Bang California của Mỹ và Liên minh châu Âu (EU) sắp thông qua quy định yêu cầu các doanh nghiệp lớn phải tiết lộ lượng khí thải nhà kính của họ. Việc minh bạch về khí thải sẽ góp phần nâng cao vai trò và trách nhiệm của doanh nghiệp đối với biến đổi khí hậu.
Tại sự kiện Tuần lễ Khí hậu thành phố New York diễn ra vào trung tuần tháng 9 vừa qua, ông Gavin Newsom, Thống đốc bang California (Mỹ) cho biết ông sắp ký thông qua dự luật SB 253 trong đó yêu cầu doanh nghiệp lớn tiết lộ lượng phát thải khí nhà kính. Trước đó, dự luật SB 253 được bỏ phiếu nhất trí ở cả hạ viện lẫn thượng viện California.
Dự luật yêu cầu doanh nghiệp hoạt động ở bang California có doanh thu hàng năm hơn 1 tỷ USD phải báo cáo lượng khí khải trong hoạt động kinh doanh của họ, năng lượng mà họ sử dụng cũng như từ các nhà cung cấp và khách hàng của họ. Các quy định này sẽ bắt đầu thực hiện dần kể từ năm 2026.
Dự kiến dự luật sẽ tác động đến hơn 5.300 doanh nghiệp lớn, bao gồm những công ty đa quốc gia nổi tiếng nhất trên thế giới như Amazon, Chevron, McDonalds, Kroger và Walmart.
Theo dự luật, việc tiết lộ khí thải sẽ phải được xác minh độc lập bởi một nhà tư vấn bên ngoài, “nhà cung cấp dịch vụ bảo đảm bên thứ ba độc lập”.
Mục đích của luật này là buộc các công ty lớn phải chịu trách nhiệm về vai trò của họ trong vấn đề biến đổi khí hậu. Trong nhiều năm, nhiều doanh nghiệp đã tự quảng cáo là người quản lý môi trường trong khi không tiết lộ đầy đủ lượng khí thải của mình.
Sự minh bạch ngày càng tăng của doanh nghiệp về khí thải có thể dẫn đến danh sách các công ty gây ô nhiễm hàng đầu được công bố rộng rãi, khiến các tập đoàn lớn phải chịu trách nhiệm nhiều hơn.
Theo Thượng nghị sĩ Scott Wiener, đảng viên Đảng Dân chủ ở San Francisco, tác giả của dự luật, cho biết: “Chúng ta cần sự minh bạch mạnh mẽ để tạo ra một sân chơi bình đẳng giữa các công ty tư nhân và đại chúng. Một lần nữa, California đang dẫn đầu cả nước về hành động thiết yếu vì khí hậu”.
Các quy định tương tự hiện đang được Nghị viện châu Âu và chính phủ thành viên EU xem xét và dự kiến được tán thành trong những tháng tới.
Việt Nam hướng dẫn doanh nghiệp báo cáo phát thải khí nhà kính
Tại Việt Nam, cộng đồng doanh nghiệp được xác định đóng vai trò rất quan trọng, vừa là chủ thể chịu tác động của biến đổi khí hậu vừa là đối tượng quan trọng trực tiếp tham gia.
Đầu tháng 8/2023, Ủy ban Chứng khoán Nhà nước phối hợp cùng Tổ chức Tài chính quốc tế (IFC) tổ chức lễ ra mắt Sổ tay hướng dẫn báo cáo phát thải khí nhà kính.
Sổ tay do Ủy ban Chứng khoán Nhà nước xây dựng với sự hỗ trợ kỹ thuật của IFC, Tổng cục Kinh tế liên bang Thụy Sĩ (SECO) và Cơ quan Tiêu chuẩn quốc gia Vương quốc Anh (BSI).
Sổ tay hướng dẫn được chia làm ba phần chính: Phần thứ nhất mang tính cung cấp thông tin bối cảnh chung, các khái niệm định nghĩa liên quan như khái niệm Khí nhà kính, Phát thải ròng bằng 0, Carbon dioxit tương đương, Tiềm năng nóng lên toàn cầu (GWP).
Phần thứ hai liên quan đến các quy định và tiêu chuẩn của Việt Nam cũng như chuẩn mực và thông lệ quốc tế đang có hiệu lực liên quan đến kiểm kê và báo cáo khí nhà kính. Đây là những quy định về đối tượng doanh nghiệp ngành nghề phải thực hiện báo cáo khí nhà kính theo các quy định của Việt Nam, các tiêu chuẩn và chuẩn mực quốc tế đã được Việt Nam công nhận cũng như các chuẩn mực và cơ sở dữ liệu liên quan đang rất thông dụng trên thị trường quốc tế.
Phần thứ ba là phần trọng tâm của cuốn Sổ tay giới thiệu quy trình Kiểm kê và báo cáo khí nhà kính ở cấp độ tổ chức trong đó các bước cơ bản nhất của quá trình Kiểm kê và lập báo cáo khí nhà kính được giới thiệu một cách ngắn gọn mang tính thực hành như xác định phạm vi và ranh giới phát thải khí nhà kính cho tổ chức, xác định năm cơ sở, xác định các nguồn phát thải khí nhà kính, định lượng và báo cáo về phát thải khí nhà kính của tổ chức, cách thức xác định các biện pháp có thể được áp dụng để giảm hoặc loại bỏ phát thải khí nhà kính, thẩm tra và thẩm định phát thải khí nhà kính.
Theo đơn vị soạn thảo, Sổ tay nhằm giúp các doanh nghiệp thực hiện kiểm kê và báo cáo phát thải khí nhà kính dễ dàng hơn; giúp các doanh nghiệp đáp ứng các quy định của pháp luật và các yêu cầu liên quan đến công bố thông tin về khách hàng và chuỗi cung ứng, cũng như giúp các doanh nghiệp bắt đầu hành trình hướng tới phát thải ròng bằng “0”. Đây cũng là một cấu phần thiết yếu trong lộ trình hướng tới phát thải ròng bằng “0” và là nền tảng đầu tiên của mọi chiến lược bền vững của doanh nghiệp.
Do vậy, Sổ tay hướng dẫn này được kỳ vọng là cuốn cẩm nang hữu ích cho các doanh nghiệp để áp dụng trong quá trình thực thi các quy định về báo cáo và công bố thông tin phát triển bền vững.
Minh Thái
