và những người “sợ” Tết để so sánh một cách khoa học cả. Vấn đề là điều chỉnh cách ứng xử với Tết để cho mình thanh thản mà sống… Kêu nhiều tạo nên tâm lý bức xúc, bất lợi cho chính bản thân và ảnh hưởng đến người thân xung quanh. Cười vui trước thử thách là một phương thuốc hữu hiệu.

Cá nhân tôi quan niệm Tết như một di sản văn hóa đặc biệt, nó mang một hệ giá trị nhân sinh và bản sắc văn hóa cộng đồng. Cách tốt nhất, cũng như những di sản văn hóa khác là cần thấu hiểu, bảo tồn, phát huy và quảng bá các giá trị văn hóa tốt đẹp của nó.

+ Xin cảm ơn ông !

T.Toàn (Thực hiện)



Nguồn

Cùng chủ đề

Giá heo hơi ngày 28/10/2024: Giảm nhẹ ở một số địa phương

DNVN - Giá heo hơi hôm nay, 28/10/2024, ghi nhận mức giảm nhẹ ở một số tỉnh, duy trì trong phạm vi 58.000 - 63.000 đồng/kg. ...

Đường hoa Nguyễn Huệ dịp Tết năm nay có gì?

TPO - Đường hoa Xuân Ất tỵ sẽ mở cửa phục vụ du khách trong 7 ngày, từ 27/1 đến 2/2/2025 (từ 28 tháng Chạp năm Giáp Thìn đến hết Mùng 5 Tết Ất tỵ). UBND TPHCM vừa ban hành kế hoạch tổ chức trang trí, xây dựng Đường hoa Nguyễn Huệ lần thứ 22 - Tết Ất tỵ năm 2025. Theo kế hoạch, Đường hoa sẽ mở cửa phục vụ du khách vui Xuân trong...

Rebirth – sự tái sinh của thương hiệu thời trang White Chic

Bộ sưu tập REBIRTH của WHITE CHIC đánh dấu sự tái sinh mạnh mẽ, kết hợp vẻ đẹp vượt thời gian với xu hướng thời trang bền vững. Những thiết kế tối giản, thanh lịch, nhưng đầy cá...

Giảm 90% giá vé tàu Tết cho Mẹ Việt Nam anh hùng

Tổng công ty Đường sắt VN cho biết, đường sắt tiếp tục áp dụng...

Hơn 40 nghìn vé tàu Tết được bán thành công sau một ngày mở bán

Tổng công ty Đường sắt VN cho biết, từ 8h sáng qua (6/10), đường...

Nổi bật

Mới nhất

Cùng tác giả

Các nhóm cử tri giúp ông Trump thắng cử Tổng thống Mỹ

(CLO) Ông Donald Trump đã thắng cuộc bầu cử Tổng thống Mỹ sau khi giữ vững lập trường đối với nhóm cử tri cốt lõi và thu hút thêm một số nhóm cử tri vốn nghiêng về Đảng Dân chủ. ...

Trà Vinh khởi động công trình Khu lưu niệm Vua vọng cổ Viễn Châu

(CLO) Công trình Khu lưu niệm "Vua vọng cổ" Viễn Châu có ý nghĩa giáo dục thế hệ trẻ, bồi đắp các giá trị văn hóa truyền thống tốt đẹp, gắn với phát triển kinh tế du lịch của tỉnh Trà Vinh. ...

Công bố Di sản quốc gia Nghệ thuật trang trí trang phục dân tộc Lào

(CLO) Nghệ thuật trang trí trên trang phục của dân tộc Lào là kết quả sáng tạo của nhiều thế hệ, được trao truyền, lưu giữ trong nhân dân. ...

Công bố 32 dự án xuất sắc vào Vòng chung khảo Giải thưởng Hành động vì cộng đồng

(CLO) Ngày 8/11, Ban tổ chức Giải thưởng Hành động vì cộng đồng 2024 (Human Act Prize) đã công bố danh sách 32 dự án xuất sắc nhất được vào Vòng chung khảo. ...

Nước Đức sẽ làm gì sau khi liên minh cầm quyền tan rã?

(CLO) Sau khi sa thải Bộ trưởng Tài chính và chấm dứt liên minh cầm quyền, Thủ tướng Đức Olaf Scholz đã đưa ra mốc thời gian có thể cho cuộc bầu cử liên bang sớm. ...

Bài đọc nhiều

Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng từ trần

Theo thông tin từ Ban Bảo vệ chăm sóc sức khỏe cán bộ Trung ương, đồng chí Nguyễn Phú Trọng, sinh năm 1944, Tổng Bí thư Ban Chấp hành Trung ương Đảng Cộng sản Việt Nam, sau thời gian lâm bệnh, mặc dù được Đảng, Nhà...

Di của ‘Những đứa trẻ trong sương’ tự theo bạn trai hơn 7 tuổi về làm vợ

Nhờ chống lại tục 'bắt vợ', Má Thị Di người dân tộc Mông đã tìm được hạnh phúc bên chồng hơn 7 tuổi. Má Thị Di (thị xã Sa Pa, tỉnh Lào Cai) - nhân vật chính trong phim tài liệu Những đứa trẻ trong sương của đạo diễn Hà Lệ Diễm đã có những chia sẻ xúc động về cuộc sống của mình trong tọa đàm "Ra khỏi màn sương" do Bảo tàng Phụ nữ Việt Nam tổ chức. -...

OpenAI có thể lỗ 44 tỷ USD đến năm 2028

Nếu như những năm đầu thành lập, cả Google và Facebook đều thể hiện sức mạnh tài chính đáng nể thì OpenAI – công ty gần 10 năm tuổi – cho thấy bức tranh trái ngược. Theo hồ sơ tài chính mà The Information thu thập được, nhà phát triển ChatGPT ghi nhận doanh thu tăng trưởng nhanh, có thể đạt 100 tỷ USD năm 2029 song có thể lỗ tổng cộng 44 tỷ USD từ năm 2023 đến...

Gawon MEOVV từng là người mẫu, như bản sao Park Min Young

Theo truyền thông Hàn Quốc, nhóm MEOVV bao gồm 5 thành viên, chính thức ra mắt vào tháng 9 năm nay.The Black Label đã thông báo về việc tổ chức sự kiện trải nghiệm cửa hàng pop-up độc đáo dành cho những người hâm mộ của nhóm. Sự kiện sẽ diễn ra tại The Hyundai Seoul từ ngày 29.8 đến 4.9, mang đến cho du khách cơ hội mua một số sản phẩm của MEOVV và chụp ảnh...

Cùng chuyên mục

Việt Nam và Úc trao đổi kinh nghiệm về chủ đề phụ nữ, hòa bình và an ninh

Ngày 8-11, tại Hà Nội, các lực lượng gìn giữ hòa bình Việt Nam và Úc đã tổ chức buổi trao đổi kinh nghiệm về chủ đề phụ nữ, hòa bình và an ninh trong hoạt động gìn giữ hòa bình Liên Hiệp Quốc. ...

Cầu nối giúp tăng cường tình hữu nghị giữa hai dân tộc Đức-Việt

Đại sứ Vũ Quang Minh đánh giá cao nỗ lực của Hội Đức - Việt tại Cộng hòa Liên bàng Đức trong việc duy trì và phát triển quan hệ hữu nghị, hợp tác giữa hai nước. Về định hướng hoạt động của Hội trong thời gian tới, Chủ tịch Rolf Schulze cho biết trải qua 33 năm hình thành và phát triển, Hội đã có những hoạt động phong phú, đa dạng,...

Đại hội Chi hội NS Nhiếp ảnh thành phố Đà Nẵng nhiệm kỳ 2024

(NADS) - Ngày 8/11, Chi hội Nghệ sĩ Nhiếp ảnh Việt Nam thành phố Đà Nẵng đã long trọng tổ chức Đại hội lần thứ VIII, nhiệm kỳ 2024 – 2029. Đây là Đại hội toàn thể hội viên Chi Hội NSNA thành...

Hai phi công được tìm kiếm, giải cứu giữa rừng rậm như thế nào?

Quá trình giải cứu hai phi công trong vụ rơi máy bay huấn luyện ở Bình Định không thể triển khai nhanh chóng nếu không có công nghệ hỗ trợ. Ở vai trò hoa tiêu, cứ đi được 20-30m, anh Ẩn lại kiểm tra...

Trà Vinh khởi động công trình Khu lưu niệm Vua vọng cổ Viễn Châu

(CLO) Công trình Khu lưu niệm "Vua vọng cổ" Viễn Châu có ý nghĩa giáo dục thế hệ trẻ, bồi đắp các giá trị văn hóa truyền thống tốt đẹp, gắn với phát triển kinh tế du lịch của tỉnh Trà Vinh. ...

Mới nhất

Việt Nam và Úc trao đổi kinh nghiệm về chủ đề phụ nữ, hòa bình và an ninh

Ngày 8-11, tại Hà Nội, các lực lượng gìn giữ hòa bình Việt Nam và Úc đã tổ chức buổi trao đổi kinh nghiệm về chủ đề phụ nữ, hòa bình và an ninh trong hoạt động gìn giữ hòa bình Liên Hiệp Quốc. ...

Nhiều hoạt động nâng cao nhận thức xã hội về cộng đồng LGBT tại Cần Thơ

Ngày 8/11, Đoàn công tác Ủy ban Công tác về các tổ chức phi chính phủ nước ngoài (PCPNN), do bà Đỗ Thị Kim Dung - Phó Trưởng ban, Ban điều phối viện trợ nhân dân (Liên hiệp các tổ chức hữu nghị Việt Nam) - làm Trưởng đoàn có buổi làm việc với lãnh đạo Trung tâm...

Sinh viên năm cuối cô đơn nhất nhưng ít bị căng thẳng học đường

Kết quả một nghiên cứu vừa được công bố cho thấy mức độ cô đơn của sinh viên năm tư có xu hướng tập trung cao nhất trong tất cả sinh viên các năm. ...

Yoga có thể giúp giảm đau lưng dưới

Thực hành yoga thường xuyên có thể giảm đau lưng dưới, cải thiện giấc ngủ và giảm phụ thuộc vào thuốc giảm đau, theo một nghiên cứu của các nhà nghiên cứu tại Cleveland Clinic. ...

Cận cảnh máy bay Yak-130 được tìm thấy tại Vườn Quốc gia Yok Đôn

Chiều 8/11, một lãnh đạo Bộ Chỉ huy quân sự tỉnh Đắk Lắk cho biết các đơn vị sẽ báo cáo, xin ý kiến chỉ đạo của Bộ Quốc phòng để có hướng xử lý tiếp theo. Theo đó,...

Mới nhất