Arigato ‘Công nữ Anio’

Vở diễn tuyệt đẹp

Trong cảnh mở màn nhạc kịch Công nữ Anio, phông hậu trên sân khấu của Nhà hát Lớn Hà Nội đang tràn ngập sóng biển bỗng rẽ ra làm đôi để chiếc thuyền buôn Nhật Bản tiến ra. Trên đó là những người Nhật vượt biển để giao thương với thế giới. Họ đã vượt Biển Đông để đến Đàng Trong (nay là miền Trung Việt Nam). Hội An khi đó là một thương cảng quốc tế nhộn nhịp.

BTC

Với đạo diễn sân khấu Koizumi Hiroshi, mỹ thuật sân khấu Ito Masako…, câu chuyện Công nữ Anio đã được kể bằng những hình ảnh giàu văn hóa Nhật Bản. Lớp lớp sóng vỗ thân tàu được miêu tả bằng điệu múa với tay áo được may rộng và uốn lượn màu xanh biển…

Trong suốt câu chuyện Công nữ Anio, có thể thấy từng hình ảnh đều được lựa chọn kỹ càng để có thể mô tả được theo cách ước lệ nhất vùng văn hóa của từng màn. Hội An hiện lên rất nhanh chóng chỉ với hai dây đèn lồng cắt chéo phía trên cao sân khấu. Quê hương mới của công nữ Anio với ngôi nhà có cửa kéo đặc trưng Nhật Bản. Xuất xứ cũng như lòng yêu quê hương của công nữ Anio thể hiện ở những tà áo dài mà cô và con gái mặc từ đầu đến cuối vở.

TTXVN

Công nữ Anio là hợp tác âm nhạc, sân khấu tuyệt vời hiếm có của hai nước Việt Nam – Nhật Bản. Ở đó, những giọng ca hay nhất, những nhạc sĩ và soạn giả lời tài năng, những biên đạo múa và họa sĩ giàu trí tưởng tượng hình ảnh, dàn nhạc điêu luyện nhất đã cùng ở bên nhau trong một thời gian dài… Họ cùng làm việc từ khi Công nữ Anio mới chỉ là ý tưởng, là những nốt nhạc đầu tiên, để tới đêm diễn đầu tiên 22.9, tác phẩm trở thành một vở diễn tuyệt đẹp trên mọi phương diện…

Từng chi tiết văn hóa giàu cảm xúc chảy liên tục như những mạch ngầm tinh tế trong các màn diễn. Khán giả Nhật Bản có, Việt Nam có, vì thế như tan ra với từng nốt nhạc, từng lời hát vút bay khi các nhân vật vui mừng hay vật vã trong thương nhớ, đau đớn rồi lại bừng lên hy vọng. Đôi khi những đối sánh âm nhạc được hát lên khiến ai cũng cảm nhận được sự chân thành của cả người viết nhạc, viết lời lẫn người cất giọng ca. Một trong những cảnh diễn đó là khi công nương Anio hát ru con gái Công cha như núi Thái Sơn, và người hàng xóm hát bài hát ru Nhật Bản có lời Mơ đẹp nhé con ơi.

Gắn kết văn hóa, lịch sử Việt Nam – Nhật Bản

Vở opera Công nữ Anio lấy cảm hứng từ câu chuyện có thật giữa thương nhân Araki Sotaro đến từ Nagasaki (Nhật Bản) và công chúa Ngọc Hoa của thời các chúa Nguyễn. Vở diễn vì thế cũng có nhiều cố vấn lịch sử, trong đó có TS Phan Hải Linh, người đã đoạt giải thưởng sử học khi làm luận án nghiên cứu về trang viên Nhật Bản. Về phía Nhật Bản, các cố vấn gồm: Tomoda Hiromichi, Fukukawa Yuichi, Kikuchi Seiichi, Ando Katsuhiro, Honma Sadao.

Có nhiều chi tiết trong vở diễn gợi nhớ đến những hiện vật thật tại Bảo tàng Nhật Bản. Chẳng hạn, hình ảnh chiếc thuyền Nhật Bản gợi tới bức tranh vẽ tàu buôn của Araki Sotaro khi xưa hiện trưng bày tại Bảo tàng Khoa học hàng hải. Chi tiết mẹ công nữ trao gương cho con mang sang Nhật Bản gợi nhớ tới chiếc gương của bà Araki Sotaro, hiện thuộc bộ sưu tập của Bảo tàng Lịch sử văn hóa Nagasaki.

Giờ đây, bên cạnh những hiện vật đang ở bảo tàng, chúng ta có thêm một “hiện vật sống” về cuộc giao lưu văn hóa Việt Nam – Nhật Bản. Đó chính là vở diễn Công nữ Anio. Đặc biệt, đêm đầu tiên công bố vở diễn, Hoàng Thái tử Nhật Bản Akishino và Công nương Nhật Bản Kiko đã có mặt tại lô ghế đẹp nhất Nhà hát Lớn Hà Nội. Đêm diễn còn có sự hiện diện của Phó thủ tướng Trần Lưu Quang, Trưởng ban Chỉ đạo tổ chức các hoạt động kỷ niệm 50 năm quan hệ ngoại giao Việt Nam – Nhật Bản. Điều này càng cho thấy sự gắn kết văn hóa, lịch sử, ngoại giao của cả hai nước.

Arigato Công nữ Anio. Ngày nay, lễ rước kiệu đón công nữ Anio vẫn tiếp tục được tái hiện trong phân cảnh Châu Ấn thuyền được tổ chức 7 năm một lần tại lễ hội Nagasaki Kunchi ở Nagasaki. Arigato Công nữ Anio khi câu chuyện về bà đã trở thành một tác phẩm nghệ thuật tuyệt đẹp, nơi cả văn hóa Việt Nam và Nhật Bản được tỏa sáng.