Gabon chứng kiến nhiều diễn biến phức tạp sau khi một nhóm xưng là lực lượng an ninh, quân sự tuyên bố nắm quyền.
 |
| Tổng thống Gabon Ali Bongo kêu gọi quốc tế lên tiếng trước vụ đảo chính tại nước này. (Nguồn: AFP) |
Ngày 30/8, trong đoạn clip đăng trên mạng xã hội, Tổng thống Gabon Ali Bongo, người hiện đang bị quản thúc tại gia sau cuộc đảo chính của giới quân sự cùng ngày, kêu gọi “bạn bè” quốc tế lên tiếng. Ông nói: “Tôi đang gửi một thông điệp tới tất cả bạn bè mà chúng tôi có trên khắp thế giới hãy lên án (…) những người ở đây đã bắt giữ tôi và gia đình”.
Trước đó cùng ngày, các sĩ quan quân đội Gabon cho biết trên truyền hình quốc gia rằng Tổng thống Ali Bongo đang bị quản thúc tại gia, vài giờ sau khi một nhóm sĩ quan cấp cao thông báo họ đã nắm được quyền lực.
Ngay sau khi cuộc đảo chính diễn ra, Liên minh châu Phi (AU) đã tiến hành họp khẩn. Chủ tịch Ủy ban AU Moussa Faki Mahamat tuyên bố “cực lực lên án” điều mà ông mô tả là một cuộc đảo chính ở Gabon. Ông Faki mô tả hành động của lực lượng ở Gabon đã “vi phạm trắng trợn” các công cụ pháp lý và chính trị của AU.
Cùng ngày, người phát ngôn Stephane Dujarric cho biết Tổng thư ký Liên hợp quốc Antonio Guterres đã “kiên quyết lên án nỗ lực đảo chính diễn ra trong vai trò của một biện pháp giải quyết cuộc khủng hoảng hậu bầu cử”, đồng thời tái khẳng định “lập trường phản đối mạnh mẽ đối với các cuộc đảo chính quân sự”.
Pháp, nước có tầm ảnh hưởng đáng kể tại Gabon, cũng lập tức lên tiếng. Trong cuộc họp với các Đại sứ tại Paris, Thủ tướng Elisabeth Borne khẳng định nước này đang theo dõi rất sát sao tình hình tại Gabon. Trong khi đó, người phát ngôn chính phủ Pháp Olivier Veran cho biết, Paris chỉ trích cuộc đảo chính và muốn kết quả cuộc bỏ phiếu bầu tổng thống ở Gabon được tôn trọng.
Cùng ngày, công ty khai khoáng Eramet của Pháp tại Gabon thông báo đã “dừng” hoạt động “vì sự an toàn của nhân viên và an ninh của các dự án, đồng thời theo dõi sát tình hình tại Gabon. Eramet đã tuyển dụng 8.000 nhân viên ở Gabon – quốc gia Tây Phi giàu dầu mỏ và khoáng sản. Công ty con của Eramet tại Gabon khai thác quặng mangan từ các mỏ Moanda – mỏ mangan lớn nhất thế giới. Mangan là một loại khoáng chất được sử dụng trong sản xuất thép và pin.
Trong khi đó, phát biểu tại họp báo, Điều phối viên Hội đồng an ninh quốc gia Mỹ (NSC) John Kirby nêu rõ: “Sự kiện khiến chúng tôi vô cùng lo ngại. Chúng tôi sẽ vẫn ủng hộ nhân dân ở khu vực này, nhân dân Gabon và nhu cầu của họ về quản trị dân chủ. Chúng tôi đang theo dõi sát sao diễn biến này”.
Nếu thành công, biến cố ở Gabon sẽ là cuộc đảo chính thứ 8 ở 2 khu vực Tây Phi và Trung Phi từ năm 2020. Bình luận về vấn đề này, người phát ngôn NSC chia sẻ: “Tôi cho rằng còn quá sớm để coi đây là một xu hướng”. Ông lưu ý Washington sẽ “vẫn tập trung vào nỗ lực thúc đẩy dân chủ trên lục địa (châu Phi)”.
Phát biểu với báo giới, người phát ngôn Bộ Ngoại giao Nga Maria Zakharova nói: “Moscow đã nhận được những thông tin đáng lo ngại về tình hình nội bộ xấu đi nghiêm trọng ở quốc gia châu Phi thân thiện này. Chúng tôi tiếp tục theo dõi chặt chẽ diễn biến và hy vọng tình hình sẽ nhanh chóng ổn định”.
Cùng ngày, người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc Uông Văn Bân nêu rõ: “Trung Quốc đang theo dõi sát sao diễn biến tình hình tại Gabon. Chúng tôi kêu gọi tất cả các bên tại Gabon hành động dựa trên lợi ích cơ bản của đất nước và người dân, giải quyết những khác biệt thông qua đối thoại, (và) khôi phục trật tự bình thường càng sớm càng tốt”.
Đồng thời, ông kêu gọi các bên “bảo đảm an toàn cá nhân cho Tổng thống Bongo và duy trì hòa bình và ổn định quốc gia”.
Trong diễn biến khác, các nguồn tin cho biết một người Hàn Quốc làm thư ký cho Đệ nhất phu nhân Gabon đã bị quân đội sở tại bắt giữ. Theo nguồn tin, có ba người Hàn Quốc khác làm nhân viên bảo vệ phủ tổng thống hiện vẫn ở trong phòng nghỉ của họ bên trong cơ quan an ninh này.
