Khảo sát BCI quý 4 của EuroCham: Giữa những thách thức, niềm tin kinh doanh tăng cao

Trong khi mức tăng này báo hiệu sự ổn định, cần lưu ý rằng BCI vẫn ở dưới mức trung bình kể từ quý 4/2022. Thêm vào đó, hơn 1/3 số doanh nghiệp vẫn dự đoán sự hoạt động kém hiệu quả, điều này nhấn mạnh triển vọng thận trọng trong bối cảnh thị trường tiếp tục suy yếu.

Niềm tin của doanh nghiệp châu Âu tăng cao

BCI được thực hiện hàng quý cung cấp góc nhìn tổng quan về tâm lý nhà đầu tư châu Âu tại Việt Nam. Được tiến hành từ năm 2011, BCI khảo sát hơn 1.400 thành viên của EuroCham trong nhiều lĩnh vực khác nhau, đưa ra những quan sát theo thời gian về động lực không ngừng phát triển của thị trường Đông Nam Á sôi động này.

Quý cuối cùng của năm 2023 chứng kiến ​​mức độ hài lòng của các doanh nghiệp tăng lên rõ rệt. Các doanh nghiệp tự tin vào tình hình hiện tại của mình đã tăng từ 24% trong quý 3 lên 32% trong quý 4. Triển vọng cho quý 1/2024 cũng rất tích cực, với 29% doanh nghiệp đánh giá triển vọng của họ là “xuất sắc” hoặc “tốt”. Một dấu hiệu nữa cho thấy mối lo ngại đang giảm dần là mức độ lo lắng cực độ của các doanh nghiệp đã giảm từ 9% xuống 5%.

Khu vực doanh nghiệp Việt Nam đã sẵn sàng cho sự tăng trưởng. Khảo sát cho thấy, 31% công ty có kế hoạch mở rộng lực lượng lao động trong quý 1/2024 và 34% có ý định tăng mức đầu tư. Những số liệu thống kê này báo hiệu động lực tăng trưởng mạnh mẽ và cơ hội cho Việt Nam trong năm 2024.

“Chắc chắn xu hướng tích cực đang diễn ra. Mặc dù chúng ta vẫn còn một chặng đường dài để phục hồi hoàn toàn, nhưng các doanh nghiệp đang cảm thấy lạc quan hơn”, Chủ tịch EuroCham Gabor Fluit nhận xét về BCI quý 4. Ông cũng chia sẻ thêm: “Cộng đồng doanh nghiệp Châu Âu tin rằng chúng ta đã vượt qua thời kỳ kinh tế được cho là đầy thách thức và khó khăn nhất”.

Việt Nam – ngôi sao đang lên của đầu tư toàn cầu

Trong quý 4/2023, vị thế điểm đến đầu tư của Việt Nam tăng lên đáng kể. Con số ấn tượng là 62% số người được khảo sát đã xếp hạng Việt Nam trong số 10 điểm đến đầu tư toàn cầu hàng đầu, trong đó 17% ​​xếp Việt Nam ở vị trí cao nhất. Điều này được chứng minh bằng con số 53% số người được hỏi dự đoán đầu tư trực tiếp nước ngoài vào Việt Nam sẽ tăng vào cuối quý 4.

Cuộc khảo sát cũng nêu bật vị trí chiến lược của Việt Nam trong khu vực ASEAN. Trong khi chỉ một phần nhỏ (2%) coi Việt Nam là “lãnh đạo ngành công nghiệp”, thì con số đáng chú ý là 29% xếp Việt Nam vào danh sách “các quốc gia cạnh tranh hàng đầu” trong ASEAN. Đa số (45%) coi Việt Nam là đối thủ cạnh tranh mạnh, mặc dù vẫn còn một số thách thức nhất định. Quan điểm này nhấn mạnh tầm ảnh hưởng ngày càng tăng và tiềm năng phát triển hơn nữa của Việt Nam trong bối cảnh kinh tế ASEAN.

Về lực lượng lao động, số liệu thống kê cho thấy một bức tranh nhiều chiều: Có 32% số người được hỏi cho rằng lực lượng lao động đã có trình độ khá tốt, nhưng vẫn cần cải thiện kỹ năng và chuyên môn. Tương tự, 24% số người trả lời hài lòng về khả năng sẵn có của lực lượng lao động, tuy nhiên, đôi lúc sự sẵn có này cũng không hoàn toàn phù hợp với các yêu cầu hoặc quy mô cụ thể mà các doanh nghiệp quốc tế mong muốn.

Thông qua khảo sát, EuroCham nhận được những thông tin giá trị về những thách thức pháp lý mà cộng đồng doanh nghiệp tại Việt Nam phải đối mặt. 52% số người được hỏi xác định “gánh nặng hành chính và sự kém hiệu quả của bộ máy” là một trong ba rào cản hàng đầu, nêu bật ảnh hưởng của sự quan liêu đối với hoạt động kinh doanh. Cùng với đó, 34% doanh nghiệp nhấn mạnh “các quy tắc và quy định không rõ ràng và được giải thích khác nhau” cũng là một thách thức lớn, đồng thời nhấn mạnh sự cần thiết của việc rõ ràng và nhất quán trong khuôn khổ pháp lý.

Đảm bảo giấy phép và các phê duyệt cần thiết là mối quan tâm của 22% số người được hỏi, chỉ ra những rào cản về thủ tục trong hoạt động kinh doanh. Thêm vào đó, 19% công ty nhận thấy “các quy định về thị thực, giấy phép lao động và quy định lao động đối với người nước ngoài” cũng là thách thức…

Về mặt giải pháp, cuộc khảo sát nêu lên những lĩnh vực chính cần cải thiện để tăng sức hấp dẫn của Việt Nam đối với đầu tư trực tiếp nước ngoài. 54% số người được hỏi kêu gọi “tinh giản bộ máy hành chính”, cho thấy rằng việc giảm bớt các quy trình có thể cải thiện đáng kể môi trường kinh doanh. Ngoài ra, 45% nhấn mạnh tầm quan trọng của việc “tăng cường hệ thống pháp luật và môi trường pháp lý”, trong khi 30% coi “phát triển cơ sở hạ tầng, bao gồm đường, cảng và cầu” là điều cần thiết để thu hút FDI.

EVFTA: Những thành tựu và thách thức trong năm 2023

Năm 2023, tiềm năng của Hiệp định Thương mại tự do Việt Nam – EU (EVFTA) ngày càng được doanh nghiệp chú ý hơn. Đến quý 4/2023, có 27% công ty báo cáo đã nhận được lợi ích từ mức “vừa đủ” đến “đáng kể” từ thỏa thuận, tăng rõ rệt so với mức 18% trong quý 2. Ưu điểm quan trọng nhất của EVFTA là “giảm hoặc xóa bỏ thuế quan” (42%), “tăng khả năng tiếp cận thị trường vào Việt Nam” (27%) và “cải thiện khả năng cạnh tranh ở Việt Nam” (25%), cho thấy tác động kinh tế đáng kể.

Tuy nhiên, khảo sát cũng cho thấy những thách thức trong việc tận dụng tối đa tiềm năng của EVFTA. Khoảng 13% phản hồi cho rằng “sự không chắc chắn hoặc không hiểu rõ về thỏa thuận” là trở ngại chính, cho thấy cần phải có sự chia sẻ thông tin rõ ràng hơn về các điều khoản của thỏa thuận. Có 9% cho rằng “thủ tục thông quan không rõ ràng và kéo dài” là một trở ngại, cho rằng sự kém hiệu quả này có thể làm giảm lợi ích của hiệp định thương mại.

“Quỹ đạo kinh tế dài hạn của Việt Nam cho thấy con đường tăng trưởng đầy hứa hẹn. Trong ngắn hạn và trung hạn, Việt Nam đang thể hiện khả năng mang tính thương hiệu của mình trong việc mang lại môi trường kinh doanh ổn định ngay cả vào thời điểm khó khăn, như chúng ta có thể thấy kết quả đo lường nằm trong khoảng từ 40 đến 50 điểm quý thứ 5 liên tiếp. Sự ổn định và tiềm năng cải thiện vào năm 2024 sẽ là cơ sở cho việc Việt Nam tiếp tục nhận được đầu tư trực tiếp nước ngoài”, Giám đốc Decision Lab, ông Thue Quist Thomasen nhận định.