Nhiều lần nghệ sĩ Việt bức xúc lên tiếng việc bị vu khống, tung tin giả trên mạng xã hội. Luật sư cho biết tình trạng tiếp diễn do mức xử phạt chưa đủ răn đe.
Trong khoảng một tháng qua, ca sĩ nhí Bảo An có nhiều bài viết bức xúc việc cô bị tung tin giật chồng, mang thai. Bảo An khẳng định những thông tin do một tài khoản Facebook đưa ra về cô là không chính xác. Nó ảnh hưởng nghiêm trọng tới cuộc sống hàng ngày, học tập lẫn công việc của Bảo An.
Đỉnh điểm, tài khoản trên nhắn tin dọa tạt axit Bảo An, theo chị Ái Phương – mẹ nữ ca sĩ. Do đó, mẹ con chị quyết định tới trình báo vụ việc với công an phường Tân Định, quận 1.
Trước đó, nhiều sao Việt lên án việc bị vu khống và bình luận bôi nhọ trên mạng xã hội. Tuy nhiên, tình trạng này vẫn tiếp diễn.
Khủng hoảng vì tin giả trên TikTok, Facebook
Càng nhiều nền tảng xuất hiện, số thông tin sai sự thật hay chưa được kiểm chứng càng tràn lan. Những thông tin giật gân về đời tư người nổi tiếng càng phổ biến bởi chúng thường thu hút lượt tương tác lớn từ cộng đồng mạng. TikToker, YouTuber, Facebooker tung tin giả bất chấp để câu view và chuộc lợi. Đổi lại là nỗi bất an, ảnh hưởng công việc của những nghệ sĩ vướng tin.
Chị Ái Phương cho Zing biết suốt thời gian qua Bảo An khủng hoảng tinh thần vì bị tung tin tiêu cực. Ca sĩ 17 tuổi đang bận thi cử nhưng bị sốc, suy sụp và không thể hoàn toàn tập trung vào việc học.
Cùng thời điểm, nghệ sĩ Thanh Điền kêu oan vì tên ông xuất hiện trong video YouTube có tiêu đề: “Nghệ sĩ Thanh Điền ‘chửi’ nhà nghệ sĩ Vũ Linh mở nhạc quá to”. Nghệ sĩ Thanh Điền khẳng định ông chưa bao giờ nói gì. “Thật sự oan ức cho tôi, xưa nay tôi chưa bao giờ chửi ai cả”, nghệ sĩ nói.
Vừa qua, tại tang lễ nghệ sĩ Vũ Linh, TikToker, YouTuber không chỉ chen lấn, xô đẩy mà còn cắt ghép, tung lên mạng xã hội những thông tin giả. Họ thậm chí thực hiện các clip ngắn có nội dung Bình Tinh – con nuôi của Vũ Linh – được thừa hưởng tài sản từ cố nghệ sĩ. Nhưng Bình Tinh khẳng định đây là thông tin sai sự thực.
Trước đó, hàng loạt nghệ sĩ như Hồng Nga, Công Lý, Nhật Kim Anh, MC Lại Văn Sâm, MC Đại Nghĩa, NSƯT Kim Tử Long, diễn viên Phi Phụng… là nạn nhân trong những thông tin bịa đặt về việc người nổi tiếng qua đời.
Trong khi đó, Tuấn Hưng từng bức xúc vì bị tung tin thường xuyên cá độ với giá trị lớn nên nợ nần nhiều hay Trấn Thành bị tung tin sử dụng chất kích thích. Sự việc khiến Trấn Thành gặp rắc rối với các nhãn hàng anh ký hợp đồng.
Tin giả còn tràn lan ở showbiz thông qua hình thức bình luận. Thời gian qua, hàng loạt sao nữ như Midu, Bảo Anh và mới đây là Ninh Dương Lan Ngọc bị đồn thổi mang thai, vừa sinh con chỉ vì vài tấm hình. Ngày 13/4, Lan Ngọc đăng ảnh bikini và ngay lập tức cô bị đồn thổi vừa có em bé. Dưới hình ảnh của cô, nhiều bình luận cho biết cô có dấu hiệu sinh con như bụng rạn, nhăn nheo.
Ngay khi tin đồn lan truyền, Lan Ngọc lên tiếng đính chính. Trao đổi với Zing, quản lý của Lan Ngọc khẳng định: “Ngọc bị vết hằn do dây nịt. Lịch trình của Ngọc không lúc nào để thở chứ đừng nói ngừng 9 tháng âm thầm đẻ hay 3 tháng hút mỡ. Ngọc chụp hình ảnh bikini đón hè thôi, mọi người đừng suy diễn xa quá”.
Tung tin giả bị xử phạt như thế nào?
Trao đổi với Zing, Luật sư Nguyễn Đức Hùng – Phó trưởng phòng tranh tụng, Công ty Luật TNHH TGS (Đoàn Luật sư TP Hà Nội) bày tỏ sự phát triển bùng nổ của mạng xã hội có nhiều hệ lụy.
Biểu hiện rõ nhất hiện nay là sự gia tăng của tin giả, thông tin thất thiệt, sai sự thật về những sự kiện, thông tin đang hot hay đời tư của nghệ sĩ. Đây là hành vi trái quy định của pháp luật, gây ảnh hưởng đến không chỉ người bị tung tin mà cả không gian mạng, những người tiếp cận thông tin.
Các chế tài xử lý đối với hành vi đưa thông tin sai sự thật trên không gian mạng được quy định tại Điều 8 Luật An toàn thông tin mạng năm 2015 và Điều 9 Luật An ninh mạng năm 2018. Người nào có hành vi vi phạm quy định thì tùy theo tính chất, mức độ vi phạm mà bị xử lý kỷ luật, xử phạt vi phạm hành chính hoặc bị truy cứu trách nhiệm hình sự; nếu gây thiệt hại thì phải bồi thường theo quy định của pháp luật.
Theo luật sư, hành vi tung thông tin sai sự thật gây ảnh hưởng đến quyền và lợi ích hợp pháp, danh dự, nhân phẩm của người nghệ sĩ có thể bị xử phạt tới 30 triệu đồng cùng biện pháp khắc phục hậu quả buộc gỡ bỏ thông tin.
Trường hợp có hành vi sử dụng mạng máy tính hoặc mạng viễn thông, phương tiện điện tử nhằm bịa đặt, hoặc loan truyền những điều biết rõ là sai sự thật, xúc phạm nghiêm trọng nhân phẩm, danh dự hoặc gây thiệt hại đến quyền, lợi ích hợp pháp của người khác có thể bị xem xét trách nhiệm hình sự về Tội vu khống theo khoản 2 Điều 156 Bộ luật Hình sự 2015, sửa đổi, bổ sung năm 2017.
Người phạm tội sẽ bị xử phạt tù 1-3 năm và có thể bị áp dụng hình phạt bổ sung là phạt tiền 10-50 triệu đồng; cấm đảm nhiệm chức vụ, cấm hành nghề hoặc làm công việc nhất định 1-5 năm.
Khi được hỏi lý do tình trạng tung tin giả tiếp diễn và ngày càng nghiêm trọng trên mạng xã hội, luật sư cho biết: “Hiệu quả công tác đấu tranh, xử lý với hành vi đưa tin không chính xác, sai sự thật trên mạng xã hội vẫn chưa tương xứng với thực trạng. Nguyên nhân là người sử dụng cho rằng, khi cung cấp, phát tán thông tin trên các nền tảng mạng xã hội của nước ngoài như TikTok, Facebook, Instagram… khó bị phát hiện danh tính. Họ có tư tưởng ‘vô danh nên vô trách nhiệm’, không sợ bị xử lý nên tự do phát ngôn và không nghĩ đến hậu quả. Cũng vì thế, người dân khó có căn cứ, cơ sở để xác định tin thật nếu cơ quan chức năng không kịp thời xác nhận”.
Luật sư nói thêm bên cạnh đó, chế tài của Việt Nam đối với các hành vi đưa thông tin sai sự thật trên không gian mạng hoặc những hành vi tương tự tương đối đầy đủ, gồm xử phạt hành chính đến truy cứu trách nhiệm hình sự.
“Nhiều nghệ sĩ Việt Nam đã kiện những người tung tin sai sự thật nhưng tình trạng này vẫn tiếp diễn và theo chiều hướng gia tăng. Cơ quan chức năng nên xem xét xây dựng quy định phạt nặng hơn, thậm chí phải tương xứng với thiệt hại do tin giả gây ra, như vậy mới khiến người sử dụng mạng xã hội cân nhắc kỹ trước khi tung tin, truyền tin giả. Trường hợp có dấu hiệu tội phạm cần xử lý hình sự”, luật sư nhấn mạnh.
