Mọi việc bắt nguồn từ tuyên bố do ông Prigozhin (ảnh) đưa ra tối 23.6, trong đó khẳng định rằng Bộ trưởng Quốc phòng Nga Sergey Shoigu và Tổng tham mưu trưởng quân đội Nga Valery Gerasimov đã âm mưu tiêu diệt Wagner bằng các cuộc không kích vào cứ điểm của nhóm.
Các thành viên Wagner cùng xe quân sự ở TP.Rostov-on-Don
Sau khi đưa ra cáo buộc, ông kêu gọi một cuộc nổi loạn để “trả thù”. Ông tuyên bố lực lượng 25.000 người của ông “sẵn sàng chết” để đáp trả giới lãnh đạo quân đội Nga, và rằng bất kỳ ai cố gắng chống cự hoặc cản trở nhóm ông, ở cả trên bộ và trên không, đều sẽ bị coi là mối đe dọa và bị tiêu diệt ngay lập tức, Hãng thông tấn TASS đưa tin.
Hành động phản quốc
Bộ Quốc phòng Nga lập tức bác bỏ các cáo buộc của ông Prigozhin và bắt đầu một cuộc điều tra về vụ việc. Cục Điều tra của Cơ quan An ninh Liên bang (FSB) sau đó kết luận các thông tin cho rằng Nga tấn công cứ điểm Wagner ở hậu phương đều là tin giả. FSB cảnh báo các chiến binh Wagner không được tuân theo mệnh lệnh của ông Prigozhin và kêu gọi họ phối hợp bắt giữ ông này. Ủy ban Chống khủng bố quốc gia cho biết những phát ngôn của trùm Wagner đã đủ để làm căn cứ khởi tố một vụ án hình sự với cáo buộc kích động nổi dậy vũ trang. Sau đó, Văn phòng Tổng Công tố nói rằng vụ án hình sự đã được khởi tố một cách hợp pháp và hợp lý. Người sáng lập Wagner có thể phải đối mặt với án tù từ 12 – 20 năm, TASS dẫn lời các công tố viên.
Khuyến nghị cho người Việt tại Nga
Ngày 24.6, Bộ Ngoại giao cho biết trong các ngày gần đây, tình hình an ninh, trật tự ở TP.Rostov -on-Don và một số khu vực phía nam của Nga có những diễn biến phức tạp. Trước tình hình trên, Bộ Ngoại giao đã chỉ đạo đại sứ quán và các cơ quan đại diện VN tại Nga theo dõi sát tình hình, sẵn sàng các phương án bảo hộ, hỗ trợ công dân, đặc biệt là cộng đồng người Việt tại các khu vực nói trên.
Bộ Ngoại giao khuyến nghị công dân: những người đang ở các thành phố phía nam nước Nga và thủ đô Moscow tuân thủ luật pháp và các hướng dẫn của chính quyền sở tại; nên ở trong nhà, hạn chế tham gia các hoạt động tụ tập đông người hoặc thực hiện các chuyến đi xa trong lãnh thổ nước Nga.
Đậu Tiến Đạt
Trong bài phát biểu trước quốc gia ngày 24.6, Tổng thống Nga Vladimir Putin gọi các hành động của ông Prigozhin là một sự phản bội đối với nước Nga và người dân nước này. Ông cũng lên án hành động phản quốc của trùm Wagner và tuyên bố cứng rắn rằng các cơ quan thực thi pháp luật của đất nước sẽ có những hành động kiên quyết để lập lại trật tự. Tổng thống Nga nhấn mạnh một cuộc nội chiến sẽ không được phép lặp lại ở đất nước ông.
Theo Tổng thống Putin, những tham vọng và lợi ích cá nhân “không đáy” đã dẫn đến sự phản bội đất nước và nhân dân, phản bội nỗ lực mà chính những chỉ huy và binh sĩ Wagner đã bỏ ra để giành quyền kiểm soát các khu vực ở vùng Donbass, đông Ukraine. Theo ông, số phận của nước Nga hiện đang được quyết định và tất cả lực lượng nên đoàn kết lại, những kẻ nỗ lực dàn dựng cuộc nổi loạn sẽ thất bại và cuối cùng là phải đầu hàng.
Tình hình hiện tại
Sau bài phát biểu của ông Putin ngày 24.6, ông Prigozhin từ chối đầu hàng và tiếp tục viết trên Telegram rằng “không gì có thể ngăn cản một đội quân đã có thể xông vào TP. Bakhmut (tỉnh Donetsk, đông Ukraine) và giành chiến thắng từ cỗ máy xay thịt lớn nhất của cuộc xung đột Ukraine” và rằng “kháng cự là vô ích”. Trước đó cùng ngày, ông Prigozhin nói lực lượng của ông đã đến được tỉnh Rostov, nơi đặt trụ sở quân đội Nga ở khu vực phía nam, có nhiệm vụ giám sát xung đột ở Ukraine, mà không gặp phải sự kháng cự nào từ các binh sĩ Nga. Moscow không lên tiếng về thông tin này.
Sức mạnh quân sự của Wagner ở mức nào ?
Nhóm Wagner trở nên nổi bật trong cuộc xung đột ở vùng Donbass thuộc miền đông Ukraine trong giai đoạn 2014 – 2015. Tuy nhiên, đến tháng 9.2022, doanh nhân Yevgeny Prigozhin mới xác nhận việc thành lập Wagner. Đến tháng 12.2022, điều phối viên truyền thông chiến lược của Hội đồng An ninh quốc gia Mỹ John Kirby cho rằng Wagner có 50.000 chiến binh ở Ukraine, theo trang Defense One. Ngoài Ukraine, Wagner còn hoạt động ở nhiều khu vực khác trên thế giới, bao gồm cả châu Phi. Wagner đã hoạt động trong cuộc xung đột ở Libya và Moscow đã gửi cho các chiến binh Wagner nhiều thiết bị quân sự bao gồm máy bay chiến đấu và xe bọc thép. Các thành viên của Wagner cũng đã chiến đấu ở Sudan, Mali và Mozambique.
Ông Yevgeny Prigozhin được cho là có xuất thân khiêm tốn ở TP.Saint Petersburg của Nga, nhưng sau đó trở thành một phần của nhóm thân cận với Tổng thống Vladimir Putin, theo AFP. Ông đã ngồi tù 9 năm trong thời kỳ cuối cùng của Liên Xô, nhưng trong thời kỳ hỗn loạn của thập niên 1990, ông đã thành lập một công ty thức ăn nhanh khá thành công.
Sau đó, ông lấn sân sang lĩnh vực nhà hàng và mở một địa điểm sang trọng ở Saint Petersburg. Công ty do ông thành lập có thời điểm làm việc cho Điện Kremlin. Ông Prigozhin còn được mô tả là một tỉ phú với khối tài sản khổng lồ.
Văn Khoa
Ông Prigozhin tuyên bố lực lượng của ông đã kiểm soát các cơ sở quân sự ở TP.Rostov-on-Don (tỉnh Rostov) và TP.Voronezh (tỉnh Voronezh), Đài CNN dẫn thông báo của ông trên Telegram. Trùm Wagner cảnh báo sẽ điều lực lượng phong tỏa Rostov-on-Don và tiến về thủ đô Moscow nếu ông Shoigu và ông Gerasimov không chịu gặp ông. Ông Alexander Gusev, Tỉnh trưởng Voronezh, đã bác bỏ tin đồn về các đoàn xe quân sự và thiết bị quân sự được Wagner bố trí trên các tuyến đường thuộc tỉnh này. Ông Gusev sau đó thông tin rằng quân đội Nga đang “tiến hành các biện pháp tác chiến cần thiết, song không nêu chi tiết kế hoạch.
Ông Ramzan Kadyrov, lãnh đạo Cộng hòa Chechnya thuộc Liên bang Nga, cũng chỉ trích nỗ lực của ông Prigozhin và nói rằng lực lượng biệt kích của nước này đang trên đường đến các khu vực căng thẳng.
