Tại Quyết định số 553/QĐ-TTg ngày 21/4/2017 về việc phê duyệt kế hoạch tổng thể phát triển công nghiệp sinh học đến năm 2030, Thủ tướng Chính phủ đã giao Bộ Tài nguyên và Môi trường xây dựng nội dung, lộ trình, nhiệm vụ phát triển công nghiệp sinh học lĩnh vực môi trường đến năm 2030, trình Thủ tướng Chính phủ phê duyệt. Đồng thời, tiếp tục rà soát, triển khai các nhiệm vụ đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt tại Quyết định số 1660/QĐ-TTg ngày 7/11/2012 về “Đề án phát triển và ứng dụng công nghệ sinh học trong lĩnh vực bảo vệ môi trường đến năm 2020”. Trong trường hợp cần thiết trình Thủ tướng Chính phủ điều chỉnh mục tiêu, nhiệm vụ của Quyết định trên.
Thực hiện nhiệm vụ Bộ giao, Cục Kiểm soát ô nhiễm môi trường đã xây dựng dự thảo Đề án phát triển công nghiệp sinh học ngành môi trường đến năm 2030 và lấy ý kiến của các địa phương, Bộ, ngành và các cơ quan liên quan.
Tại cuộc họp, bà Nguyễn Thị Thiên Phương, Phó Cục trưởng Cục Kiểm soát ô nhiễm môi trường đã trình bày dự thảo Đề án. Đề án sẽ tập trung thúc đẩy ứng dụng công nghệ sinh học môi trường trong quan trắc và đánh giá chất lượng môi trường; sản xuất chế phẩm, vật liệu sinh học xử lý chất thải gây ô nhiễm môi trường; sản xuất sản phẩm sinh học và xử lý chất thải trong lĩnh vực bảo vệ môi trường tái chế và sản xuất các sản phẩm, vật liệu thân thiện với môi trường. Qua đó, tạo ra sản phẩm sinh học và và sản xuất ở quy mô công nghiệp để phục vụ cho lợi ích của con người, góp phần phát triển kinh tế – xã hội và bảo vệ môi trường.
Trao đổi và góp ý tại cuộc họp, đại diện các các đơn vị liên quan thuộc Bộ TN&MT, các chuyên gia đều nhấn mạnh sự cần thiết của Đề án trong giai đoạn phát triển hướng đến bền vững, gắn với phát triển kinh tế xanh, kinh tế tuần hoàn, phục hồi hệ sinh thái. Theo ông Nguyễn Trung Thắng, Phó Viện trưởng Viện Chiến lược, Chính sách TN&MT, trong bối cảnh có nhiều thay đổi như hiện nay, đề án cần có cách tiếp cận theo hướng bổ sung các mục tiêu về chuyển đổi xanh, phát triển bền vững và chú trọng hơn các sản phẩm công nghệ sinh học có tính ứng dụng cao như nhiên liệu sinh học hướng tới giảm phát thải khí nhà kính, nhựa sinh học, nguyên liệu sinh học thân thiện môi trường.
Ban soạn thảo đề án cần đánh giá các kết quả triển khai Quyết định 1160 và chỉ ra các hạn chế, nguyên nhân; làm cơ sở đề ra nhiệm vụ, giải pháp đúng và trúng; bổ sung nhiệm vụ của các Bộ, ngành liên quan cùng tham gia thực hiện Đề án. Việc đề ra các mục tiêu đến 2030 cần cụ thể hơn.
Ông Phan Việt Phong, Phó Vụ trưởng Vụ Khoa học và Công nghệ (Ban Tuyên giáo Trung ương) cho biết, Nghị quyết số 36-NQ/TW của Bộ Chính trị về phát triển và ứng dụng công nghệ sinh học cho phát triển bền vững đất nước trong tình hình mới đã đặt mục tiêu đến năm 2030, công nghiệp sinh học trở thành ngành kinh tế – kỹ thuật quan trọng. Điều này đồng nghĩa với việc đưa các ứng dụng công nghệ sinh học vào sản xuất quy mô lớn và trở thành một ngành công nghiệp có đóng góp đáng kể cho GDP của đất nước. Dù chỉ 1 sản phẩm của Việt Nam nhưng làm chủ toàn bộ thị trường thì đúng nghĩa với phát triển công nghiệp hơn. Đề án nên đặt mục tiêu với chỉ số về việc Việt Nam sẽ làm chủ bao nhiêu % thị trường hay số lượng sản phẩm bảo vệ môi trường xuất phát từ công nghiệp sinh học. Đồng thời, đề ra lộ trình xây dựng chính sách thu hút và hỗ trợ doanh nghiệp trong ngành này phát triển.
Cơ quan soạn thảo cũng nên nghiên cứu các văn bản khác để tăng cường mối liên kết giữa công nghiệp sinh học ngành môi trường với các cả những ngành, lĩnh vực khác. Từ đó, xác định các giải pháp kịp thời và đóng góp cho mục tiêu phát triển chung của đất nước đến 2030, tầm nhìn 2045.
Ông Lương Duy Hanh, Phó trưởng Vụ Khoa học công nghệ (Bộ TN&MT) nhấn mạnh, việc xây dựng đề án cũng cần bám sát Nghị quyết số 36 của Bộ Chính trị và các chương trình do Bộ Khoa học và công nghệ đang triển khai. Rất nhiều nội dung về công nghệ sinh học cũng đã được đưa vào Luật Bảo vệ môi trường. Một số vấn đề cần làm quy định rõ hơn có thể lồng ghép ngay vào sửa đổi, bổ sung Nghị định số 08/2022/NĐ-CP ngày 10/1/2022 của Chính phủ quy định chi tiết một số điều của Luật Bảo vệ môi trường mà Bộ TN&MT đang hoàn thiện.
Phát biểu tại cuộc họp, Thứ trưởng Võ Tuấn Nhân cho rằng, việc xây dựng Đề án cần đảm bảo thực thi Quyết định số 553/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ trong quan điểm mới từ Nghị quyết số 36-MQ/TW của Bộ Chính trị. Thứ trưởng yêu cầu Cục Kiểm soát ô nhiễm làm rõ trong lĩnh vực bảo vệ môi trường, công nghệ nào cần xử lý sinh học, lượng sử dụng chế phẩm sinh học hằng năm, thậm chí cụ thể loại chế phẩm nào nhập khẩu, loại nào Việt Nam có thể sản xuất, loại nào có hiệu quả, giá thành xử lý chất thải bằng công nghệ sinh học… để khi đưa ra phương án công nghệ sinh học phải đi đôi giá thành và chất lượng. Đề án phải làm rõ sự cần thiết của việc phát triển công nghiệp sinh học trong bảo vệ môi trường, mục tiêu đóng góp vào GDP, lộ trình phát triển và số lượng chỉ tiêu cụ thể.
Thứ trưởng chỉ đạo Cục Kiểm soát ô nhiễm tiếp thu các ý kiến tại cuộc hop và tiếp tục hoàn thiện dự thảo Đề án, trình lãnh đạo Bộ phê duyệt để trình Chính phủ vào tháng 11 tới.
