160 tỉ đồng tài trợ cho 24 dự án nghiên cứu khoa học và lưu giữ những giá trị văn hóa lịch sử; 300 suất học bổng thạc sĩ, 90 suất học bổng tiến sĩ, 6 đề án hợp tác đào tạo thạc sĩ ngành khoa học dữ liệu và trí tuệ nhân tạo; 60 sự kiện hội thảo, hội nghị, bài giảng đại chúng là những con số mà VINIF công bố tài trợ hoàn toàn phi lợi nhuận trong chiều 16.1.
5 năm liên tiếp, VINIF vẫn bền bỉ, sáng tạo và vững bước trên sứ mệnh nâng tầm cho KH-CN và GD-ĐT Việt Nam.
Kiên trì với sứ mệnh tạo ra sự phát triển tích cực, bền vững cho KH-CN
Đây là lần đầu tiên VINIF tổ chức lễ công bố của tất cả các chương trình tài trợ trong cùng trong một sự kiện.
Năm 2023 là năm thứ 5 liên tiếp, VINIF kiên trì với sứ mệnh hỗ trợ cho khoa học và đào tạo cho đất nước, dựa trên nguyên tắc hoàn toàn phi lợi nhuận, thông qua triển khai 7 chương trình tài trợ lớn, bao gồm các dự án KH-CN, học bổng thạc sĩ, tiến sĩ, học bổng sau tiến sĩ, đề án hợp tác đào tạo thạc sĩ ngành khoa học dữ liệu, hội thảo, hội nghị, bài giảng đại chúng, giáo sư thỉnh giảng và lưu giữ các giá trị văn hóa, lịch sử.
Phát biểu tại lễ công bố, GS Vũ Hà Văn, Giám đốc khoa học VINIF, cho biết: “Sau 5 năm liên tiếp triển khai và mở rộng nhiều chương trình tài trợ cho KH-CN, GD-ĐT, VINIF đã đạt được nhiều thành quả đáng tự hào; không chỉ về mặt thành tích tài trợ hay các kết quả đạt được từ các công trình nghiên cứu của các nhà khoa học, mà còn là sự thay đổi trong tư duy nghiên cứu khoa học.
Sự hình thành các nhóm nghiên cứu mạnh trên cả nước, sự kết hợp giữa doanh nghiệp với trường, viện để chuyển giao công nghệ và thương mại hóa sản phẩm nghiên cứu; sự tận tâm, chính trực, trách nhiệm cao với đất nước của một thế hệ các nhà nghiên cứu trẻ được hỗ trợ.
Những thành quả này là động lực thúc đẩy VINIF tiếp tục đổi mới và sáng tạo, chung tay cùng các nhà quản lý, trường đại học, viện nghiên cứu tạo ra những bước ngoặt lớn hơn nữa cho khoa học Việt.”
Cơ chế quỹ của VINIF là một hướng xã hội hóa thực sự đột phá
Một trong những chương trình có sự phát triển mạnh, thu hút sự quan tâm của nhiều nhà nghiên cứu lịch sử, văn hóa, văn nghệ sĩ… trong những năm gần đây là chương trình lưu giữ các giá trị văn hóa lịch sử.
Năm nay, VINIF công bố tài trợ cho 8 dự án, chọn lựa từ 36 hồ sơ đăng ký, thuộc nhiều lĩnh vực như khảo cổ, âm nhạc, điện ảnh, nhân học, văn hóa vật thể và phi vật thể, các dự án liên ngành. Có dự án văn hóa lịch sử thúc đẩy việc quảng bá lịch sử, văn hóa của Việt Nam ra thế giới khi đăng ký với UNESCO để được công nhận là di sản văn hóa nhân loại; có dự án phục chế, bảo tồn những giá trị quý báu, có ý nghĩa thẩm mỹ và nhân văn sâu sắc mà các tiền nhân để lại.
Ngoài ra, VINIF cũng tiếp nhận hồ sơ của hàng chục sự kiện văn hóa, nghệ thuật, lịch sử khác, và tài trợ cho 17 sự kiện có ảnh hưởng tích cực đến xã hội. Cạnh đó, 40 hồ sơ từ chương trình hợp tác, tài trợ sự kiện và hội thảo, các bài giảng đại chúng, giáo sư thỉnh giảng cũng được xét chọn tài trợ trong đợt này.
Chia sẻ về tầm quan trọng của việc bảo tồn, lưu giữ các giá trị văn hóa, lịch sử của dân tộc, KTS Hoàng Việt Trung, Giám đốc Trung tâm Bảo tồn di tích cố đô Huế, cho biết: “Là đơn vị quản lý hệ thống đa dạng nhiều loại hình di sản, chúng tôi gặp nhiều khó khăn trong việc lưu giữ, phục hồi di sản có giá trị cao đối với dân tộc, trong đó có những di sản được UNESCO đánh giá là tài sản chung của nhân loại, cần được bảo tồn nghiêm ngặt.
Sự đánh giá đúng tầm mức, tầm quan trọng của hội đồng chuyên gia của VINIF đối với các dự án nhận tài trợ năm nay nói chung, với dự án của chúng tôi nói riêng đã thể hiện tầm nhìn của VINIF trong việc hướng đến một xã hội bền vững, khi KH-CN hài hòa với văn hóa, lịch sử”.
Thứ trưởng Bộ KH-CN Trần Hồng Thái chia sẻ trong lễ công bố: “Những kết quả ấn tượng mà VINIF đạt được rất phù hợp với định hướng phát triển KH-CN của Việt Nam. Chúng tôi hết sức ủng hộ và cho rằng có lẽ cơ chế quỹ của VINIF là một hướng xã hội hóa thực sự đột phá, vượt qua các rào cản mà một số đơn vị công lập đang gặp khó. Các sản phẩm của VINIF đã đi vào cuộc sống, mang lại giá trị to lớn”.
VINIF Alumni là câu lạc bộ dành cho các nhà khoa học trẻ đã được nhận học bổng của VINIF; đến nay đã có 1.500 thành viên, thường xuyên tổ chức các hoạt động giao lưu, trao đổi học thuật, văn hóa, xã hội, góp phần xây dựng cộng đồng nhà khoa học tương lai có năng lực cho Việt Nam.
VINIF đã tổ chức nhiều chương trình, sự kiện trong năm 2023 để phát triển câu lạc bộ: các bài giảng đại chúng với nhiều chủ đề khác nhau như phát triển bền vững, khoa học mở, xu hướng phát triển công nghệ tiên phong, văn hóa, xã hội, lịch sử, nghệ thuật. Những sự kiện này thu hút hàng ngàn người tham dự trực tiếp và lan tỏa tới hàng chục ngàn người trong xã hội, góp phần truyền tải thông điệp và những giá trị cốt lõi của VINIF như công bằng, chính trực, văn minh, hợp tác, sáng tạo, kết nối.
Cho rằng VINIF đã thực hiện được sứ mệnh của mình, lãnh đạo Bộ KH-CN đề nghị VINIF nghiên cứu tài trợ cho các hướng nghiên cứu ưu tiên, các sản phẩm quốc gia đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt trong Quyết định số 569/QĐ-TTg về Chiến lược phát triển KH-CN và đổi mới sáng tạo Việt Nam đến năm 2030; để có thể cùng các bộ, ngành tập trung nguồn lực cho những công nghệ mới, công nghệ cao, từ đó hình thành các ngành nghề mới, sản phẩm mới với giá trị gia tăng cao, nhất là những lĩnh vực mà Việt Nam có thế mạnh như nông nghiệp, công nghiệp chế biến chế tạo, dịch vụ… hoặc đi tiên phong trong các công nghệ của công nghiệp 4.0.
Ghi nhận những đề nghị của Thứ trưởng Trần Hồng Thái, PGS Phan Thị Hà Dương, Giám đốc điều hành VINIF, nhắc lại các hợp tác giữa quỹ và Bộ KH-CN trong thời gian qua, nhấn mạnh trong năm tới VINIF sẽ nghiên cứu để có những định hướng thiết thực cho một số chương trình tài trợ của quỹ.
“5 năm với VINIF là một sự liên tục theo đuổi mục tiêu của mình và cũng là quá trình với các đột phá về mở rộng các chương trình: thu hút người tài về đất nước bằng chương trình postdoc, hợp tác thúc đẩy việc lưu giữ các giá trị văn hóa lịch sử, đề ra các quy chế khoa học và thực chất trong xét chọn và nghiệm thu các công trình khoa học, tổ chức chuỗi bài giảng đại chúng để lan tỏa kiến thức và ý thức về việc xây dựng và phát triển khoa học và văn hóa”, PGS Phan Thị Hà Dương nói.
Trong 5 năm, VINIF đã tài trợ cho 117 dự án KH-CN, 6 đề án hợp tác đào tạo thạc sĩ khoa học dữ liệu và trí tuệ nhân tạo, 1.500 suất học bổng sau đại học, 16 dự án và 50 sự kiện văn hóa lịch sử, 170 hội thảo KH-CN, bài giảng đại chúng, trợ lực cho 3.000 nhà khoa học, nhà nghiên cứu.
Trên thực tế, 16 dự án KH-CN nhận tài trợ năm 2023 tập trung vào những lĩnh vực phục vụ sự chuyển đổi số, chuyển đổi xanh, phát triển bền vững của xã hội, như y học, phát triển năng lượng mới, khoa học sự sống, tài nguyên môi trường, khoa học liên ngành…, phù hợp với chiến lược phát triển do Thủ tướng Chính phủ phê duyệt cho khoa học.