Lúc 14h28 ngày 4/4 (giờ địa phương), cựu Tổng thống Mỹ Donald Trump bước vào phòng xử tại tòa án ở Tp.New York, Mỹ, sau khi bị truy tố bởi một bồi thẩm đoàn tại bang New York vào ngày 30 tháng 3. Sở cảnh sát bang New York, Mật vụ Hoa Kỳ và các cơ quan chính quyền khác đang cảnh giác cao độ giữa cơn hỗn loạn trên chính trường xung quanh các vụ kiện này.
Văn phòng luật sư quận Manhattan đã giải thích về các cáo buộc liên quan đến hành vi tội phạm trong các tuyên bố hồ sơ pháp lý đi kèm với bản cáo trạng của họ: “Nhằm thực hiện âm mưu phạm pháp của mình, những người tham gia đã vi phạm luật bầu cử và đã nộp các hồ sơ kinh doanh không có thật về nhiều đơn vị kinh doanh tại New York”.
Đủ tội từ nhẹ tới nặng
34 tội danh trong bản cáo trạng thường được coi là tội nhỏ trong luật pháp bang New York nhưng đang được tố cáo dưới dạng trọng tội trong vụ kiện này vì chúng được coi là đã được thực hiện nhằm hướng tới một tội danh lớn hơn – trong trường hợp này, tội danh lớn hơn đó là việc đưa Donald Trump lên ghế tổng thống thông qua các phương pháp trái pháp luật. Những tội danh này sẽ đều được đánh giá là trọng tội hạng E theo luật pháp Hoa Kỳ và có thể dẫn tới hình phạt lên tới 4 năm tù trong luật pháp bang New York.
Luật sư quận Manhattan Alvin Bragg cho biết trước cánh báo chí trong một cuộc họp báo sau buổi luận tội rằng vụ kiện này là một phần trong sứ mệnh truy tố tội phạm cổ cồn trắng của văn phòng luật sư này.
Ông Bragg cho biết: “Hồ sơ kinh doanh chính xác và đúng sự thật rõ ràng là luôn luôn quan trọng trên mọi phương diện. Nhưng, chúng còn đặc biệt quan trọng hơn tại Manhattan, trung tâm tài chính của thế giới”.
Bản cáo trạng lần này bắt nguồn từ những thăm dò của ông Bragg về những khoản tiền bịt miệng ngay trước thềm kỳ bầu cử năm 2016 nhằm che đậy một chuỗi các hành vi kéo dài cả thập kỷ. Michael Cohen, luật sư của ông Donald Trump vào thời điểm đó, và hiện tại là nhà chỉ trích gay gắt, đã làm chứng rằng Donald Trump đã bí mật hoàn trả cho ông sau những cuộc thanh toán đó.
Ông Trump bác bỏ những hành vi này và các hành vi phạm pháp khác. Luật sư của ông, ông Joe Tacopina, đã khẳng định trên CNN vào Chủ Nhật vừa rồi rằng ông Trump sẽ “tự hào và dõng dạc tuyên bố vô tội”.
Ông Donald Trump là cựu tổng thống Hoa Kỳ đầu tiên bị truy tố.
Những khó khăn cho ông Trump
Ông Trump giờ đây sẽ phải đối đầu với vụ kiện hình sự này ngay cả khi ông đang tham gia vào cuộc đua trở thành ứng cử viên đảng Cộng Hòa cho kỳ bầu cử năm 2024. Vụ kiện này diễn ra ngay trong khi ông cũng đang phải đối mặt với các điều tra về những cố gắng thay đổi kết quả bầu cử năm 2020 tại Georgia, cũng như một số điều tra từ công tố viên đặc biệt liên bang về những cố gắng này và phương pháp xử lý hồ sơ chính phủ của ông. Bất kỳ cuộc điều tra nào trong số đó cũng có thể dẫn tới các cáo buộc hình sự.
Ông Trump cũng đang phải đối mặt với một số vụ kiện dân sự từ tổng chưởng lý bang New York cáo buộc ông đã thao túng định giá tài sản, và một cáo buộc từ một tác giả rằng ông đã hãm hiếp cô mà ông đã bác bỏ.
Ông cho biết, bản cáo trạng lần này cùng với các vụ điều tra và vụ kiện liên quan là không có cơ sở và là một phần trong các nỗ lực từ đảng đối thủ nhằm đánh bại ông. Ông Bragg, công tố viên bang Georgia bà Fani Willis, và tổng chưởng lý bang New York Letitia James đều là thành viên đảng Dân Chủ. Công tố viên đặc biệt Jack Smith độc lập về mặt chính trị.
Chỉ riêng vụ truy tố tại bang New York đã châm ngòi cho một cuộc tranh luận toàn quốc gia và một cuộc đối đầu giữa các lãnh đạo của đảng Cộng Hòa và đảng Dân Chủ, bao gồm một cuộc đối đầu giữa ông Bragg và các thành viên đảng Cộng Hòa trong Hạ viện Hoa Kỳ tại một buổi điều trần đưa ra lời khai về cuộc điều tra của ông. Trong khi các cơ quan chính quyền địa phương chuẩn bị đưa ông Trump ra tòa nghe cáo trạng, Câu lạc bộ Thành viên trẻ đảng Công Hòa New York đã đề xuất một buổi biểu tình hòa bình cho ông Trump tại tòa án vào sáng thứ Ba. Buổi biểu tình này sẽ có sự góp mặt của thành viên Hạ viện Hoa Kỳ cô Taylor Greene, một người hậu thuẫn những nỗ lực lật ngược chiến thắng của Joe Biden vào năm 2020 của ông Trump.
Thẩm phán quen thuộc
Vị tổng thống thứ 45 của Hoa Kỳ này đã bay từ Florida tới New York trong thứ Hai vừa rồi và đã tới tháp Trump để chuẩn bị xuất hiện trước tòa. Cũng trong thứ Hai vừa rồi, ông Tacopina đã cho biết, ông Trump đã thêm cựu công tố viên liên bang Todd Blanche vào nhóm luật sư bào chữa của mình.
Ông Trump đã chấp hành lệnh triệu tập và vào 14h30 theo giờ New York, có mặt tại tòa án trước Thẩm phán Tòa án Tối cao bang New York, ông Juan Merchan. Thẩm phán Merchan đã xét xử vụ kiện của bang New York đối với Allen Weisselberg, cựu giám đốc tài chính của Trump Organization, người đã nhận tội gian luận thuế vào tháng 8 năm 2022. Ông Weisselberg sau đó đã làm chứng trong cáo buộc hai bộ phận của Trump Organization gian luận thuế trong tháng 12 năm 2022, cũng được xét xử bởi ông Merchan.
Những vụ kiện này đều được mở bởi văn phòng luật sư quận Manhattan và đều có những giao thoa với các cáo buộc lần này. Việc ông Weisselberg có thể tiếp tục làm chứng chống lại ông Trump sẽ tạo nên chiều hướng có lợi cho ông Bragg.
Thẩm phán Merchan đã yêu cầu, ngày 4 tháng 12 các bên liên quan có mặt trước tòa để đề ra các kiến nghị trước phiên tòa.
Cựu tổng thống Mỹ Donald Trump ngồi ở bàn bào chữa tại Tòa án Manhattan, thành phố New York.
Lịch sử các khoản tiền bịt miệng
Ông Bragg đã tiếp tục vụ kiện này từ người tiền nhiệm của ông, ông Cyrus Vance Jr. Trong năm 2022, khi hai công tố viên cấp cao thúc giục ông hậu thuẫn một bản cáo trạng đối với ông Trump, ông Bragg đã tạm dừng vụ điều tra, cho rằng nó chưa sẵn sàng. Quyết định này đã khiến hai công tố viên rời văn phòng của ông, và một người trong đó trở thành một người phê bình quyết định này.
Trong một buổi họp báo vào thứ Ba, ông Bragg đã giải thích về quyết định thực hiện truy tố của mình. Ông cho biết, một phần lí do là vì văn phòng của ông đã phát hiện thêm nhiều bằng chứng trong năm vừa qua, mặc dù ông không đưa ra chi tiết về các bằng chứng này.
Khoản tiền bịt miệng trước đó được điều tra bởi các công tố viên liên bang đã từng cho ông Weisselberg được miễn tội có hạn. Ông Weisselberg đã đưa ra lời khai trước một bồi thẩm đoàn liên bang trong một điều tra về các khoản thanh toán năm 2018. Vụ điều tra này đã dẫn tới một lời nhận tội và một án tù ba năm cho ông Cohen, người đã đưa ra lời khai hai lần trước bồi thẩm đoàn của ông Bragg, và được cho là sẽ là nhân chứng quan trọng trong cuộc truy tố lần này.
Các công tố viên liên bang phản đối việc kết án ông Trump vì những khoản tiền này, một phần là vì chính sách nhiều thập kỷ qua của bộ Tư Pháp rằng tổng thống tại nhiệm không thể bị luận tội.
Trong những ngày cuối cùng của chiến dịch bầu cử năm 2016, ông Trump đã có nhiều cuộc gọi với ông Cohen, người đã cho biết ông Trump yêu cầu chi trả tiền cho sao phim người lớn Stormy Daniels và sau đó, ông Trump đã trả tiền cho ông. Các hồ sơ được phát hiện sau đó trong một vụ kiện liên bang đã liệt kê một loạt các cuộc gọi và tin nhắn trong tháng 10 năm đó liên quan tới ông Cohen, thư ký báo chí của chiến dịch Hope Hicks và trợ lý Kellyanne Conway liên tục cố gắng ngăn cô Daniels đưa ra tuyên bố công khai.
Cô Hicks và cô Conway nằm trong một nhóm các nhân chứng tiềm năng, bao gồm Kiểm soát viên của Trump Organization ông Jeffrey McConney, người đã liên tục có mặt tại văn phòng ông Bragg kể từ khi bồi thẩm đoàn được triệu tập vào tháng 1 vừa rồi.
Cựu người mẫu tạp chí Playboy cô Karen McDougal cũng đã xuất hiện trong điều tra của ông Bragg. Lanny Davis, một luật sư của ông Cohen, đã cho biết trên CNN vào Chủ Nhật vừa rồi rằng khách hàng cũng ông và ông David Pecker cựu giám đốc nhà xuất bản National Enquirer đều đã đưa ra các bằng chứng trước bồi thẩm đoàn về các khoản tiền bịt miệng cho cô McDougal trước kỳ bầu cử năm 2016. Ông Pecker đã làm chứng hai lần trước bồi thẩm đoàn và được phát hiện rời khỏi tòa án vào tuần trước.
Nguyễn Quang Minh
