Ngữ liệu đề văn “nhạy cảm”
Cụ thể, theo nội dung đề kiểm tra học kỳ 1 môn ngữ văn lớp 8 của Phòng GD-ĐT H.Thanh Bình, tỉnh Đồng Tháp cho học sinh lớp 8 của huyện kiểm tra ngày 2.1, trong phần Đọc hiểu của đề kiểm tra có ngữ liệu gây xôn xao dư luận, với tiêu đề: “Sao chưa mời tôi ăn”, trích từ sách Tiếng cười dân gian Việt Nam của Trương Chính – Phong Châu. Cụ thể:
Một người bị đau bụng mà không thể đi đại tiện được, bèn đến gặp thầy lang nhờ chữa trị. Anh ta hứa với thầy lang là khi nào được chữa khỏi sẽ mời ông một bữa thịnh soạn.
Thầy lang tin lời và bốc thuốc cho anh ta. Sau mấy ngày uống thuốc thì anh này khỏi bệnh và đi đại tiện bình thường được, nhưng tính ki bo nên muốn nuốt lời về bữa cơm, nên khi nào ông thầy lang hỏi thì cứ nói là chưa khỏi.
Ông thầy lang cũng đoán được là anh ta nói dối, bực lắm, bèn quyết định rình bắt quả tang. Một lần thấy anh ta lại đi ra đồng đại tiện, ông thầy lang liền bám theo. Khi anh này vừa đi xong đang kéo quần lên thì ngay lập tức ông thầy lang từ trong bụi cây chạy ra, một tay nắm tay anh ta, một tay chỉ vào đống phân mà quát: – Anh thật là kẻ tham lam tráo trở. Đã đi được một đống lù lù thế này, sao còn chưa mời tôi ăn hả?
Từ ngữ liệu trên, đề yêu cầu học sinh trả lời các câu hỏi: Văn bản trên thuộc thể loại nào? Nêu đề tài của văn bản? Xác định bối cảnh của văn bản trên? Trong văn bản nhân vật nào làm bật lên tiếng cười? Thể hiện qua câu nào? Thủ pháp gây cười của văn bản trên là gì? Em rút ra được bài học gì cho bản thân sau khi đọc xong câu chuyện?
Đồng thời, tìm câu chủ đề trong đoạn đoạn (nguyên văn-PV) văn sau: Một người bị đau bụng mà không thể đi đại tiện được, bèn đến gặp thầy lang nhờ chữa trị. Anh ta hứa với thầy lang là khi nào được chữa khỏi sẽ mời ông một bữa thịnh soạn.
Xác định nghĩa hàm ẩn trong câu sau: Đã đi được một đống lù lù thể này, sao còn chưa mời tôi ăn hả?
Nội dung đề kiểm tra học kỳ 1 môn ngữ văn lớp 8 năm học 2023-2024 của Phòng GD-ĐT H.Thanh Bình, tỉnh Đồng Tháp
Sau khi thấy nội dung đề thi, nhiều người đã đăng trên mạng xã hội bình luận nội dung không hay về ngữ liệu trong đề kiểm tra mà Phòng GD-ĐT H.Thanh Bình đã ra đề cho học sinh làm bài.
Xác minh của PV Thanh Niên, sau khi có những phản hồi không hay về ngữ liệu của đề kiểm tra nêu trên, lãnh đạo UBND H.Thanh Bình đã triệu tập cuộc họp để kiểm điểm rút kinh nghiệm sâu sắc đối với cá nhân 2 giáo viên và lãnh đạo hội đồng ra đề của Phòng GD-ĐT H.Thanh Bình.
Giáo viên ra đề bỏ qua góp ý, không báo cáo hội đồng ra đề
Theo lãnh đạo UBND H.Thanh Bình, các bước thực hiện ra đề kiểm tra học kỳ 1 nêu trên được thực hiện theo quy trình hướng dẫn của Sở GD-ĐT tỉnh Đồng Tháp, tuy nhiên hội đồng ra đề của Phòng GD-ĐT huyện sơ sót.
Cụ thể, đề kiểm tra trên do thầy T., giáo viên Trường THCS Bình Tấn thực hiện. Do đặc thù chuyên môn cấp THCS có nhiều phân môn, trong khi lãnh đạo hội đồng ra đề ít người nên không có đủ chuyên môn theo các phân môn. Trong quá trình làm đề và phản biện, cô P. giáo viên Trường THCS Tân Hòa cùng phản biện đề với thầy T. có góp ý về việc sử dụng ngữ liệu văn bản “Sao chưa mời tôi ăn” để ra đề phần đọc hiểu là không phù hợp, nhưng thầy T. chủ quan và cho rằng ngữ liệu lấy từ nguồn sách truyện dân gian có NXB, không phải bịa đặt nên vẫn giữ nguyên quan điểm. Tuy nhiên, việc này cả 2 giáo viên không báo cáo cho hội đồng nắm dẫn đến việc ra đề kiểm tra nêu trên.
Lãnh đạo UBND H.Thanh Bình thông tin, sau khi phát hiện dư luận không tốt về đề kiểm tra, huyện đã chỉ đạo Phòng GD-ĐT rà soát lại bộ đề kiểm tra và phòng đã nghiêm túc nhìn nhận việc dùng ngữ liệu cho đề nêu trên là không phù hợp trong môi trường giáo dục. Bản thân thầy T., giáo viên ra đề đã nghiêm túc nhận khuyết điểm.
Theo UBND H.Thanh Bình, diễn biến tổ chức kiểm tra học kỳ 1 môn ngữ văn lớp 8 tại các trường diễn ra bình thường đúng quy chế, học sinh làm bài nghiêm túc không có phản ánh gì về đề kiểm tra “dơ bẩn” như bình luận trên mạng xã hội. Bài kiểm tra của học sinh thể hiện nội dung câu trả lời nghiêm túc, các em hiểu nội dung ý nghĩa câu chuyện qua nghệ thuật ngôn ngữ và thủ pháp gây cười theo đặc thù nghệ thuật của truyện cười dân gian Việt Nam, không có học sinh nào trả lời thể hiện cách nghĩ văn bản “dơ bẩn, mất vệ sinh” như các bình luận trên mạng xã hội.
Lãnh đạo UBND H.Thanh Bình cho biết, trong thời gian tới sẽ chỉ đạo Phòng GD-ĐT huyện ổn định tình hình tư tưởng trong cán bộ quản lý, giáo viên. Rút kinh nghiệm sâu sắc toàn ngành về công tác ra đề kiểm tra, quán triệt toàn thể giáo viên huyện về việc lấy ngữ liệu phải mang tính chất giáo dục cao, phù hợp năng lực nhận thức, tâm sinh lý của học sinh ở từng cấp học, sử dụng vốn từ văn hóa, có ý nghĩa trong sáng, tích cực. Nội dung đề kiểm tra phải đáp ứng yêu cầu hình thành phẩm chất và năng lực cho học sinh theo quy định của Bộ GD-ĐT cho tất cả các bộ môn. Phải tập huấn chuyên môn về việc ra đề kiểm tra, phải mời chuyên gia, giáo viên có kinh nghiệm trong ngành, đặc biệt phải tư vấn chuyên môn từ Sở GD-ĐT tỉnh Đồng Tháp về việc ra đề.
