Châu Âu đã cấm hầu hết việc nhập khẩu dầu từ Nga trong gần một năm qua. Tuy nhiên, khu vực này lại đang “say mê” sử dụng dầu diesel của Ấn Độ – một mặt hàng có thể được sản xuất từ dầu thô của Nga.
 |
| Các toa xe chở nhiên liệu và dầu gần Nizhny Novgorod, Nga. (Nguồn: Bloomberg) |
Theo hãng tin Bloomberg, nhập khẩu dầu diesel của châu Âu từ Ấn Độ – một trong những khách hàng lớn nhất dầu thô của Nga – đang trên đà tăng vọt lên mức 305.000 thùng/ngày. Công ty tình báo thị trường Kpler nhận định, đây là mức cao nhất kể từ tháng 1/2017.
Trong tháng 9/2023, các lô hàng dầu diesel vận chuyển từ Ấn Độ đến châu Âu đạt trung bình từ 280.000 thùng/ngày đến 303.000 thùng/ngày, chiếm gần một nửa tổng số lô hàng diesel xuất khẩu của New Delhi trong tháng.
Còn tính toán của hãng thông tấn RIA Novosti (Nga) cho thấy, Liên minh châu Âu (EU) đã nhập khẩu 7,9 triệu tấn sản phẩm dầu mỏ tinh chế từ Ấn Độ trong 9 tháng đầu năm 2023. Con số này cao hơn 2,5 lần so với cùng kỳ năm ngoái và gấp hơn 3 lần so với năm 2021.
Không thể nói chắc chắn rằng, dầu diesel của Ấn Độ nguồn gốc từ Nga. Tuy nhiên, mặt hàng này của xứ sở bạch dương đã giúp các nhà máy lọc dầu tại quốc gia Nam Á có khả năng sản xuất lượng dầu diesel dồi dào và thúc đẩy xuất khẩu.
Các chuyến hàng dầu diesel từ Ấn Độ đến châu Âu vào tháng 11 này bao gồm một chuyến hàng từ Nayara Energy Ltd. – doanh nghiệp có trụ sở tại Mumbai. Dữ liệu từ Kpler cho thấy, công ty này đã nhập khẩu gần 60% lượng dầu thô từ Nga trong năm nay.
Reliance Industries Ltd. – nhà cung cấp dầu diesel hàng đầu của Ấn Độ cho châu Âu – cũng sử dụng hơn một phần ba lượng dầu thô từ Nga.
Bên cạnh đó, dầu thô của Nga cũng tiếp tục thâm nhập thị trường châu Âu theo những cách khác.
Theo dữ liệu từ Trung tâm nghiên cứu năng lượng và không khí sạch (CREA), nhà máy lọc dầu Neftochim Burgas ở Biển Đen của Bulgaria đã nhập khẩu hơn 4,95 triệu tấn dầu thô của Nga trong 10 tháng đầu năm nay.
Bulgaria được miễn trừ lệnh cấm vận dầu mỏ Nga của EU nhằm bảo đảm đủ nguồn cung trong nước. Tuy nhiên, dầu của Nga đang được tinh chế và bán sang các thị trường châu Âu khác.
CREA thông tin, Bulgaria là nước nhập khẩu dầu thô bằng đường biển lớn thứ 4 của Nga, sau Ấn Độ, Trung Quốc và Thổ Nhĩ Kỳ.
Sự gia tăng nhập khẩu dầu diesel từ Ấn Độ cũng chứng minh sự thay đổi cơ bản trong giao dịch dầu mỏ của châu Âu sau khi chiến dịch quân sự đặc biệt của Nga tại Ukraine bắt đầu.
Một năm trước, Moscow là nhà cung cấp dầu diesel hàng đầu cho châu Âu. Trước chiến dịch quân sự đặc biệt, một nửa dầu diesel mà châu lục này cần đến từ Nga. Đây là loại nhiên liệu quan trọng cho ngành công nghiệp và giao thông.
EU đã cấm hầu hết việc nhập khẩu dầu thô của Nga bằng đường biển vào tháng 12/2022 và các sản phẩm dầu mỏ vào tháng 2/2023.
Để tuân thủ lệnh cấm, EU và Vương quốc Anh đã tìm kiếm nguồn cung dầu diesel từ các thị trường khác. Trong đó, Ấn Độ đang giúp lấp đầy khoảng trống nguồn cung khi hàng xuất khẩu vào châu Âu từ Mỹ, Thổ Nhĩ Kỳ và Saudi Arabia sụt giảm trong tháng 11.
Lượng dầu diesel nhập khẩu từ Saudi Arabia dự kiến sẽ giảm xuống còn khoảng 94.000 thùng/ngày, mức thấp nhất kể từ tháng 2/2020.
Ông Eugene Lindell, người đứng đầu bộ phận lọc dầu tại công ty tư vấn ngành Facts Global Energy cho hay, nguồn cung dầu sẵn có của Saudi Arabia đã giảm mạnh trong tháng 10 và tháng 11 do kế hoạch bảo trì nhà máy lọc dầu trong nước. Điều này đã thúc đẩy nhu cầu của khối 27 thành viên và Anh đối với dầu diesel của Ấn Độ.
Khi phương Tây xa lánh dầu Nga, Moscow cũng tăng cường bán mặt hàng này ở châu Á. Các nhà máy lọc dầu Ấn Độ có thể mua dầu thô của Nga với giá chiết khấu và bán dầu đã qua chế biến tại châu Âu – nơi nhu cầu dầu diesel cao.
Viktor Katona, nhà phân tích dầu thô hàng đầu tại Kpler thông tin: “1,6-1,8 triệu thùng dầu thô/ngày của Nga đã giúp các nhà máy lọc dầu Ấn Độ có được lợi thế cạnh tranh, điều mà các nước khác không có”.
