Ngày 14-1 là tròn 100 ngày nổ ra cuộc chiến giữa Israel và lực lượng Hồi giáo Hamas ở Dải Gaza với nhiều tổn thất nặng nề. Đây được xem là cuộc chiến dài nhất kể từ khi Israel thành lập vào năm 1948 và chưa có dấu hiệu kết thúc.
Ngày 7-10-2023, Hamas tấn công xuyên biên giới sang Israel, giết chết khoảng 1.200 người Israel, chủ yếu là dân thường và bắt 250 người khác làm con tin. Israel đáp trả bằng nhiều tuần không kích dữ dội ở Gaza trước khi mở rộng hoạt động sang tấn công trên bộ.
Chính quyền Palestine cho biết, hơn 23.000 người Palestine đã thiệt mạng, chủ yếu là phụ nữ và trẻ em, gần 70% trong số 439.000 ngôi nhà ở Gaza và phân nửa số tòa nhà đã bị hư hại hoặc phá hủy. Các dịch vụ y tế ở Gaza gần như tê liệt, hoạt động vận chuyển hàng hóa cứu trợ nhân đạo bị cản trở. Trong khi đó, hàng chục ngàn người Israel vẫn phải rời bỏ nhà cửa ở phía Bắc Israel trong bối cảnh diễn ra các cuộc giao tranh với Hezbollah còn hơn 2,2 triệu người Palestine ở Gaza buộc phải di cư về phía Nam.
Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu đặt ra mục tiêu tiêu diệt lực lượng chiến đấu của Hamas, chấm dứt quyền kiểm soát của lực lượng này ở Gaza và giải phóng các con tin bị nhóm này bắt cóc khỏi Israel. Tuy nhiên, theo Wall Street Journal, Israel đã không đạt được mục tiêu ban đầu và vẫn đang nỗ lực tìm kiếm, phá hủy các đường hầm nơi thủ lĩnh Hamas ở Gaza, Yahya Sinwar và những người khác được cho là đang ẩn náu.
Cuộc chiến ở Gaza cũng đã buộc Mỹ phải tái tập trung vào Trung Đông sau nhiều năm chuyển hướng các nguồn lực ngoại giao và quân sự sang nơi khác, đồng thời làm xáo trộn một trong những ưu tiên chính sách đối ngoại hàng đầu của Tổng thống Joe Biden. Đó là các cuộc đàm phán bình thường hóa do Mỹ hậu thuẫn giữa Israel và khối Arab đứng đầu là Saudi Arabia nhằm định hình lại các liên minh ngoại giao và an ninh trong khu vực.
Câu hỏi làm thế nào để giải quyết xung đột Israel – Palestine, vốn bị cộng đồng quốc tế và Israel phớt lờ trong nhiều năm, lại trở thành trọng tâm của ngoại giao toàn cầu. Con đường dẫn đến giải pháp hai nhà nước chông gai hơn bao giờ hết. Theo giới quan sát, thời điểm và cách thức Israel quyết định kết thúc chiến tranh sẽ ảnh hưởng đến nhiều mặt trận, bao gồm cả an ninh lâu dài của chính nước này.
HUY QUỐC
