Dần xuống cấp
Theo Ban quản lý vịnh Hạ Long (Quảng Ninh), thời gian vừa qua, do ảnh hưởng của thời tiết, chủ yếu là mưa gió, giông lốc khiến nhà bè tại làng chài Cửa Vạn bị đắm.
Nhà bè tại làng chài Cửa Vạn đổ sụp
Cũng theo Ban quản lý vịnh Hạ Long, từ năm 2014 đơn vị này đã tiếp nhận 69 nhà bè của ngư dân làng chài giữ lại nhằm bảo tồn và phát triển sản phẩm du lịch trên vịnh Hạ Long. Đây là số nhà bè ngư dân để lại sau khi di dời lên bờ sinh sống theo chủ trương của tỉnh Quảng Ninh.
69 nhà bè này được bố trí tại khu vực 2 làng chài Cửa Vạn, Vung Viêng để phục vụ du khách với mục đích tái hiện không gian sinh sống của ngư dân trên vịnh Hạ Long trước đây.
Cùng với Trung tâm Văn hóa nổi Cửa Vạn, hệ thống nhà bè bảo tồn đã tạo thành tổ hợp sản phẩm du lịch độc đáo, tái hiện sinh động không gian văn hóa làng chài xưa, mang đến trải nghiệm hấp dẫn, thú vị cho khách du lịch đến tham quan vịnh Hạ Long. Chẳng hạn, tham quan mô hình lớp học nổi; xem trình diễn hát giao duyên trên thực cảnh vịnh Hạ Long; tham quan kết hợp trải nghiệm chế tác, sửa chữa ngư cụ truyền thống như đan lờ, vá lưới, đánh lưỡi câu…
Làng chài Cửa Vạn tái hiện cuộc sống ngư dân trên vịnh Hạ Long
Điều đáng nói, theo thời gian và do môi trường tự nhiên, đặc biệt là môi trường biển, nước mặn và thường xuyên chịu ảnh hưởng của sóng gió, các nhà bè làm từ gỗ, dựng trên hệ thống phao đã dần xuống cấp và có nguy cơ bị chìm đắm, không đảm bảo an toàn cho hoạt động tham quan, trải nghiệm của khách du lịch.
Doanh thu khủng nhưng mòn mỏi chờ tiền sửa chữa
Trao đổi với Thanh Niên, một lãnh đạo Ban quản lý vịnh Hạ Long cho biết, từ nhiều năm trước đơn vị đã có báo cáo UBND tỉnh Quảng Ninh về thực trạng các nhà bè tại làng chài Cửa Vạn, Vung Viêng bị xuống cấp nhưng đến nay chưa được cấp kinh phí để tu bổ, sửa chữa.
Vị này phân trần, trước năm 2020, khi chưa xảy ra dịch Covid-19, đơn vị này không thiếu tiền, mỗi năm thu hơn 1.000 tỉ đồng từ doanh thu bán vé tham quan. Nhưng theo Nghị quyết số 88/2017/NQ-HĐND ngày 13.12.2017 của HĐND tỉnh Quảng Ninh, nguồn thu phí tham quan vịnh Hạ Long được trích để lại 11% cho Ban quản lý vịnh Hạ Long để thực hiện các nhiệm vụ chuyên môn, bao gồm: sửa chữa, bảo trì tài sản cơ sở vật chất được giao quản lý theo quy định của Bộ Tài chính. 89% còn lại được điều tiết cho TP.Hạ Long để thực hiện đầu tư các dự án trên bờ và dưới vịnh Hạ Long.
Tuy nhiên, theo vị này, mặc dù nguồn thu khủng nhưng số tiền này không được phân bổ kịp thời để tái đầu tư sửa chữa khu vực nhà bè trên vịnh Hạ Long, cũng như một số hạng mục khác.
Cuộc sống của người dân trên làng chài Cửa Vạn
“Chúng tôi đã gửi báo cáo lên các cơ quan chức năng có thẩm quyền, nhưng sau nhiều lần trình lên đặt xuống thì đến nay chưa được cấp kinh phí để sửa chữa các nhà bè tại Cửa Vạn, Vung Viêng”, vị này nói tiếp.
Được biết, ngày 20.3.2023, UBND tỉnh Quảng Ninh có văn bản số 597/UBND-XD3, chấp thuận chủ trương thực hiện các dự án sử dụng nguồn phí tham quan vịnh năm 2023; trong đó có dự án đầu tư cải tạo, sửa chữa Trung tâm Văn hóa nổi Cửa Vạn và dự án đầu sửa chữa, nâng cấp các nhà bè bảo tồn tại 2 làng chài Cửa Vạn, Vung Viêng. UBND tỉnh Quảng Ninh đã chỉ đạo nhưng vốn sửa chữa, bảo tồn cho di sản vẫn chưa thấy đâu.
Làng chài Cửa Vạn từng được nhiều báo, tạp chí du lịch uy tín như Buzzfeed, Huffington Post… bình chọn là một trong những làng chài đẹp nhất thế giới.
Mới đây, vào tháng 4, tạp chí chuyên về du lịch nổi tiếng của Mỹ Travel + Leisure công bố 16 làng chài đẹp nhất thế giới. Danh sách với đa số những làng chài cổ xưa tồn tại từ nhiều thế kỷ nằm ven bờ biển, duy chỉ có Cửa Vạn ở Việt Nam là làng chài nổi.
Làng chài Cửa Vạn có nguồn gốc từ làng chài cổ Giang Võng, Trúc Võng. Tên gọi Cửa Vạn được lý giải do làng nằm trong một vùng núi đá sừng sững và có cửa ra vào, còn chữ Vạn là chỉ dân vạn chài.
