Tuổi thơ là khoảng thời gian đẹp nhất đầu đời, vừa trong trẻo, hồn nhiên, vừa hồ hởi, ríu rít, định hình một tính cách, bồi đắp một tâm hồn, định hướng một tương lai.
Ký ức tuổi thơ có rực rỡ bao sắc màu, có náo nức bao âm thanh và ngọt ngào bao hương vị. Một thứ hương vị bình dân mộc mạc mà thấm đẫm chứa chan trong đó cả hồn quê kiểng ấm áp tình người với bao nồng hậu, thương mến.
Ký ức tuổi thơ có rực rỡ bao sắc màu, có náo nức bao âm thanh và ngọt ngào bao hương vị. Ảnh Internet
Hương vị tuổi thơ có lẽ bắt đầu từ hương vị trẻ thơ, từ dòng sữa mẹ tinh khiết, chắt chiu, tinh lọc bao nắng gió mưa chan, bao xay giã dần sàng để thành ngọt bùi, thơm thảo của hạt gạo. Mạch nguồn của dòng sữa ấy chính là bữa cơm thường ngày của mẹ với bao món ăn dân dã từ vườn quê, ao quê, từ những món quà làm bằng nguyên liệu do tay mình trồng trọt, chăm bẵm.
Hương vị tuổi thơ cũng bắt đầu từ lời ru của mẹ trên cánh võng, là ca dao, dân ca từ bay bổng cánh cò đến mênh mang đồng lúa; từ xạc xào lá tre đến vi vu tiếng sáo diều nâng giấc mơ tuổi thơ. Mẹ là người đầu tiên “bón” cho em hương vị trong lành, thuần khiết, không chỉ nuôi lớn thể xác mà nuôi cả tâm hồn với bao ước vọng.
Hương vị tuổi thơ cũng bắt đầu từ lời ru của mẹ trên cánh võng. Minh họa: Internet
Hương vị tuổi thơ gắn liền với bao món quà quê mà nguyên liệu từ hạt gạo, hạt nếp. Cái hạt thóc sần sùi vỏ trấu như một cái thuyền nan chuyển tải bao đậm đà, bùi ngọt, dẻo thơm. Nhiều thứ bánh từ dẻo đến giòn, từ vuông đến tròn, từ to đến nhỏ đều làm bằng nguyên liệu là gạo, nếp.
Đó là những sợi bún trắng muốt, là cái bánh đa nướng lấm tấm hạt vừng, vỡ nghe rôm rốp. Rồi những chiếc bánh bột lọc được bọc bằng lá chuối nhân đậu thật bùi. Bao thứ kẹo: kẹo kéo, kẹo giòn, kẹo dai cũng bắt đầu từ hương mật của mía, một thứ hương quyện đến là quấn quýt, xoắn xuýt vào nhau.
Hương vị tuổi thơ bắt đầu từ món nướng. Ngọn lửa reo, ngọn lửa bùng lên phần phật nhưng than củi thì lim rim đượm nồng để biến cái tanh thành thơm của cá, để biến cái không mùi thành bùi của khoai… Món nướng tạo ra hương vị kích thích tì vị khi tan vào trong gió, khi ngấm vào đầu lưỡi.
Bây giờ các món quà của trẻ nhỏ thường được làm ngọt nhanh chóng bằng hóa chất nên ngọt tức thì, dễ tan loãng. Còn hương vị quà quê thường là ngọt sạch, ngọt được chưng cất bằng cả linh khí đất trời, ngọt từ độ chín dần của thời gian, chín ủ bằng men của tình người, tình đất.
Hương vị tuổi thơ bắt đầu từ món nướng. Ảnh Internet
Tôi rất thú vị trước món quà quê của quê tôi là kẹo cu đơ. Có gì cao sang đâu khi chỉ là hạt lạc, mật mía, bánh đa pha thêm chút gừng cho thơm. Nhưng chính cái ngọn lửa, độ lửa trong lò nấu; chính cái đảo tay rất dẻo của người làm hàng; sự hòa trộn nồng nàn của mấy hương vị, mấy nguyên liệu sẵn có của người nông dân thuần Việt mà tạo nên sự dính kết giao hòa, sự nồng đượm ấp iu.
Có bùi, có ngọt, có dẻo, có thơm, có màu nâu sánh của hạt lạc với mạch nha màu cánh gián, kết hợp với màu trắng của bánh đa. Tất cả đã chưng cất nên hương vị riêng, một độc đáo riêng. Món quà quê giản đơn ấy được bạn nhỏ chia nhau lúc đi học, khi vắt vẻo lưng trâu, khi đông về se lạnh. Hương vị tuổi thơ ấy đã xua đi cái rét lập cập tái tê, lạnh cóng chân tay.
Kẹo cu đơ – có bùi, có ngọt, có dẻo, có thơm, có màu nâu sánh của hạt lạc với mạch nha màu cánh gián, kết hợp với màu trắng của bánh đa. (Ảnh Huy Tùng)
Hương vị tuổi thơ bắt đầu từ hương rồi tan ra thành vị. Cũng từ hương để thành quả chín trong vườn. Khu vườn tuổi thơ chính là một thế giới huyền ảo và phong phú với bao nhiêu thứ quả chín dần, bói dần cả trong trí tưởng tượng. Một quả thị nở ra thành cô Tấm, một cây khế trong truyện cổ tích. Rồi những đêm Trung thu phá cỗ: quả bưởi tròn như trăng rằm, quả na nở mắt tròn xoe, nào hồng chín lịm, nào chuối thơm phức… Cả một thế giới thiên nhiên đủ đầy với bao sắc thái, bao hương vị dành cho tuổi thơ những múi, những hạt để tiếp nối gieo trồng, để nảy mầm, để đơm hoa, kết trái.
Nhớ về tuổi thơ là nhớ về hương vị. Bởi hương vị không chỉ nuôi ta lớn mà còn bồi đắp trong ta tình yêu quê hương xứ sở. Nuôi dưỡng trong ta sự bền chặt thủy chung, biết nâng niu, trân trọng những “gia vị” đầu đời để chưng cất, gìn giữ như là một thứ bảo bối được bắt đầu từ: Hương vị tuổi thơ.
Nguyễn Ngọc Phú
