Cách đánh giá khiến học sinh phải đi học thêm
Thực tế cho thấy, sau 3 năm triển khai Chương trình GDPT 2018, tình trạng dạy thêm, học thêm vẫn còn tồn tại. Nhiều người thắc mắc phải chăng chương trình mới vẫn còn nặng về kiến thức, điểm số nên buộc học sinh phải học thêm.
Mục tiêu Chương trình GDPT 2018 là phát huy phẩm chất năng lực học sinh, giảm tải nội dung kiến thức so với chương trình cũ (2006). Tuy nhiên, cách đánh giá vẫn gây áp lực cho học sinh về mặt thành tích và điểm số.
Học sinh rời khỏi một điểm dạy thêm tại TP.HCM
Cụ thể, Bộ GD-ĐT đưa ra nhiều thông tư hướng dẫn, trong đó có Thông tư 22 năm 2021 quy định về đánh giá học sinh THCS và THPT. Để được khen thưởng danh hiệu “Học sinh giỏi”, học sinh phải có kết quả rèn luyện cả năm học được đánh giá mức tốt và kết quả học tập tốt.
Học sinh muốn đạt mức tốt thì tất cả môn học đánh giá bằng nhận xét phải ở mức đạt; tất cả môn học đánh giá bằng nhận xét kết hợp đánh giá bằng điểm số có điểm trung bình môn học kỳ (viết tắt là ĐTBmhk), điểm trung bình môn cả năm (ĐTBmcn) từ 6,5 điểm trở lên. Trong đó, ít nhất 6 môn học có ĐTBmhk, ĐTBmcn đạt từ 8,0 điểm trở lên.
So với trước đây, học sinh chỉ cần đạt điểm cao 3 môn toán, ngữ văn, tiếng Anh (một trong 3 môn điểm trung bình từ 8.0 trở lên).
Như vậy, với Thông tư 22, học sinh sẽ phải học thêm 3 môn nữa mới đủ điều kiện để khen thưởng danh hiệu học sinh giỏi.
Đây chính là một trong nhiều nguyên nhân góp phần làm gia tăng tình trạng dạy thêm học thêm khó kiểm soát được như hiện nay.
Một số kiến nghị
Là giáo viên nhiều năm công tác trong ngành, tôi có một số ý kiến để chấm dứt dạy thêm, học thêm như sau:
Thứ nhất, cần phải thay đổi từ gốc, tức từ Chương trình GDPT 2018. Chương trình cần gọn nhẹ đảm bảo tính vừa sức (yêu cầu cần đạt) cho học sinh đại trà và việc kiểm tra đánh giá học sinh (giữa kỳ, cuối kỳ) không nặng về mặt điểm số.
Cụ thể, giảm số lần kiểm tra đánh giá bằng điểm số đối với môn học đánh giá bằng nhận xét kết hợp với điểm số (ít nhất 8 cột điểm/môn/năm hiện nay xuống còn 2 cột – chỉ kiểm tra cuối kỳ); nghiên cứu tăng số môn học đánh giá bằng nhận xét, để học sinh không cần và không phải học thêm vì điểm số, vì danh hiệu thi đua nữa. Có như vậy, việc dạy thêm học thêm tự thoái trào. Nếu không thì áp lực học thêm và tiền học thêm vẫn là gánh nặng với phụ huynh, học sinh.
Thứ hai, “có cung ắt có cầu”, nếu học thêm là nhu cầu thực tế của học sinh tiếp thu chậm hoặc cần được bồi dưỡng để phát huy năng lực thì Bộ GD-ĐT nên chỉ đạo nhà trường thực hiện phụ đạo, bồi dưỡng. Nhà trường xem đây là nhiệm vụ của thầy cô phải thực hiện mà không thu phí học sinh và Bộ GD-ĐT kiến kiến nghị Quốc hội cấp kinh phí tương xứng cho thầy cô thực hiện nhiệm vụ này.
Học sinh TP.HCM học thêm sau giờ học chính khóa
Thứ ba, đưa hoạt động dạy thêm, học thêm vào danh mục ngành nghề kinh doanh có điều kiện nhằm tạo hành lang pháp lý, quản lý bằng pháp luật để thầy cô có đủ điều kiện tham gia dạy thêm ngoài nhà trường mà không phải lo sợ và tăng thêm thu nhập bằng lao động chính đáng. Đưa dạy thêm học thêm vào ngành nghề kinh doanh có điều kiện là phù hợp thực tế cuộc sống, đúng pháp luật.
Thứ tư, trong trường hợp nếu không công nhận dạy thêm là ngành nghề kinh doanh có điều kiện thì Nhà nước nên có quy định bằng văn bản pháp luật, nghiêm cấm dạy thêm dưới mọi hình thức trên phạm vi cả nước. Bởi lẽ Bộ GD-ĐT đã có Thông tư 17 hướng dẫn nhưng vẫn không kiểm soát ngăn chặn được nạn dạy thêm học thêm tràn lan như hiện nay.
Điều bất cập hiện nay là các trung tâm dạy văn hóa được Nhà nước cấp phép hoạt động. Vậy tại sao thầy cô không được cấp phép mở lớp dạy thêm ngoài nhà trường như bác sĩ được mở phòng mạch? Điều này cần được xem lại để bảo đảm sự công bằng trong hoạt động dạy thêm học thêm.
