Lào Cai được thực hiện đồng bộ nhiều biện pháp, triển khai sâu sát, quyết liệt việc chăm sóc sức khỏe Nhân dân, nâng cao thể trạng, tầm vóc người dân tộc thiểu số; phòng, chống suy dinh dưỡng trẻ em, tiến tới đạt các mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế – xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi trên địa bàn.
Lào Cai là tỉnh vùng cao biên giới, nằm chính giữa vùng Đông Bắc và vùng Tây Bắc của Việt Nam, cách Hà Nội 296 km theo đường sắt và 265 km theo đường bộ. Trên địa bàn tỉnh có 25 nhóm ngành dân tộc cùng chung sống hoà thuận, trong đó dân tộc thiểu số chiếm 64,09% dân số toàn tỉnh. Dân tộc Kinh chiếm 35,9%, dân tộc Mông chiếm 22,21%, Tày 15,84%, Dao 14,05%, Giáy 4,7%, Nùng 4,4%, còn lại là các dân tộc đặc biệt ít người Phù Lá, Sán Chay, Hà Nhì, La Chí,… Các dân tộc thiểu số phân bố, cư trú trên địa bàn 9/9 huyện, thành phố của tỉnh.
Do số lượng người dân tộc thiểu số trên địa bàn tỉnh chiếm tỉ lệ lớn, đời sống nhân dân vẫn còn khó khăn nhiều mặt, việc thực hiện các mục tiêu quốc gia về cải thiện tình trạng dinh dưỡng trẻ em ở Lào Cai còn rất nhiều khó khăn.
Thống kê của ngành y tế tỉnh Lào Cai, năm 2010, tỷ lệ suy dinh dưỡng thấp còi ở trẻ dưới 5 tuổi của toàn tỉnh là trên 40%; năm 2022, tỷ lệ suy dinh dưỡng về cân nặng ở trẻ dưới 5 tuổi chiếm 15,03%, tỷ lệ suy dinh dưỡng về chiều cao/tuổi là 26,93%, trong đó có sự chênh lệch giữa các huyện, xã vùng cao, người dân tộc thiểu số so với các huyện, xã vùng thấp thành phố. Mặc dù tỷ lệ này ở Lào Cai đã giảm khá nhiều trong thời gian qua, song vẫn còn cao hơn rất nhiều so với cả nước (tỷ lệ suy dinh dưỡng thể nhẹ cân cả nước 6,6%, tỷ lệ suy dinh dưỡng thấp còi 16,8%).
Bà con vẫn duy trì nhiều hủ tục lạc hậu như sinh con tại nhà, chăm sóc trẻ thiếu khoa học, đội ngũ y tế thôn bản chuyên môn chưa cao, các cộng tác viên thực hiện công tác dinh dưỡng cơ sở không ổn định, nhiều người chưa thông thạo tiếng địa phương….
Xác định những khó khăn thực tế, từ đầu năm 2023, với sự chỉ đạo của tỉnh, Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh Lào Cai đã xây dựng kế hoạch triển khai nhiều hoạt động.
Hoạt động đầu tiên của giai đoạn 2022-2025 mà Trung tâm triển khai là tư vấn dinh dưỡng cho học sinh các bậc tiểu học, trung học cơ sở và cho các cơ sở giáo dục trong chăm sóc sức khỏe trẻ em.
Triển khai chương trình,Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh Lào Cai đã thực hiện cân đo tình trạng dinh dưỡng của trẻ em dưới 16 tuổi tại 4 huyện nghèo là Mường Khương, Si Ma Cai, Bắc Hà, Bát Xát. Qua đó, những trường hợp trẻ em bị suy dinh dưỡng thấp còi sẽ được can thiệp dinh dưỡng trong thời gian sớm nhất đảm bảo trẻ có thể phát triển toàn diện về thể chất và tinh thần.
Sở Y tế tỉnh Lào Cai cũng đưa ra nhiều kế hoạch triển khai chăm sóc sức khỏe bà mẹ và trẻ em chiến dịch bổ sung đa vi chất cho phụ nữ mang thai, bổ sung Vitamin A liều cao cho trẻ em từ 6 tháng đến 5 tuổi, phụ nữ sau sinh 1 tháng, tẩy giun cho trẻ em.
Đã có 8.000 trẻ em dưới 5 tuổi suy dinh dưỡng được được cân theo dõi tăng trưởng.
Sở cũng tập trung công tác tuyên truyền, tư vấn vận động cho bà mẹ, người chăm sóc trẻ nhằm thay đổi nhận thức, tư duy cũng như hành vi về chăm sóc sức khỏe và dinh dưỡng bà mẹ, trẻ em.
Ngành Y tế Lào Cai đã và đang triển khai nhiều chương trình, đáng chú ý là dự án “Làm mẹ an toàn”. Dự án tập trung nâng cao nhận thức, thay đổi hành vi của người dân trong cộng đồng về chăm sóc sức khỏe bà mẹ, trẻ sơ sinh, trẻ nhỏ ở vùng khó khăn với mục tiêu nâng cao chất lượng chăm sóc sức khỏe cho bà mẹ và trẻ sơ sinh trên địa bàn tỉnh.
Giai đoạn 2022 – 2023, dự án “Làm mẹ an toàn” tại Lào Cai tập trung nâng cao năng lực cô đỡ thôn bản, năng lực cho nhân viên y tế phụ trách chương trình sức khỏe sinh sản tại 18 xã thuộc 5 huyện, thị xã thuộc dự án gồm: Mường Khương, Văn Bàn, Bát Xát, Si Ma Cai, thị xã Sa Pa.
Bên cạnh đó, Lào Cai còn tích cực tham gia triển khai các hoạt động chăm sóc bà mẹ và trẻ em như: nuôi con bằng sữa mẹ, sàng lọc trước sinh và sơ sinh cho trẻ; tuyên truyền về vai trò của dinh dưỡng 1.000 ngày đầu đời, truyền thông phòng, chống thiếu đa vi chất cho phụ nữ có thai, phụ nữ sau sinh trong vòng 1 tháng; hướng dẫn sử dụng sổ theo dõi sức khỏe bà mẹ, trẻ em…
Tổng kết 9 tháng năm 2023, trên địa bàn tỉnh lào Cai, tỷ lệ phụ nữ mang thai được khám thai 3 lần/3 thời kỳ đạt 85,5%; tổng số bà mẹ khi sinh được cán bộ y tế đỡ có 925 trường hợp, đạt 91,6%, tỷ lệ bà mẹ và trẻ sơ sinh được chăm sóc sau sinh đạt 79,5%.
Vừa qua, Viện Dinh dưỡng Quốc gia đã khảo sát tại 3 xã vùng cao: Sàng Ma Sáo, Trung Lèng Hồ và Cốc Mỳ (huyện Bát Xát) để triển khai mô hình điểm về chăm sóc dinh dưỡng trong 1.000 ngày đầu đời đối với trẻ em dân tộc thiểu số ở địa phương.
Tại các xã được lựa chọn, Đoàn công tác đã tiến hành khảo sát đánh giá thực trạng, đề xuất hỗ trợ sản xuất nông nghiệp họ gia đình, tập trung vào các cây con giúp cải thiện dinh dưỡng bà mẹ trẻ em.Tập huấn dinh dưỡng cho cán bộ y tế, phụ nữ thôn bản. Thành lập và vận hành các CLB dinh dưỡng tại thôn bản.
Đây là hoạt động dinh dưỡng trong Dự án 7 về chăm sóc sức khỏe nhân dân, nâng cao thể trạng, tầm vóc người dân tộc thiểu số; phòng, chống suy dinh dưỡng trẻ em thuộc Chương trình mục tiêu Quốc gia phát triển kinh tế – xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi giai đoạn 2021-2030.
Mục tiêu sau khi triển khai Dự án sẽ giảm tỷ lệ suy dinh dưỡng trẻ em dưới 5 tuổi thể gầy còm dưới 5%, giảm tỷ lệ suy dinh dưỡng trẻ em dưới 5 tuổi thể nhẹ cân dưới 15%, giảm tỷ lệ suy dinh dưỡng trẻ em dưới 5 tuổi thể thấp còi dưới 27%.
Hải Anh
