Hà NộiChị Hiên 42 tuổi, chi hơn 20 triệu đồng mua gói tập gym với huấn luyện viên cá nhân trong ba tháng hè cho con cải thiện chiều cao.
Hùng, con trai chị, 13 tuổi, cao 1,45 m, thấp hơn bạn cùng lứa. Cả nhà quyết tâm hè này giúp Hùng tăng chiều cao. “Vợ chồng tôi chiều cao khiêm tốn nên bằng mọi cách con phải cao”, chị nói.
Gói gym chị Hiên chọn cho con là tập 36 buổi (mỗi buổi một giờ) trong ba tháng, giá 600.000 đồng một buổi. Các bài tập được huấn luyện viên thiết lập riêng, hướng đến mục tiêu tăng chiều cao, sự nhanh nhạy tuổi dậy thì như bài bật nhảy, tăng cường sức nhanh, sức bền. Nhân viên trung tâm gym cho biết mức giá này là ưu đãi mùa hè dành cho học sinh. Bình thường, giá khoảng một triệu đồng cho một buổi tập.
Giá hơi cao, tuy nhiên sau khi xem xét lợi ích, chị Hiên vẫn chọn, cố gắng cho con tập luyện, tranh thủ giai đoạn vàng trong quá trình tăng trưởng chiều cao.
Nhóm phụ huynh của chị Hiên gồm 7 người đều cùng nhau đăng ký gói tập gym trọn dịp hè cho con. Chị Mai 43 tuổi, có hai con lớp 6 và 8, đã tập gym với huấn luyện viên cá nhân được vài buổi tại một trung tâm thể hình ở quận Thanh Xuân, chi phí khoảng gần 50 triệu đồng. Trước buổi tập đầu, các bé được huấn luyện viên đo chỉ số chiều cao cân nặng để đưa ra lộ trình và bài tập phù hợp. Chị nói rằng sau vài buổi, con chị cảm nhận các bài tập vừa sức, mẹ cũng yên tâm.
Nhiều phụ huynh đăng ký gói tập cho con tại các trung tâm thể hình, huấn luyện viên cá nhân, tạo thành phong trào trong mùa hè năm nay, theo anh Lại Luân, huấn luyện viên Elite Fitness. Như trung tâm của anh Luân hiện có rất nhiều học viên tuổi 13-17, tức khoảng cuối cấp 2, cấp 3.
Anh Luân cho biết, cuối tháng 5 khi bắt đầu nghỉ hè, số học viên là học sinh tăng nhanh chóng. Nơi anh dạy mỗi ngày có khoảng 800 người tập, riêng anh tiếp nhận 10-15 học viên, trong đó hơn 30% là học sinh. Trước khi nghỉ hè, học viên chủ yếu là người lớn, dân văn phòng.
“Dịp hè bố mẹ mua nguyên gói tập cho bé nên học viên tăng nhanh”, anh Luân giải thích, thêm rằng mỗi buổi tập khoảng 1-2 tiếng, có các bài riêng hỗ trợ tăng chiều cao, rèn thể lực cùng chế độ dinh dưỡng được tư vấn chi tiết. Thùy Linh, 14 tuổi, học sinh trung học cơ sở tại Hà Nội, tập tại đây từ đầu tháng 6, mỗi tuần 3-4 buổi và không giới hạn thời gian tại phòng tập. Em cho biết huấn luyện viên chủ yếu hướng dẫn các bài tập tăng chiều cao, rèn thể lực, sau 5 buổi liên tiếp “cảm nhận cơ thể khỏe khoắn hơn nhiều”.
Các phòng tập khác cũng mở “gói ba tháng hè” để học sinh và phụ huynh trải nghiệm. Huấn luyện viên Vũ Đức Thắng, làm việc tại một trung tâm gym trên Đường Láng, cho biết 50% học viên của anh hiện nay là học sinh. Ngày thường hầu như không có học sinh tập vì các em còn đi học. Gói 36 buổi trong ba tháng tại trung tâm này giá hơn chục triệu đồng, không tăng so với bình thường. Theo yêu cầu của nhiều phụ huynh, anh Thắng cũng thiết kế những bài tập riêng phù hợp thể trạng và tăng chiều cao cho trẻ.
Còn 14 cơ sở thuộc Trung tâm rèn luyện sức khỏe Kickfit Sport hiện có lớp riêng cho trẻ tập luyện trong mùa hè, mỗi lớp khoảng chục học viên trong khi trước đó chỉ đông vào cuối tuần. Giá mỗi buổi tập khoảng 300.000 đồng. Trước khi tập với huấn luyện viên, học viên có một buổi thử nghiệm để chuẩn bị các bài tập phù hợp yêu cầu như tăng chiều cao, rèn thể lực, sự nhanh nhạy, sức bền.
Bác sĩ thể thao Nguyễn Trọng Thủy, Trung tâm Y học thể thao Starsmec, cho biết chiều cao được quyết định bởi nhiều yếu tố, trong đó 20% đến từ việc tập luyện đúng cách. Tập gym giúp phát triển, cải thiện sự linh hoạt cơ bắp hiệu quả. Nhiều nghiên cứu cho thấy tập gym còn có ích cho xương như tăng sức mạnh và chỉ số sức mạnh của xương (BSI), giảm nguy cơ gãy xương và tỷ lệ chấn thương liên quan đến thể thao, hỗ trợ tăng chiều cao.
Tuy nhiên, bác sĩ lưu ý cần tập đúng cách, bởi để tăng chiều cao cần có bài tập riêng và cần huấn luyện viên hướng dẫn cụ thể.
Còn theo huấn luyện viên Lại Luân, tác động chủ yếu của gym là xây dựng cơ bắp, như bài bodyweight sử dụng nhiều nhất. Đây là bài tập không cần dùng đến máy móc hay thiết bị hỗ trợ mà chỉ vận dụng trọng lượng cơ thể giúp tăng sức bền, phát triển cơ bắp mà không dùng tạ, từ đó hỗ trợ tăng chiều cao.
Một số bài tập như bird dog, push up, back lunge, curtsy lunge, inch worms, có tác dụng kéo dài chiều dài của cột sống từ hộp sọ, cổ và xương sườn đến đốt sống và xương sống của hông, tăng cường cơ bắp, hông và lưng. Tư thế rắn hổ mang, cào cào dễ dàng tập tại nhà, vừa kích thích chiều cao, vừa tốt cho sức khỏe cột sống.
Các chuyên gia dinh dưỡng cũng cho rằng chiều cao không chỉ phụ thuộc vào gene mà còn được quyết định bởi các yếu tố can thiệp, trong đó có tập luyện. Bác sĩ Nguyễn Trọng Hưng, Viện Dinh dưỡng Quốc gia, cho biết cha mẹ cần quan tâm dinh dưỡng cho con ở ba giai đoạn gồm trong thai kỳ, 0-2 tuổi và tiền dậy thì, dậy thì.
Thời gian thai kỳ, các bé chào đời có thể đạt chiều dài 50 cm, năm thứ nhất tăng thêm 25 cm, năm thứ hai tăng thêm 10-12 cm; thêm 5-7 cm mỗi năm tiếp theo; 7-15 cm mỗi năm vào giai đoạn tiền dậy thì, dậy thì. Theo tiêu chuẩn tăng trưởng của trẻ em Việt Nam, tuổi tiền dậy thì là 9-11 tuổi đối với nữ và 12-14 tuổi đối với nam; tuổi dậy thì 12-13 đối với nữ và 15-16 đối với nam). “Gia đình nên tận dụng tối đa giai đoạn này để có chế độ dinh dưỡng và tập luyện phù hợp giúp bé tăng chiều cao vượt trội”, bác sĩ Hưng khuyên.
Ngoài tập gym với những bài tập vừa sức, phụ huynh khuyến khích con chơi ngoài trời hoặc tham gia các môn thể thao giúp xương khỏe mạnh như bóng rổ, bóng chuyền, bơi lội, cầu lông, đạp xe. Chế độ ăn uống cân bằng, đa dạng thực phẩm nhằm cung cấp đủ năng lượng, cân đối các chất sinh năng lượng (đạm, béo, bột đường), cũng như các vitamin, khoáng chất. Bổ sung thực phẩm giàu đạm và can xi như thịt, cá, tôm, cua, trứng và các chế phẩm từ trứng, sữa.
Theo Mayoclinic, học sinh, nhất là giai đoạn tiền dậy thì và dậy thì, nên hoạt động hàng ngày từ 60 phút trở lên với các bài tập tăng cường cơ và xương, ít nhất ba lần một tuần, thực hiện các bài tập an toàn, phù hợp với thể lực.
Ở lứa tuổi này, trẻ hoạt động thể lực với huấn luyện viên cá nhân để xây dựng chương trình rèn luyện sức mạnh an toàn, hiệu quả dựa trên độ tuổi, kỹ năng và sở thích, cùng với đó là giám sát và hướng dẫn thích hợp để ngăn ngừa chấn thương. Bác sĩ khuyến khích con bạn bắt đầu mỗi buổi rèn luyện sức mạnh bằng hoạt động aerobic nhẹ từ 5 đến 10 phút, chẳng hạn như đi bộ, chạy bộ tại chỗ hoặc nhảy dây để làm ấm cơ bắp và chuẩn bị cho hoạt động mạnh mẽ hơn.
Theo kết quả Tổng điều tra dinh dưỡng năm 2019-2020, chiều cao trung bình nam thanh niên Việt Nam là 168,1 cm, tăng 3,7 cm so với năm 2010; nữ cao trung bình 156,2 cm, tăng 1,4 cm. Tốc độ tăng chiều cao của người Việt 10 năm qua tăng gần gấp đôi tốc độ thập niên trước đó, tuy nhiên vẫn được cho là chậm. Từ năm 2000 đến 2010, chiều cao nam thanh niên tăng thêm 2,1 cm (từ hơn 162 lên hơn 164 cm); nữ chỉ tăng thêm một cm. Tính chung người Việt, chiều cao trung bình tăng 1,1 cm mỗi thập niên kể từ năm 1975.
Thúy Quỳnh