Tưởng ‘phát tướng’ sau kết hôn hóa u tuyến thượng thận

Ngoài tăng cân, bụng của chị Dung tích mỡ, chân teo khó đi lại, rụng tóc, mọc lông ở lưng, da mỏng và rạn dễ bầm tím, mặt đỏ như dị ứng. Nghĩ “phát tướng” sau khi kết hôn, chị áp dụng nhiều cách giảm cân như kiêng ăn, dùng thực phẩm giảm cân… Sau hai tháng, chị giảm hai kg nhưng mệt mỏi, suy kiệt nên ngừng sử dụng.

Chị đến nhiều bệnh viện tại TP HCM khám, được chẩn đoán mắc hội chứng Cushing (một bệnh nội tiết) do dùng thuốc có chứa corticoid. Chị uống thuốc tây hai tháng, chuyển sang dùng thuốc bắc, thuốc nam cũng không bớt, đến Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP HCM khám.

Ngày 10/11, BS.CKII Trần Thùy Ngân, khoa Nội tiết – Đái tháo đường, cho biết các triệu chứng của bệnh nhân do hội chứng Cushing. Đây là bệnh nội tiết do tăng cortisol trong máu kéo dài hoặc sử dụng các chất có chứa corticoid (có tác dụng giống cortisol) lâu ngày. Tuy nhiên người bệnh không đáp ứng điều trị hội chứng Cushing do thuốc có chứa corticoid. Bác sĩ dự đoán nguyên nhân nội sinh do tuyến yên hoặc tuyến thượng thận gây ra.

Kết quả xét nghiệm ACTH (hormone kích thích tuyến thượng thận tạo cortisol) cho thấy các chỉ số bình thường, loại trừ nguyên nhân do tăng tiết ACTH.

Bác sĩ siêu âm ổ bụng cho bệnh nhân phát hiện u ở trên thận, sau đó tiếp tục chụp CT xác định rõ u ở tuyến thượng thận phải, khoảng 4 cm. Đây là nguyên nhân tăng tiết hormone cortisol (tiết ra từ tuyến thượng thận) gây hội chứng Cushing.

Người bệnh được điều trị điều chỉnh hormone tuyến thượng thận, điện giải, điều hòa huyết áp, đánh giá sức khỏe trước khi phẫu thuật cắt bỏ khối u.

ThS.BS Nguyễn Tân Cương, Phó khoa Tiết niệu, Trung tâm Tiết niệu Thận học Nam khoa, cho biết khối u tuyến thượng thận của bệnh nhân to, nhiều mạch máu tăng sinh, xung quanh là các tạng như gan, thận, lách và mạch máu lớn… Nếu xảy ra sơ suất nhỏ trong phẫu thuật cũng có thể chảy máu hoặc tổn thương các tạng lân cận. Khối u tuyến thượng thận tiết nhiều hormone cortisol làm tăng huyết áp đột ngột, khó kiểm soát có thể dẫn đến nguy cơ loạn nhịp tim, đột quỵ khi mổ.

Bác sĩ khoa Gây mê Hồi sức đặt catheter (ống thông) ở cổ tay người bệnh theo dõi huyết áp động mạch và một catheter tĩnh mạch cổ đo lưu lượng máu nhằm kiểm soát huyết áp. Nhờ đó bác sĩ nhanh chóng xử lý khi huyết áp tăng hay mất máu.

Bác sĩ Cương và cộng sự phẫu thuật nội soi sau phúc mạc cắt u tuyến thượng thận qua ba lỗ nhỏ ở hông lưng. Dao cắt siêu âm giúp bác sĩ bóc tách mô quanh tuyến thượng thận, cắt mô và cầm máu tức thì. Khối u được loại bỏ, người bệnh ít mất máu, tuyến thượng thận bên phải được bảo tồn nhằm giảm nguy cơ suy thượng thận sau mổ.

Chị Dung phục hồi tốt, điện giải, cortisol máu và huyết áp ổn định, mặt hết đỏ ửng, không còn mệt. Chức năng hai tuyến thượng thận hoạt động ổn định, chị xuất viện sau hai ngày.

Theo bác sĩ Ngân, hội chứng Cushing xảy ra chủ yếu ở phụ nữ 25-40 tuổi. Bệnh do hai nguyên nhân gây ra gồm ngoại sinh và nội sinh. Nguyên nhân ngoại sinh do thuốc, sử dụng thuốc corticoid trong thời gian dài để điều trị bệnh tự miễn, viêm khớp, lupus, hen suyễn… hoặc lạm dụng thuốc trong thời gian dài mà không có chỉ định của bác sĩ. Nguyên nhân nội sinh thường do tuyến yên tăng tiết ACTH hoặc do u ở tuyến thượng thận…

Bệnh diễn tiến lâu gây ra biến chứng như béo phì, tăng huyết áp, tiểu đường, loãng xương, xẹp đốt sống, dễ gãy xương, rối loạn tâm thần, sạm da, sỏi thận…

Các bác sĩ khuyến cáo mọi người không nên tự ý dùng các loại thuốc có chứa corticoid như thuốc giảm đau, điều trị xương khớp, viêm xoang để phòng tránh hội chứng Cushing do thuốc corticoid. Khám sức khỏe định kỳ ít nhất một lần mỗi năm giúp phát hiện sớm bệnh.

Người có biểu hiện tăng cân không lý do, béo mặt, bụng, vai; teo tay chân, má ửng đỏ, da mỏng, dễ bầm, vết thương khó lành, rạn da, râu và lông mọc rậm… nên đến bác sĩ Nội tiết – Đái tháo đường để khám.

Đinh Tiên

* Tên bệnh nhân đã được thay đổi