Ung thư vú tái phát có thể xảy ra sau vài tháng hoặc nhiều năm sau lần điều trị đầu tiên, u ở vị trí ban đầu hoặc lan sang vùng khác.
Mặc dù phương pháp điều trị ban đầu nhằm mục đích loại bỏ tất cả các tế bào ung thư. Nhưng một số ít tế bào có thể trốn tránh điều trị và sống sót, chúng nhân lên, trở thành ung thư vú tái phát.
Theo thạc sĩ, bác sĩ Nguyễn Đỗ Thùy Giang (Trưởng khoa Ngoại Vú, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP HCM) ung thư có thể tái phát ở cùng vị trí với ung thư ban đầu (tái phát tại chỗ) hoặc có thể lan sang các vùng khác (di căn xa). Điều trị có thể loại bỏ ung thư vú tái phát tại chỗ, tại vùng hạch hoặc di căn xa. Ngay cả khi không thể chữa khỏi, điều trị có thể kiểm soát bệnh trong thời gian dài.
Các dấu hiệu và triệu chứng của ung thư vú tái phát khác nhau tùy thuộc vào vị trí và mức độ rộng của tổn thương tái phát.
Tái phát tại chỗ: Tái phát tại chỗ là khi ung thư xuất hiện lại ở cùng khu vực với ung thư ban đầu. Nếu bạn đã trải qua phẫu thuật cắt rộng khối u, ung thư có thể tái phát ở các mô vú còn lại. Nếu bạn đã trải qua phẫu thuật đoạn nhũ, ung thư có thể tái phát trong mô trên thành ngực hoặc trên da.
Các dấu hiệu và triệu chứng tái phát sau phẫu thuật cắt rộng u bao gồm: xuất hiện khối u mới ở vú hoặc vùng săn chắc không đều, thay đổi da vú, viêm da hoặc vùng da mẩn đỏ, tiết dịch núm vú. Theo bác sĩ Giang, các dấu hiệu và triệu chứng tái phát thành ngực sau đoạn nhũ bao gồm: một hoặc nhiều nốt sần không đau trên hoặc dưới da thành ngực và một vùng mới dày lên dọc theo hoặc gần vết sẹo mổ đoạn nhũ.
Ung thư vú tái phát ở cùng vị trí với khối u ban đầu hoặc lan sang các vùng khác. Ảnh: Freepik
Tái phát tại vùng: Tái phát tại vùng là ung thư tái phát tại các hạch vùng cùng bên với ung thư vú ban đầu, gồm: hạch nách hoặc hạch trên và dưới đòn hoặc hạch vú trong (trong lồng ngực). Các dấu hiệu và triệu chứng tái phát gồm u cục hoặc sưng ở các hạch bạch huyết này: dưới cánh tay, trong nách, gần xương đòn, trong rãnh phía trên xương đòn, trong cổ.
Các tái phát xa – di căn xa: Các tái phát xa – di căn xa phổ biến nhất là xương, gan và phổi, hạch vùng đối bên (như hạch nách hoặc trên hoặc dưới đòn, hạch trung thất hay trong lồng ngực). Các dấu hiệu và triệu chứng bao gồm: đau dai dẳng và ngày càng nặng hơn như đau ngực, lưng hoặc hông; ho dai dẳng; khó thở; ăn mất ngon; giảm cân trong thời gian ngắn; nhức đầu dữ dội; co giật; các vị trí hạch đối bên như hạch nách hoặc trên hoặc dưới đòn.
Ung thư vú tái phát xảy ra khi các tế bào là một phần của bệnh ung thư vú ban đầu của bạn tách ra khỏi khối u ban đầu và ẩn gần đó trong vú hoặc ở một bộ phận khác của cơ thể. Sau đó, những tế bào này bắt đầu phát triển trở lại.
Hóa trị, sinh học, xạ trị, liệu pháp nội tiết hoặc phương pháp điều trị khác mà bạn đã nhận được sau lần chẩn đoán ung thư vú đầu tiên nhằm tiêu diệt bất kỳ tế bào ung thư nào còn sót lại sau phẫu thuật. Nhưng đôi khi những phương pháp điều trị này không thể tiêu diệt tất cả các tế bào ung thư.
Bác sĩ Thùy Giang cho biết thêm, các tế bào ung thư có thể không hoạt động trong nhiều năm mà không gây hại. Sau đó, một điều gì đó xảy ra kích hoạt các tế bào này, chúng phát triển và lan sang các bộ phận khác của cơ thể. Hiện tại các nghiên cứu chưa rõ tại sao điều này xảy ra.
Yếu tố rủi ro tái phát ung thư vú gồm: tuổi tác (tuổi trẻ dưới 35 vào thời điểm chẩn đoán ung thư vú ban đầu); béo phì (có chỉ số khối cơ thể cao hơn) làm tăng nguy cơ tái phát; giai đoạn ung thư; ung thư vú bộ ba âm tính (không có thụ thể đối với estrogen hoặc progesterone và Her2); ung thư vú dạng viêm.
Ngoài ra còn có các yếu tố rủi ro khác như: phát hiện ung thư ở các hạch bạch huyết di căn hạch tại thời điểm chẩn đoán ban đầu; kích thước khối u lớn; đường viền (bờ) dương tính (bờ rìa phẫu thuật cắt rộng khối u còn tế bào ác tính hoặc rìa mô lành rất ít, không an toàn); thiếu xạ trị sau phẫu thuật cắt rộng khối u; không được điều trị nội tiết đối với ung thư vú dương tính với thụ thể hormone.
Sau khi kết thúc điều trị ung thư vú, người bệnh được tái khám và theo dõi định kỳ theo mức độ bệnh và điều trị nội tiết. Bác sĩ sẽ kiểm tra bất kỳ triệu chứng hoặc dấu hiệu tái phát nào nếu có, chẩn đoán và xử lý tác dụng phụ của điều trị nội tiết, tầm soát ung thư vú còn lại…
Bạn có thể chia sẻ với bác sĩ bất kỳ dấu hiệu hoặc triệu chứng mới trước khi khám lại định kỳ. Nếu bạn nhận thấy bất kỳ dấu hiệu và triệu chứng dai dẳng nào khiến bạn lo lắng thì nên khám bác sĩ.
Đức Nguyên
