Sáng 30.8, nêu ý kiến về dự án luật Đất đai sửa đổi tại Hội nghị đại biểu Quốc hội chuyên trách, đại biểu Trần Văn Lâm (đoàn Bắc Giang), Thường trực Ủy ban Tài chính – Ngân sách Quốc hội, cho biết Nghị quyết 18 của T.Ư về chính sách đất đai nêu rõ Nhà nước điều tiết giá trị tăng thêm từ đất không phải do người sử dụng đất tạo ra để đảm bảo công bằng, công khai, minh bạch.
Đại biểu Trần Văn Lâm nêu ý kiến tại hội nghị
Theo ông, chủ trương điều tiết địa tô chênh lệch đã thể chế một phần tại dự thảo luật Đất đai như các quy định về việc giao đất, chuyển mục đích sử dụng đất thực hiện thông qua đấu giá đất, đấu thầu dự án.
“Tuy nhiên, đối với dự án không qua đấu giá, đấu thầu thì làm thế nào để điều tiết chênh lệch địa tô. Cần có cơ chế rõ ràng để hoàn thiện”, ông Lâm khuyến nghị.
Ông dẫn chứng trường hợp người sử dụng đất được hưởng lợi từ chính sách quy hoạch, đầu tư cơ sở hạ tầng làm thay đổi hạng đất, giá trị đất.
“Như làm một con đường sau khi mở rộng, chỉ một bộ phận di dời được bồi thường thôi, nhưng người ở lại thì đất của họ từ phía sau, chuyển sang phía trước, vị trí thay đổi, giá trị thay đổi thì xử lý thế nào”, ông Lâm nêu, và cho rằng, hiện chưa có cơ chế, chính sách cụ thể hóa việc điều tiết chênh lệch địa tô trong trường hợp này.
Từ đó, ông Lâm đề xuất nếu quy hoạch làm thay đổi giá trị đất phần còn lại không giải phóng mặt bằng thì cần ghi vào giấy tờ sử dụng đất là đất này từ hạng thấp lên hạng cao. Trong quá trình người đó tiếp tục sử dụng thì chưa thu nộp chênh lệch địa tô. Nhưng nếu giao dịch, chuyển nhượng, địa tô chênh lệch ấy được thể hiện ra giá trị bằng tiền thì phải được điều tiết vào ngân sách.
“Đề nghị nghiên cứu, tiếp tục điều chỉnh làm sao cho chính sách thật công bằng, minh bạch”, ông Lâm nói.
Thu phí cơ sở hạ tầng
Đồng quan điểm, đại biểu Lê Thanh Hoàn đề nghị cần có chính sách thu phí cơ sở hạ tầng đối với đất đã tăng giá trị nhờ đầu tư cơ sở hạ tầng do Nhà nước thực hiện.
Phí cơ sở hạ tầng được áp dụng cho cơ sở hạ tầng giao thông, tiếp theo là các tiện ích công cộng và không gian công cộng.
Đại biểu Lê Thanh Hoàn nêu ý kiến tại hội nghị
Ông Hoàn phân tích, với chính sách này, chủ sử dụng đất phải trả phí cho cơ sở hạ tầng công cộng mà họ được hưởng lợi trực tiếp. Bởi lẽ, việc xây dựng cơ sở hạ tầng thường do Nhà nước thực hiện và không phải là kết quả đầu tư của tư nhân.
“Thực tế, nhiều dự án nhà ở được hưởng lợi từ việc đầu tư của Nhà nước vào cơ sở hạ tầng, người mua nhà thường gián tiếp phải trả do giá nhà tăng theo những tiện ích công cộng đó. Tuy nhiên, người được hưởng lợi lại không phải là Nhà nước mà chỉ là các chủ đầu tư dự án”, ông Hoàn nêu.
Ông Hoàn đề xuất, cần có quy định rõ để xác định khu vực mà chủ sử dụng đất được coi là được hưởng lợi từ các công trình công cộng và phải trả phí.
“Thực tế là các khu vực liên quan tương đối dễ xác định, từ đó xác định những người được hưởng lợi trực tiếp, rõ nhất là những khu đất trong ngõ trở thành nhà mặt đường lớn sau khi Nhà nước đầu tư mở đường giao thông”, ông Hoàn phân tích.
Về mức phí cơ sở hạ tầng, ông Hoàn cho rằng, có thể được tính toán dựa trên tỷ lệ chi phí đầu tư hạ tầng hoặc trên mức tăng giá trị đất thực tế hoặc dựa vào chính bảng giá đất do chính quyền địa phương ban hành, trên cơ sở so sánh với vị trí cũ của khu đất.
Khoản phí này có thể thanh toán một lần hoặc phải nộp trong một khoảng thời gian nhất định để có thể được chuyển nhượng hoặc cấp phép xây dựng các tòa nhà.
“Số tiền thu được có thể dùng để tăng chi hỗ trợ cho những người có đất bị thu hồi và để tiếp tục đầu tư phát triển cơ sở hạ tầng mới”, ông Hoàn nhấn mạnh.
