Thủ tướng chỉ đạo các giải pháp thúc đẩy tiến độ 75 dự án giao thông vận tải trọng điểm

Sáng 13/7, Thủ tướng Phạm Minh Chính, Trưởng Ban Chỉ đạo Nhà nước các công trình, dự án quan trọng quốc gia, trọng điểm ngành GTVT chủ trì họp phiên thứ 6 của Ban Chỉ đạo nhằm kiểm tra, đôn đốc các công việc sau phiên họp lần thứ 5 và bàn các giải pháp, tiếp tục tháo gỡ khó khăn, vướng mắc đẩy nhanh tiến độ các công trình, dự án.

Đã giải ngân hơn 38.000 tỷ đồng vốn cho GTVT

Tại phiên họp, các đại biểu đã tập trung thảo luận về tình hình, tiến độ triển khai các dự án, phân tích các khó khăn, vướng mắc, đề xuất các nhiệm vụ, trọng tâm thời gian tới.

Sau cuộc họp lần thứ 5 Ban Chỉ đạo vào ngày 4/4/2023, Thủ tướng Chính phủ, các Phó Thủ tướng Chính phủ tiếp tục có nhiều chỉ đạo, điều hành tại các cuộc họp chuyên đề; trực tiếp kiểm tra hiện trường các dự án, kịp thời ban hành các văn bản, chỉ thị, công điện tháo gỡ các khó khăn trong quá trình thực hiện, đặc biệt về giải phóng mặt bằng (GPMB) và cung cấp vật liệu xây dựng (VLXD); khó khăn trong triển khai các dự án từng bước đã được tháo gỡ; các bộ, ngành đã hướng dẫn, cơ bản đầy đủ để các địa phương tổ chức thực hiện.

Về một số kết quả nổi bật, các cấp chính quyền địa phương đã thay đổi rất lớn trong tư duy, đổi mới cách làm, xác định việc hoàn thành công tác GPMB các dự án là nhiệm vụ chính trị quan trọng; đã thành lập Ban Chỉ đạo, một số địa phương đã thành lập tổ công tác đặc biệt để trực tiếp chỉ đạo; cấp ủy, chính quyền các cấp đã vào cuộc, quyết liệt triển khai công tác GPMB.

Do vậy các dự án cao tốc trục Đông-Tây, đường vành đai GPMB đáp ứng tiến độ khởi công. Dự án Bắc-Nam giai đoạn 2 đạt 86%. TPHCM và Bộ Quốc phòng đã hoàn thành GPMB nhà ga hành khách T3 Cảng hàng không Tân Sơn Nhất. Tiến độ triển khai của các tỉnh, thành phố rất đáng ghi nhận, trong chỉ có 6 tháng đã hoàn thành trên 70%, là kết quả mà các dự án triển khai trước đây chưa thực hiện được.

Mỏ VLXD của dự án cao tốc Bắc-Nam giai đoạn 2 được Bộ GTVT đánh giá là điểm nghẽn lớn, sau khi có các chỉ đạo, các chủ đầu tư, nhà thầu và địa phương cũng đã phối hợp, tích cực triển khai các thủ tục về khai thác mỏ VLXD bước đầu đạt kết quả khả quan.

Bộ GTVT và các địa phương đã khởi công được các dự án cao tốc trọng điểm như Biên Hòa-Vũng Tàu, Khánh Hòa-Buôn Ma Thuột, Châu Đốc-Cần Thơ-Sóc Trăng, Vành đai 3 TPHCM và Vành đai 4 Thủ đô Hà Nội, nâng tổng số đường cao tốc khởi công từ đầu năm đến nay lên 1.332 km.

Đặc biệt, Bộ GTVT đã chỉ đạo để khánh thành 4 dự án thành phần thuộc cao tốc Bắc-Nam phía Đông giai đoạn 2017-2020 với chiều dài 312 km trong quý II/2023, nâng tổng số đường cao tốc lên 1.729 km.

Với Cảng hàng không Long Thành, các đơn vị đã tích cực triển khai các công việc để chuẩn bị khởi công trụ sở Cục Quản lý xuất nhập cảnh; đường lăn, đường cất hạ cánh; thân tháp không lưu; 2 tuyến giao thông kết nối.

Theo Bộ GTVT, trong giai đoạn 2000-2021, cả nước mới đầu tư đưa vào khai thác 1.163 km đường bộ cao tốc, trong khi từ đầu nhiệm kỳ đến nay đã hoàn thành, đưa vào khai thác thêm 566 km đường cao tốc, nâng tổng số đường cao tốc của cả nước lên 1.729 km. Tổng chiều dài các dự án đang thi công và đã khởi công từ đầu năm 2023 đến nay 1.693 km (các dự án đang thi công với tổng chiều dài 361 km và các dự án đã khởi công từ đầu năm 2023 có tổng chiều dài 1.332 km). Dự kiến đến cuối năm nay, cả nước sẽ có 1.852 km cao tốc.

Năm 2023, vốn đầu tư công bố trí cho các dự án GTVT là hơn 97.000 tỷ đồng, hiện đã giải gần gần 38.000 tỷ đồng, đạt gần 40%.

Bên cạnh những kết quả đạt được vẫn còn một số công việc triển khai chưa đáp ứng tiến độ. Về VLXD, các mỏ đất đắp đủ điều kiện khai thác chưa đáp ứng yêu cầu cung ứng vật liệu cho dự án cao tốc Bắc-Nam giai đoạn 2.

Về công tác bồi thường, hỗ trợ, tái định cư, phần mặt bằng còn lại chưa bàn giao tuy không lớn, nhưng vẫn là điểm nghẽn và là khâu khó khăn, phức tạp.

Công tác chuẩn bị đầu tư, điều chỉnh chủ trương đầu tư, dự án đầu tư tại một số dự án còn chậm chưa đáp ứng yêu cầu. Thủ tục về chuyển đổi mục đích sử dụng rừng còn qua nhiều bước, một số yêu cầu chưa phù hợp với đặc thù các dự án giao thông, cần nhiều thời gian để triển khai.

Năng lực quản lý điều hành của một số chủ đầu tư, nhà thầu còn hạn chế. Một số nhà thầu chưa huy động đầy đủ nhân sự, máy móc, nguồn lực tài chính; chưa thực hiện tốt công tác nội nghiệp ảnh hưởng đến tiến độ thi công và giải ngân.

Khởi công nhà ga Long Thành trong tháng 8 năm 2023

Phát biểu kết luận phiên họp, Thủ tướng Phạm Minh Chính đánh giá cao sự chuẩn bị của Bộ GTVT, các bộ, ngành, địa phương, các ban QLDA, đơn vị tư vấn, nhà thầu trong quá trình triển khai các dự án quan trọng quốc gia, trọng điểm ngành GTVT, vào cuộc quyết liệt để triển khai nhiệm vụ được giao. 

Thủ tướng yêu cầu các chủ thể liên quan cần tích cực, quyết liệt hơn nữa, tập trung tháo gỡ các khó khăn, vướng mắc; giảm bớt các thủ tục hành chính, rút ngắn thời gian triển khai, kiên quyết thực hiện nguyên tắc giải quyết công việc theo đúng thẩm quyền, không đùn đẩy, không né tránh, với tinh thần chống tiêu cực, lãng phí, tất cả vì nhiệm vụ chung, hài hòa lợi ích giữa Nhà nước, người dân, doanh nghiệp.

Các cơ quan phối hợp chặt chẽ, đẩy nhanh tiến độ các công việc, thủ tục chuẩn bị đầu tư, bố trí vốn… theo đúng quy định, không để kéo dài. Các bộ tăng cường thanh tra, kiểm tra, đôn đốc các nội dung công việc thuộc phạm vi quản lý.

Về quy trình, thủ tục, Thủ tướng nhấn mạnh yêu cầu không trông chờ, thực hiện nghiêm quy chế làm việc của Chính phủ, nếu xin ý kiến quá 7 ngày thì nếu không trả lời coi như đồng ý.

Về các nhiệm vụ cụ thể với các nhóm dự án, đối với nhóm chưa duyệt báo cáo nghiên cứu khả thi, Thủ tướng giao Bộ GTVT và các địa phương (Thái Bình, Lạng Sơn, Cao Bằng, Bình Phước) khẩn trương hoàn thiện thủ tục chuẩn bị đầu tư các dự án đã được giao là cơ quan có thẩm quyền, chủ quản thực hiện dự án.

Bộ KH&ĐT, Bộ GTVT tiếp tục phối hợp chặt chẽ với các địa phương để hoàn thiện hồ sơ các dự án đường cao tốc theo phương thức PPP.

Đối với nhóm đang thi công, về 3 dự án cao tốc Bắc-Nam phía Đông giai đoạn 2017-2020 (Diễn Châu-Bãi Vọt, Cam Lâm-Vĩnh Hảo đầu tư theo phương thức PPP và Nghi Sơn-Diễn Châu đầu tư công) và dự án cầu Mỹ Thuận 2 hoàn thành đưa vào khai thác năm 2023, Bộ GTVT chỉ đạo nhà đầu tư, các nhà thầu thi công “3 ca, 4 kíp”, tăng cường trang thiết bị nhân lực để kịp đưa vào khai thác sử dụng đúng tiến độ.

Về các dự án cao tốc gồm Bắc-Nam phía Đông giai đoạn 2021-2025, Châu Đốc-Cần Thơ-Sóc Trăng, Biên Hòa-Vũng Tàu, Khanh Hòa-Buôn Ma Thuột, Vành đai 3 TPHCM, Vành đai 4 vùng Thủ đô Hà Nội… các dự án khởi công trong tháng 6/2023, Thủ tướng yêu cầu tiếp tục thực hiện công tác bồi thường, hỗ trợ tái định cư bảo đảm theo tiến độ Chính phủ giao (cơ bản hoàn thành bàn giao mặt bằng trước ngày 31/12/2023); chỉ đạo các ban quản lý dự án, nhà thầu tập trung triển khai thi công, bảo đảm tiến độ ngay từ đầu.

Về dự án Cảng hàng không quốc tế Long Thành, Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà đã chủ trì nhiều cuộc họp với các bộ, ngành, cơ quan liên quan về tình hình triển khai thực hiện dự án. Thủ tướng hoan nghênh Tổng công ty Cảng hàng không (ACV) và các cơ quan đã có nhiều nỗ lực và tiến bộ trong công việc; yêu cầu Ủy ban Quản lý vốn Nhà nước tại doanh nghiệp, ACV hoàn thành công tác lựa chọn nhà thầu gói thầu nhà ga hành khách để khởi công trong tháng 8 tới.

Thanh tra việc chấp hành quy định liên quan các mỏ nguyên vật liệu

Về nhiệm vụ cụ thể của các cơ quan, Thủ tướng giao Bộ GTVT chỉ đạo các chủ đầu tư và các cơ quan liên quan quyết liệt, đôn đốc các nhà thầu tập trung mọi nguồn lực, tranh thủ điều kiện thời tiết thuận lợi, tổ chức thi công “3 ca 4 kíp” để hoàn thành 3 dự án thành phần thuộc cao tốc Bắc-Nam giai đoạn 2017-2020 và Mỹ Thuận-Cần Thơ trong năm 2023. Kiên quyết xử lý các nhà thầu yếu kém, vi phạm tiến độ hợp đồng theo đúng các quy định.

Liên quan tới các mỏ nguyên vật liệu, chủ tịch UBND các tỉnh rà soát lại các vấn đề liên quan, thực hiện theo đúng chỉ đạo, nghị quyết của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ. Thủ tướng giao Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà trực tiếp chỉ đạo công việc này, đồng thời giao Phó Thủ tướng Lê Minh Khái chỉ đạo Thanh tra Chính phủ tiến hành thanh tra việc chấp hành các quy định, chỉ đạo liên quan tới các mỏ nguyên vật liệu.

Bộ TN&MT tham mưu Chính phủ sửa đổi, bổ sung Nghị quyết số 18 năm 2022 theo hướng UBND các tỉnh từ Hà Tĩnh đến Khánh Hòa được phép quyết định nâng công suất các mỏ cát đã cấp phép, đang hoạt động, còn thời hạn khai thác như đã áp dụng cho các mỏ cát đang khai thác khu vực ĐBSCL. Đồng thời, được phép sử dụng các mỏ vật liệu nằm trong hồ sơ khảo sát VLXD (sau khi đã rà soát, bổ sung) phục vụ dự án đường cao tốc để cung cấp phục vụ thi công các khu tái định cư phục vụ GPMB dự án đường cao tốc. Yêu cầu các địa phương quản lý chặt chẽ, bảo đảm chỉ sử dụng vật liệu cho việc thi công các khu tái định cư

Các tỉnh có nguồn VLXD cho dự án cao tốc Bắc-Nam phía Đông giai đoạn 2021-2025 chỉ đạo sở TN&MT thực hiện các bước, trình tự, thủ tục khai thác VLXD bảo đảm tuân thủ hướng dẫn của Bộ (bao gồm cả các thủ tục về đất đai), tránh phát sinh các thủ tục hành chính. Thành lập tổ công tác thỏa thuận về giá chuyển nhượng, thuê đất bảo đảm phù hợp với mặt bằng giá bồi thường của Nhà nước quy định, không để xảy ra tình trạng đầu cơ, nâng giá, ép giá; có chế tài để xử lý các trường hợp cố tình nâng giá, ép giá, đầu cơ đất khu vực mỏ.

Các địa phương chỉ đạo các cơ quan chức năng thực hiện song song, đồng thời các thủ tục, chủ động hướng dẫn các nhà thầu, hoàn thiện thủ tục đất đai bảo đảm đủ điều kiện khai thác trong tháng 7/2023; khẩn trương hoàn chỉnh thủ tục để HĐND thông qua tại các kỳ họp bảo đảm hoàn thành các thủ tục khai thác mỏ trong năm 2023.

Bộ TN&MT, Bộ NN&PTNT cùng các địa phương khẩn trương xử lý các vấn đề liên quan việc chuyển đổi mục đích sử dụng đất cho các dự án. Bộ NN&TPNT sớm nghiên cứu và hướng dẫn việc nộp tiền vào quỹ đối với các địa phương không còn diện tích trồng rừng thay thế, hoặc diện tích còn lại không đủ để trồng rừng thay thế với tinh thần rút ngắn thời gian chuyển mục đích sử dụng rừng.

Bộ KH&ĐT chủ trì phối hợp cùng UBND thành phố Hà Nội, tỉnh Thái Bình đẩy nhanh tiến độ thẩm định báo cáo nghiên cứu khả thi dự án thành phần 3 (đầu tư xây dựng đường cao tốc theo phương thức đối tác công tư thuộc Vành đai 4 Hà Nội), dự án Ninh Bình-Nam Định-Thái Bình đoạn qua Nam Định, Thái Bình.

Bộ Xây dựng đẩy nhanh tiến độ và hỗ trợ các tỉnh Hưng Yên, Bắc Ninh trong thẩm định hồ sơ thiết kế, dự toán các dự án thành phần đường đô thị song hành thuộc dự án Vành đai 4 vùng Thủ đô Hà Nội. Chủ trì, phối hợp với Bộ GTVT, TN&MT, Tài chính, các địa phương để hướng dẫn các chủ đầu tư xác định giá vật liệu tại mỏ (gồm giá chuyển nhượng, thuê quyền sử dụng đất, đền bù cây cối, hoa màu…).

Bộ Công Thương, Ủy ban Quản lý vốn Nhà nước tại doanh nghiệp tiếp tục chỉ đạo, đôn đốc EVN và các doanh nghiệp, các cơ quan chuyên môn của Bộ, đẩy nhanh thỏa thuận hồ sơ thiết kế di dời các đường dây điện cao thế, các công trình kỹ thuật, đáp ứng tiến độ thi công.

Bộ Quốc phòng khẩn trương rà soát, bàn giao đất quốc phòng thuộc phạm vi xây dựng các dự án. Đối với phần đất và công trình quốc phòng bị ảnh hưởng ngoài phạm vi GPMB dự án, phối hợp với các bộ liên quan sớm có chủ trương, phương án đầu tư xây dựng mới.

Ủy ban Quản lý vốn Nhà nước tại doanh nghiệp chỉ đạo ACV hoàn thành công tác lựa chọn nhà thầu gói thầu nhà ga hành khách để khởi công trong tháng 8/2023; chỉ đạo VEC đẩy nhanh việc lựa chọn nhà thầu để triển khai thi công dự án Bến Lức-Long Thành; chỉ đạo Tập đoàn Công nghiệp cao su đẩy nhanh các thủ tục liên quan đến đất trồng cây cao su, để bàn giao GPMB cho dự án Biên Hòa-Vũng Tàu.

Bí thư Tỉnh ủy làm Trưởng Ban Chỉ đạo GPMB

Với các địa phương, Thủ tướng đề nghị, tại những địa phương chưa thực hiện việc bí thư tỉnh ủy làm Trưởng Ban Chỉ đạo GPMB, chủ tịch UBND tỉnh báo cáo, đề xuất đồng chí bí thư tỉnh ủy để thực hiện, từ đó huy động sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị. Các địa phương chủ động hơn nữa trong công tác GPMB, tái định cư. 

Các tỉnh làm cơ quản chủ quản phối hợp với các đơn vị liên quan đẩy nhanh và hoàn thành chuẩn bị đầu tư các dự án Đồng Đăng-Trà Lĩnh, Hữu Nghị-Chi Lăng, Hòa Bình-Mộc Châu, Gia Nghĩa-Chơn Thành. Thủ tướng biểu dương một số địa phương như Cao Bằng, Lạng Sơn… trong triển khai các dự án này.

Tỉnh Hưng Yên và Bắc Ninh khẩn trương lập thiết kế bản vẽ thi công, phối hợp chặt chẽ với Bộ Xây dựng trong việc thẩm định; triển khai lựa chọn nhà thầu để khởi công các dự án thành phần thuộc Vành đai 4 Hà Nội trong tháng 9/2023, lập kế hoạch và triển khai thi công bù lại tiến độ đã bị chậm.

UBND thành phố Hà Nội, TPHCM và các ban QLDA chủ động hơn nữa, khẩn trương giải quyết dứt điểm các công việc liên quan tới 2 tuyến đường sắt đô thị Nhổn-ga Hà Nội và Bến Thành-Suối Tiên; đồng thời tiếp tục chuẩn bị triển khai các dự án khác với tinh thần mạnh mẽ, quyết liệt hơn nữa.

Tỉnh Đồng Nai quyết liệt chỉ đạo các đơn vị liên quan, bổ sung nhân sự tập trung đẩy nhanh công tác GPMB các dự án đường bộ cao tốc (Biên Hòa-Vũng Tàu, Vành đai 3 TPHCM, tuyến giao thông kết nối Cảng hàng không Long Thành). Đặc biệt, trong tháng 8/2023 hoàn thành GPMB dự án Tân Vạn-Nhơn Trạch để triển khai thi công trong tháng 9/2023.

Các địa phương phát huy hơn nữa tinh thần chủ động, tự lực, tự cường trong bố trí vốn cho các dự án, nhất là từ nguồn tăng thu ngân sách địa phương, đồng thời với phòng chống tham nhũng, lãng phí. Các địa phương có các dự án đang triển khai thi công cần quyết liệt, tập trung đẩy nhanh và hoàn thành công tác GPMB theo các mốc tiến độ yêu cầu tại nghị quyết của Chính phủ.

Các đơn vị tư vấn, nhà thầu phát huy tinh thần trách nhiệm hơn nữa trong triển khai các dự án trên tinh thần công khai, minh bạch, vừa làm vừa sáng tạo, càng làm càng trưởng thành, lớn mạnh. Thủ tướng lưu ý cần đa dạng hóa hơn nữa các nhà tư vấn cho các dự án trên cơ sở cạnh tranh lành mạnh. Các chủ đầu tư không chia các dự án thành các gói thầu quá nhỏ, thông thầu, bán thầu, dẫn tới manh mún, nhỏ lẻ, ảnh hưởng tới tiến độ và chất lượng.

Văn phòng Chính phủ phối hợp với Bộ GTVT theo dõi, đôn đốc tình hình triển khai các nội dung, công việc, tiến độ được Thủ tướng Chính phủ, Trưởng Ban Chỉ đạo giao.