Cựu Tổng thống Mỹ Donald Trump trong một sự kiện vận động tranh cử (Ảnh: AFP).
Những tổng thống chỉ tại vị một nhiệm kỳ hầu như không bao giờ thành công trong các chiến dịch bầu cử sơ bộ trong những lần tranh cử tiếp theo, càng không tạo ra được những chiến thắng vang dội để chứng tỏ quyền lực của ông trong đảng Cộng hòa.
Tuy nhiên, ông Trump đang làm được điều đó. Bằng việc giành được 50% số phiếu bầu và lập nên chiến thắng lớn nhất trong lịch sử bầu cử sơ bộ theo hình thức họp kín, ông Trump đang trên đà đưa mình vào danh sách đề cử thứ 3 liên tiếp của đảng Cộng hòa. Chiến thắng của ông cho thấy 8 năm sau khi nhậm chức tổng thống Mỹ vào năm 2016, đảng Cộng hòa đến nay vẫn hoàn toàn là “đảng của ông”.
“Đêm trọng đại sẽ diễn ra vào tháng 11, khi chúng ta lấy lại đất nước của mình”, ông Trump nói trong bữa tiệc chiến thắng đúng nghĩa đầu tiên của mình kể từ khi ông đắc cử trong cuộc bầu cử năm 2016. Đám đông đội mũ MAGA (Nước Mỹ trên hết) chào đón ông bằng những khẩu hiệu “Trump, Trump, Trump” bên dưới hai màn hình lớn ghi “Trump thắng Iowa!”
Nhưng sự quay trở lại của vị cựu tổng thống này còn đáng kinh ngạc hơn bởi một lý do khác. Ông đã chiến thắng bất chấp 91 cáo buộc hình sự và những vướng mắc pháp lý khác từng đe dọa đến sự tự do và tài sản của ông. Gần nhất, ông xuất hiện tại tòa án ở Manhattan vào sáng ngày 16/1 để khai mạc phiên tòa xét xử tội phỉ báng liên quan đến nhà văn E. Jean Carroll.
Kết quả của cuộc bầu cử sơ bộ ngày 15/1 ở Iowa cũng đặt ra những câu hỏi lớn cho các đối thủ của ông Trump. Thống đốc Florida Ron DeSantis giành vị trí thứ hai, dẫn trước cựu Thống đốc South Carolina Nikki Haley với chênh lệch sít sao. Kết quả này không mang lại nhiều hy vọng cho ông DeSantis giành được đề cử, nhưng ít nhất vẫn có thể cho ông lý do để tiếp tục chiến dịch tranh cử.
Bà Haley đứng thứ ba nhưng bà tập trung nhiều nhất cho cuộc bầu cử sơ bộ ở New Hampshire vào tuần tới, với kỳ vọng các đảng viên ôn hòa trong đảng Cộng hòa sẽ giúp bà chiến thắng sớm trước ông Trump. Nhưng bản đồ bầu cử của Iowa cũng cho thấy cho nhiệm vụ khó khăn mà bà phải đối mặt. Ở các vùng nông thôn, nơi hầu hết đảng viên đảng Cộng hòa sinh sống, bà không gây được nhiều ấn tượng.
Mặc dù có một lượng đáng kể cử tri trong đảng Cộng hòa không ủng hộ ông Trump và có thể là cơ hội cho bà Haley cũng như ông DeSantis, nhưng không rõ liệu bộ phận cử tri đó có đủ lớn để đánh bại vị cựu tổng thống hay không, ngay cả khi một trong số họ có thể trở thành người thay thế duy nhất cho ông Trump.
Mặc dù ông Trump tỏ ra ôn hòa với các đối thủ trong bài phát biểu chiến thắng của mình, song chiến dịch tranh cử của ông chủ yếu sẽ nhằm gia tăng áp lực để buộc họ phải rời khỏi đường đua, từ đó ông có thể tập trung sự ủng hộ để đối đầu với ứng viên của đảng Dân chủ, Tổng thống đương nhiệm Joe Biden.
Iowa chỉ là một trong những tiểu bang đang trong quá trình đề cử. Phiếu bầu trong các cuộc họp kín đại diện cho một tỷ lệ nhỏ dân số của bang. Nhưng tầm ảnh hưởng của ông Trump đối với cử tri nông thôn tại bang này cho thấy mức độ ủng hộ ông ở các vùng ngoại ô trên khắp nước Mỹ. Các cuộc thăm dò cho thấy chiến thắng của ông ở đây có thể được nhân rộng ở hầu hết các thành trì của đảng Cộng hòa trên toàn quốc.
Ngoại trừ một số sự kiện không lường trước được, tầm ảnh hưởng của ông Trump ở Iowa cho thấy khó khăn tột độ mà bất kỳ đối thủ còn lại nào của ông sẽ gặp phải trong việc ngăn cản ông giành tấm vé đề cử của đảng Cộng hòa.
Các cuộc thăm dò gần đây cũng cho thấy ông có tính cạnh tranh cao, thậm chí dẫn trước ông Biden ở một số bang chiến trường sẽ quyết định cục diện bầu cử.
Bầu cử sơ bộ tổng thống Mỹ diễn ra thế nào?
