Ngoại trưởng bang Maine, Shenna Bellows, một đảng viên Đảng Dân chủ, giải thích quyết định trên là vì ông Trump đã kích động cuộc bạo loạn 6/1 tại Điện Capitol sau cuộc bầu cử năm 2020. “Hiến pháp Mỹ không dung thứ cho một cuộc tấn công vào nền tảng của chính phủ chúng ta”, bà viết trong phán quyết dài 34 trang.
Cựu Tổng thống Mỹ Donald Trump, ứng viên của Đảng Cộng hòa, tham dự một sự kiện tranh cử ở Waterloo, Iowa, Mỹ vào ngày 19 tháng 12 năm 2023. Ảnh: Reuters
Quyết định này có thể bị kháng cáo lên Tòa án cấp cao của Maine. Ban vận động tranh cử của ông Trump cho biết sẽ nhanh chóng gửi đơn phản đối quyết định “tàn bạo” này.
Các luật sư của ông Trump đã phản bác việc ông tham gia vào cuộc nổi loạn và lập luận rằng những nhận xét của ông với những người ủng hộ vào ngày bạo loạn năm 2021 được bảo vệ bởi quyền tự do ngôn luận của ông.
Quyết định của bang Maine được đưa ra sau khi một nhóm cựu nghị sĩ bang này cho rằng ông Trump nên bị loại dựa trên một điều khoản của Hiến pháp Mỹ cấm mọi người giữ chức vụ nếu họ tham gia vào “cuộc nổi dậy hoặc nổi loạn”.
Phán quyết này chỉ áp dụng cho cuộc bầu cử sơ bộ vào tháng 3 ở Maine. Tuy nhiên, nó có thể ảnh hưởng đến vị thế của Trump trong nếu ông lọt vào danh sách đề cử chính thức cho cuộc tổng tuyển cử vào tháng 11/2024.
Bang Maine vốn được đánh giá sẽ thuộc về Đảng Dân chủ của Tổng thống Joe Biden. Nhưng ông Trump từng giành được 1 phiếu đại cử tri từ Maine trong cả hai cuộc bầu cử năm 2016 và 2020. Các ứng viên phải giành được tối thiểu 270 phiếu đại cử tri đoàn để đắc cử tổng thống.
Trước bang Maine, Tòa án tối cao của bang Colorado vào ngày 19 tháng 12 vừa rồi cũng đã loại ông Trump khỏi cuộc bỏ phiếu sơ bộ của bang này, khiến ông trở thành ứng cử viên đầu tiên trong lịch sử Mỹ bị coi là không đủ tư cách tranh cử tổng thống vì tham gia nổi dậy.
Ông Trump đã tuyên bố sẽ kháng cáo phán quyết của Colorado lên Tòa án Tối cao và chỉ trích việc bị cấm xuất hiện trên lá phiếu bang này là “phi dân chủ”. Đảng Cộng hòa ở Colorado đã đệ đơn kháng cáo của riêng mình lên Tòa án Tối cao vào thứ Tư vừa rồi.
Một số nỗ lực ở các bang khác nhằm loại bỏ ông Trump cũng đã diễn ra gần đây, song đều bị từ chối. Tòa án cấp cao ở Michigan, bang chiến trường quan trọng trong cuộc bầu cử, hôm thứ Tư đã từ chối xét xử vụ kiện tìm cách loại ông Trump khỏi cuộc bỏ phiếu sơ bộ của bang.
Hoàng Anh (theo Reuters, AP, CNN)
