Tuần trước, sau khi Cơ quan Năng lượng nguyên tử quốc tế (IAEA) ra báo cáo xác nhận Iran giải trình thỏa đáng những nghi ngờ về cơ sở làm giàu uranium bí mật, Israel bày tỏ sự giận dữ.
 |
| Việc IAEA xác nhận đã giải quyết xong hai ‘khúc mắc’ về dấu vết uranium của Iran trong quá khứ không khiến Israel hài lòng. (Nguồn: AP) |
Tâm điểm của tranh cãi là nguồn gốc các hạt uranium được phát hiện ở 3 địa điểm mà Iran chưa từng công bố, vốn được cho là hoạt động từ khoảng 20 năm trước. IAEA cùng với các cơ quan tình báo của Mỹ tin rằng, Iran từng điều phối một chương trình vũ khí hạt nhân, nhưng đã kết thúc từ năm 2003.
Tuy nhiên, đến gần đây, các thanh sát viên mới phát hiện ra những dấu vết hạt nhân này và IAEA có nghĩa vụ xác định nguồn gốc của bất kỳ vật liệu hạt nhân nào chưa được minh bạch. Về phía Iran, nước này kiên quyết phủ nhận việc từng theo đuổi vũ khí hạt nhân như cáo buộc.
Trong báo cáo gửi tới các quốc gia thành viên hồi tuần trước, Tổng giám đốc IAEA Rafael Grossi cho rằng, Iran đã tiết lộ lý do xuất hiện các dấu vết uranium nghèo tại địa điểm Marivan là từ một mỏ và một phòng thí nghiệm do Liên xô trước đây vận hành và cơ quan này đã kết thúc điều tra vụ việc.
Báo cáo ghi nhận, các thanh sát viên không còn thắc mắc về các dấu vết hạt nhân được phát hiện đã làm giàu tới mức 83,7% tại cơ sở ngầm Fordo.
Báo cáo không thuyết phục được Israel và ngày 4/6, Thủ tướng Benjamin Netanyahu cáo buộc IAEA hạ thấp các tiêu chuẩn trong cuộc thanh sát các hoạt động hạt nhân của Iran trong quá khứ.
Tuy nhiên, đến ngày 5/6, Tổng giám đốc IAEA Grossi kiên quyết bác bỏ những cáo buộc từ phía Israel, khẳng định: “Chúng tôi không bao giờ hạ thấp các tiêu chuẩn của mình. Chúng tôi tuân thủ và áp dụng các tiêu chuẩn này”.
Hiện nay, Iran đã đạt được mức độ làm giàu uranium lên tới 60% và chỉ mất vài tuần để đạt mức 90% – cấp độ đủ để sản xuất bom hạt nhân. Thực trạng này đã khiến Israel tăng gấp đôi cấp độ cảnh báo về một cuộc tấn công quân sự phủ đầu nhằm vào Tehran nếu các nỗ lực ngoại giao quốc tế thất bại.
Trong bối cảnh đó, cũng ngày 5/6, phát biểu tại hội nghị của Ủy ban Chính sách Công Israel (AIPAC), Ngoại trưởng Mỹ Antony Blinken nhắc lại lập trường kiên định của chính quyền Tổng thống Joe Biden rằng, Iran là mối đe dọa hàng đầu của Israel và Tehran sẽ không bao giờ được phép sở hữu vũ khí hạt nhân.
Ông Blinken nhấn mạnh: “Nếu Iran từ chối con đường ngoại giao, thì, như Tổng thống Biden nhiều lần nói rõ, tất cả các lựa chọn đều được đưa ra để bảo đảm rằng Iran không sở hữu vũ khí hạt nhân”.
