Tạo đa dạng hệ sinh thái
Rừng dừa nước Cà Ninh (xã Bình Phước, huyện Bình Sơn, tỉnh Quảng Ngãi) vốn có nguồn lợi thủy sản đa dạng, dưới đáy là bùn non rất thích hợp cho tôm sinh sôi, phát triển. Ngoài tôm, cá, nhánh sông này còn là nơi trú ngụ của nhiều sinh vật nước lợ khác như chem chép, don, dộp… Khúc sông này vì thế mà nuôi lớn nhiều thế hệ người Cà Ninh nhờ nghề đánh bắt thủy hải sản. Tuy nhiên, những năm gần đây, nguồn lợi thủy sản ở rừng dừa ngày càng cạn kiệt.
Nhằm tái tạo nguồn lợi thủy sản, tạo cân bằng sinh thái và đa dạng sinh học cho vùng nước tiềm năng này, góp phần nâng cao nhận thức của cộng đồng dân cư về tầm quan trọng bảo vệ tốt hơn nguồn lợi thủy sản, vừa qua, tỉnh Quảng Ngãi đã tiến hành hàng nghìn con cá đối giống, cua giống và tôm sú tại khu vực rừng dừa Cà Ninh. Nguồn tôm giống, cua giống và cá giống được lấy từ Trại Thực nghiệm sản xuất giống Thủy sản nước ngọt Đức Phổ. Đây là giống tôm, cua, cá có giá trị kinh tế, thích nghi với điều kiện tự nhiên của địa phương, sinh sản và phát triển nhanh trong môi trường tự nhiên.
Ông Nguyễn Ngọc Sơn (59 tuổi, xóm Cà Ninh, thôn Phú Long 3, xã Bình Phước) cho biết: “Một số người từ nơi khác đến đã đánh bắt bằng xung điện, làm cạn kiệt nguồn lợi thủy sản. Tôi thấy ngành nông nghiệp thả cả xuống khu vực này rất có ý nghĩa. Chúng tôi sẽ bảo vệ số cá này và đánh bắt khoa học hơn để cá sinh sôi, đem lại nguồn lợi cho nhiều người.”- ông Sơn cho hay.
Tương tự, tại khu vực rừng ngập mặn Bàu Cá Cái, người dân cũng đã hình thành ý thức trong bảo vệ nguồn lợi thủy sản, tránh khai thác bừa bãi. Từ đó, từng bước phát triển du lịch cộng đồng, nâng cao thu nhập cho họ. “Bà con trong vùng thường xuyên nhắc nhở nhau bảo vệ tôm, cá vào mùa sinh sản, không đánh bắt con còn nhỏ, để đến khi trưởng thành mới đánh bắt.
Người dân được hưởng lợi
Theo Chi cục Thủy sản tỉnh Quảng Ngãi, năm 2022 đã có hơn 1 triệu con giống được thả xuống các sông, công trình thủy lợi, thủy điện trên địa bàn. Riêng năm 2023 địa phương cũng bố trí hơn 600 triệu đồng và huy động xã hội hoá để thả khoảng 2 triệu con giống nhằm góp phần tái tạo nguồn lợi thủy sản, tạo sinh kế cho người dân, nhất là người dân quanh các lòng hồ thủy điện.
Giám đốc Sở NN&PTNT tỉnh Quảng Ngãi Hồ Trọng Phương cho biết, hằng năm, tỉnh đều bố trí kinh phí từ ngân sách để thực hiện công tác thả giống tái tạo nguồn lợi thủy sản, mục tiêu là nâng cao nhận thức của người dân trong việc chung tay với chính quyền khai thác hợp lý, gắn với việc phát triển nguồn lợi thủy sản đang có nguy cơ cạn kiệt, đồng thời làm cho nguồn lợi thủy sản sinh sôi và phát triển, nhằm tạo sinh kế, đảm bảo thu nhập cho người dân vùng sông, hồ.
Bên cạnh việc thả con giống, hàng năm các cơ quan, đơn vị liên quan cũng đẩy mạnh các hoạt động tuyên truyền, vận động người dân tích cực bảo vệ, tái tạo và phát triển nguồn lợi thủy sản, trong đó trọng tâm là tuyên truyền cho người dân không sử dụng các loại ngư cụ đánh bắt thủy sản mang tính hủy diệt như xung điện, chất nổ, mắc lưới không đảm bảo theo quy định,.
Để tạo nguồn lợi thủy sản cho hồ chứa nước, người dân cũng tự bỏ tiền để mua các loại cá giống như cá mè, chép, trắm cỏ để thả xuống lòng hồ vào dịp đầu Xuân. Sau khi thả cá, mọi người lại cùng chung tay bảo vệ, quản lý hồ, nhằm kịp thời ngăn chặn các hành vi đánh bắt cá trong lòng hồ bằng các hình thức hủy diệt. Và đến tháng 8, hợp tác xã, tổ hợp tác, tổ chức cộng đồng cùng nhau bước vào vụ thu hoạch. Điển hình tổ hợp tác của đồng bào H’re ở 2 thôn Hương Chiên và Đá Chát (xã Ba Liên, huyện Ba Tơ), việc tái tạo, chăm sóc, khai thác cá tại lòng hồ bắt đầu phát triển theo hướng chuyên nghiệp, hiệu quả, người dân có thu nhập ổn định.
Trong Chương trình phát triển thủy sản tỉnh Quảng Ngãi đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045, ngoài việc định hướng bảo vệ và phát triển nguồn lợi thủy sản thông qua các hoạt động tái tạo giống thủy sản có giá trị kinh tế, thủy sản bản địa, đặc hữu… còn nhấn mạnh việc tăng cường công tác bảo tồn, bảo vệ môi trường sống của các loại thủy sản, các rạn san hô ở khu vực Gành Yến, xã Bình Hải (Bình Sơn); Châu Me, xã Phổ Châu (TX.Đức Phổ)… Qua đó, gắn với du lịch sinh thái, du lịch cộng đồng để tạo sinh kế bền vững cho ngư dân và cộng đồng dân cư.
