Hiện tượng tâm lý “nghịch lý ngày lễ”, sự mong đợi và áp lực về một kỳ nghỉ hoàn hảo khiến nhiều người cảm thấy thời gian trôi nhanh hơn.
Kỳ nghỉ hè, ngày Quốc khánh, nghỉ Tết thường trôi qua trong chớp mắt. Điều này khiến nhiều người cảm thấy tiếc nuối, mệt mỏi hơn khi phải trở lại đi học, đi làm. Theo các chuyên gia, nhận thức của con người vào thời gian khiến các kỳ nghỉ lễ có vẻ ngắn ngủi hơn so với những ngày đi làm. Hiện tượng này gọi là “nghịch lý ngày lễ”.
Thuật ngữ này được giáo sư Claudia Hammond, giảng viên Tâm lý học tại Đại học Sussex, Anh, sử dụng để chỉ cảm giác không đồng nhất giữa hai khoảng thời gian bằng nhau. Trước và trong kỳ nghỉ, mọi người sử dụng góc nhìn mong đợi (prospective vantage) để đánh giá từng ngày trôi qua. Sau kỳ nghỉ, họ sử dụng góc nhìn hồi tưởng (retrospective vantage). Hai quan điểm này khác nhau rất nhiều dưới góc độ thời gian.
Theo nghiên cứu đăng tải trên Scientific American năm 2016, góc nhìn mong đợi có xu hướng diễn ra rất nhanh, đặc biệt với những kỷ niệm vui vẻ, khác biệt với cuộc sống thường ngày. Joshua Klapow, phó giáo sư phụ trách Y tế Công cộng tại Đại học Alabama ở Birmingham, cho biết nhiều người có thói quen “nhồi nhét” nhiều hoạt động trong kỳ nghỉ lễ. Họ “đóng gói” các hoạt động xã hội vốn mất hàng tuần hoặc vài tháng trong vỏn vẹn vài ngày. Những trải nghiệm này khiến từng giờ trôi qua nhanh chóng.
Một người đang đi nghỉ tại bờ biển. Ảnh: Freepik
Nghiên cứu công bố trên tạp chí Cognitive Science năm 2012 gọi góc nhìn này là “cỗ máy thời gian trong tâm trí”, ảnh hưởng đến cách mỗi người đánh giá về tốc độ thời gian.
Lý do thứ hai khiến kỳ nghỉ lễ trôi qua nhanh là áp lực tâm lý. Theo phó giáo sư Klapow, nhiều tháng trước đợt lễ Tết, các nhà bán lẻ cố ý quảng bá, truyền thông về chủ đề này, xây dựng sự mong đợi cho khách hàng để kích cầu. Tại Mỹ, điều này đặc biệt phổ biến trước dịp Giáng sinh. Nhiều nhãn hàng đếm ngược vài tháng, tạo áp lực khiến mọi người cảm thấy kỳ nghỉ lễ trôi qua nhanh chóng.
Các kỳ vọng xung quanh kỳ nghỉ cũng khiến mọi người cảm thấy thời gian thật ngắn ngủi.
“Chúng ta thường mong đợi quá nhiều. Chúng ta muốn vui vẻ, muốn mọi thứ xảy ra thuận lợi, khác biệt với cuộc sống thường nhật. Khi đặt kỳ vọng như vậy vào một vài ngày cụ thể, chúng sẽ trôi qua rất nhanh”, phó giáo sư Klapow nói, thêm rằng nếu bạn gấp rút để được trải nghiệm một kỳ nghỉ tuyệt vời, mọi thứ sẽ diễn ra với tốc độ chóng mặt.
Thục Linh (Theo Bustle)
