Thượng Quan Uyển Nhi là một nữ nhân nổi danh thời nhà Đường. Bà được nhiều người xem là tài nữ giỏi giang bậc nhất trong triều đại phong kiến Trung Quốc.
Từ nô tì trở thành nữ tể tướng
Theo sử sách ghi lại, Thượng Quan Uyển Nhi xuất thân từ một gia tộc quyền quý, hậu duệ của đại thần Thượng Quan Kiệt thời Hán Chiêu Đế.
Năm 664, ông nội Thương Quan Uyển Nhi là Thượng Quan Nghi giúp vua Đường Cao Tông viết chiếu thư phế Võ Tắc Thiên. Sau này khi nắm lại quyền lực, Võ Tắc Thiên ra lệnh giết ông nội và cha của Thượng Quan Uyển Nhi. Riêng Thượng Quan Uyển Nhi và mẹ ruột phải vào cung làm người hầu.
Chân dung Thượng Quan Uyển Nhi qua tranh vẽ.
Mặc dù làm cung nữ nhưng Thượng Quan Uyển Nhi từ bé đã rất thông minh, có thể làm thơ viết văn, càng lớn càng xinh đẹp kiều diễm.
Năm 14 tuổi, tài mạo song toàn của Thượng Quan Uyển Nhi truyền tới tai Võ Tắc Thiên và bà được triệu kiến viết một đoạn văn chương ngay tại chỗ. Chính nhờ cơ hội này mà Thượng Quan Uyển Nhi có cơ hội thoát khỏi thân phận cung nữ, đảm nhận nhiệm vụ viết chiếu thư giúp Võ Tắc Thiên.
Cùng với những nỗ lực vượt bậc, Thượng Quan Uyển Nhi dần có được sự tin tưởng của Võ Tắc Thiên. Bà được tin tưởng, trở thành tâm phúc của nữ hoàng đế, trở thành nữ tể tướng của triều đình nhiều năm.
Ngoài sự yêu thích của Võ Tắc Thiên, bà còn may mắn kết giao với các con của Võ Tắc Thiên là Lý Đán (sau trở thành Đường Duệ Tông), Thái Bình Công chúa,…
Công khai tình tứ với người tình của Võ Tắc Thiên
Trong lúc được Võ Tắc Thiên ưu ái, Thượng Quan Uyển Nhi lại vô tình phạm tội với nữ hoàng đế. Theo một thuyết kể lại do Uyển Nhi đem lòng yêu Trương Xương Tông, người đàn ông được Võ Tắc Thiên sủng ái.
Chuyện Uyển Nhi lén lút qua lại với người đàn ông họ Trương đã bị Võ Tắc Thiên biết được. Đắc tội với nữ hoàng đế, Uyển Nhi lẽ ra sẽ phải xử tử. Nhưng vì tiếc nuối tài năng của nữ tể tướng, Võ Tắc Thiên ra lệnh ân xá và chỉ phạt khắc chữ lên mặt.
Điều này tưởng như phá hỏng nhan sắc kiều diễm của Thượng Quan Uyển Nhi. Tuy nhiên bà đã vẽ thêm những bông hoa che lấp vết khắc. Chính những bông hoa đó lại khiến bà quyến rũ hơn bội phần. Nhiều nữ nhân lúc bấy giờ đã học theo Thượng Quan Uyển Nhi trang điểm bằng những bông hoa trên mặt.
Năm 705, Võ Tắc Thiên bị buộc thoái vị, phục ngôi cho Đường Trung Tông Lý Hiển. Thượng Quan Uyển Nhi đã được Đường Trung Tông đưa vào cung, phong làm Chiêu dung. Bà trở thành phi tần của Hoàng đế và tiếp tục công việc soạn chiếu thư như trước.
Năm 710, Đường Trung Tông Lý Hiển đột ngột băng hà và quyền lực triều đình rơi vào tay Vi Hậu. Lúc đó, Thượng Quan Uyển Nhi và Thái Bình Công chúa cùng nhau thảo một mật chiếu, lập Lý Trọng Mẫu làm Thái tử kế thừa hoàng vị, Vi Hoàng hậu làm Thái hậu nhiếp chính. Nhưng Vi Hậu luôn khát khao trở thành Võ Tắc Thiên thứ hai nên tìm mọi cách thay đổi chiếu thư.
Lâm Tri vương Lý Long Cơ và Thái Bình Công chúa đã bắt tay hợp tác tiêu diệt Vi Hậu cùng phe phái, đập tan giấc mơ xưng vương của Vi Hậu. Thượng Quan Uyển Nhi bị bắt chung với Vi Hậu để xử trảm. Bà kết thúc cuộc đời năm 46 tuổi vì bị kết tội chuyên quyền vượt phận.
Nguồn cảm hứng cho các tác phẩm nghệ thuật
Thượng Quan Uyển Nhi là một nhân vật lịch sử nổi tiếng, để lại những dấu vết đặc biệt trong lịch sử Trung Hoa. Bà là điển hình cho mẫu hình phụ nữ tài năng, xinh đẹp và quyền lực trong lịch sử cung đình của Trung Hoa.
Chuyện về Thượng Quan Uyển Nhi vẫn còn rất nhiều điều bí ẩn chưa được khám phá. Chính điều này trở thành nguồn cảm hứng sáng tác cho những tác giả để kể lại trên phim hay các cuốn sách lịch sử nổi tiếng.
Bộ phim Võ Tắc Thiên năm 1995 (phiên bản do Lưu Hiểu Khánh diễn chính) từng trở thành kinh điển với vai diễn Thượng Quan Uyển Nhi do mỹ nhân Như Bình thủ vai. Nữ diễn viên đã lột tả hoàn hảo hình tượng nữ tể tướng có nhan sắc và trí tuệ.
Trong phim, Như Bình đã thực hiện nhiều phân cảnh như làm thơ, đánh đàn, vẽ tranh. Nhiều khán giả nhận xét cô chẳng khác nào mỹ nhân cổ điển bước ra từ trong tranh. Vai diễn này cũng được coi là nàng “Thượng Quan Uyển Nhi kinh điển nhất” trên màn ảnh Hoa ngữ.
Nữ diễn viên Như Bình thủ vai Thượng Quan Uyển Nhi trong bộ phim Võ Tắc Thiên công chiếu năm 1995.
Năm 1998, bộ phim truyền hình cùng tên kể về cuộc đời Thượng Quan Uyển Nhi ra đời. Vai diễn chính được giao cho Nguyễn Đan Ninh. Với gương mặt xinh đẹp, dáng vẻ đoan trang, phù hợp với hình tượng nữ quan, nữ diễn viên này đã nhận được vô số lời khen ngợi từ công chúng.
Đây cũng là lý do nàng Thượng Quan Uyển Nhi do cô thể hiện được coi là một trong những phiên bản thành công nhất trên màn ảnh Hoa ngữ từ trước tới nay.
Năm 1998, Trung Quốc làm bộ phim truyền hình về cuộc đời Thượng Quan Uyển Nhi.
Ngoài ra, rất nhiều mỹ nhân đình đám của Trung Quốc cũng đã từng được đảm nhận vai diễn Thượng Quan Uyển Nhi.
Góp mặt trong Võ Tắc Thiên Bí Sử (2011), Chung Hân Đồng đã hóa thân thành Thượng Quan Uyển Nhi trên màn ảnh. Dù tạo hình không tạo được điểm nhấn nhưng với nhan sắc xinh đẹp, nàng ngọc nữ xứ Cảng vẫn để lại dấu ấn trong lòng khán giả.
Chung Hân Đồng hóa thân thành Thượng Quan Uyển Nhi trên màn ảnh.
Nàng đại hoa đán đình đám Lý Băng Băng cũng gây ấn tượng khi thử sức với vai diễn này trong Địch Nhân Kiệt: Thông Thiên Đế Quốc vào năm 2011. Nàng Thượng Quan Uyển Nhi do Lý Băng Băng thể hiện chẳng những quyền thế lại còn văn võ song toàn.
Trong bộ phim Đường Cung Yến (2013), Trần Tú Lệ từng thử sức với vai diễn đặc biệt này và ghi điểm với nhan sắc xinh đẹp, cuốn hút.
Ngọc Thanh
