Điều gì khiến các ngân hàng lớn trên thế giới mua vàng với tốc độ chóng mặt.
 |
| Vàng được mua mạnh, thách thức vị thế của đồng USD |
Vàng là một trong những loai tiền lâu đời nhất và đáng tin cậy nhất trong lịch sử loài người. Vàng đã được sử dụng như một kho lưu trữ giá trị, một phương tiện trao đổi và một đơn vị tài khoản trong hàng ngàn năm. Vàng cũng được coi là tài sản trú ẩn an toàn có thể bảo vệ nhà đầu tư khỏi lạm phát, mất giá tiền tệ và rủi ro địa chính trị.
Những năm gần đây, vàng đã thu hút sự chú ý của các ngân hàng trung ương trên thế giới khi họ mua vàng với tốc độ kỷ lục. Theo Hội đồng vàng thế giới (WGC), tốc độ tích luỹ vàng trong năm nay của các ngân hàng trung ương trên toàn cầu tăng mạnh, chưa từng thấy kể từ năm 1967, khi đồng USD vẫn được hỗ trợ bởi kim loại quý này.
Trong quý III/2022, nhu cầu vàng đã tăng 28% so với cùng kỳ năm 2021, đạt 1.181 tấn. Một phần đáng kể của nhu cầu này đến từ các ngân hàng trung ương, lập kỷ lục gần 400 tấn, nâng lượng mua ròng của ngân hàng trung ương cho đến nay lên 673 tấn.
Nhưng tại sao các ngân hàng trung ương lại mua nhiều vàng như vậy? Động cơ và mục tiêu của họ là gì? Những tác động đối với hệ thống tiền tệ toàn cầu và đồng USD ra sao?
Đa dạng hóa và phòng ngừa rủi ro
Một trong những lý do chính khiến các ngân hàng trung ương mua vàng là để đa dạng hóa dự trữ ngoại hối và phòng ngừa rủi ro tiền tệ. Hầu hết các ngân hàng trung ương nắm giữ một phần lớn dự trữ của họ bằng USD, đây là loại tiền dự trữ thống trị trên thế giới. Tuy nhiên, việc nắm giữ quá nhiều đồng USD khiến họ phải đối mặt với những biến động của nền kinh tế và chính sách tiền tệ của Hoa Kỳ, cũng như khả năng mất giá của đồng USD do lạm phát hoặc bất ổn chính trị.
Mặt khác, vàng được coi là một tài sản ổn định và độc lập hơn, có thể duy trì sức mua của nó theo thời gian. Vàng cũng ít tương quan với các tài sản và tiền tệ khác, điều đó có nghĩa là nó có thể làm giảm tính biến động và rủi ro trong danh mục đầu tư của ngân hàng trung ương. Hơn nữa, vàng có thể hoạt động như một hàng rào chống lại lãi suất âm, vốn đã trở nên phổ biến hơn ở một số nền kinh tế phát triển trong những năm gần đây.
Một số quốc gia mua nhiều vàng trong những quý gần đây bao gồm Thổ Nhĩ Kỳ, Uzbekistan, Ấn Độ, Trung Quốc và Nga. Các quốc gia này có tình hình kinh tế và địa chính trị khác nhau, nhưng họ chia sẻ một số yếu tố chung có thể giải thích sự thèm muốn của họ đối với vàng. Chẳng hạn, Thổ Nhĩ Kỳ đã phải đối mặt với lạm phát cao, mất giá tiền tệ và bất ổn chính trị trong vài năm, điều này đã làm xói mòn niềm tin của nước này vào đồng USD và các loại tiền tệ fiat khác. Uzbekistan đang trải qua quá trình chuyển đổi từ nền kinh tế kế hoạch hóa tập trung sang nền kinh tế dựa trên thị trường, đòi hỏi nước này phải đa dạng hóa nguồn thu nhập và của cải. Ấn Độ có một mối quan hệ văn hóa mạnh mẽ đối với vàng và thâm hụt tài khoản vãng lai lớn khiến nước này dễ bị tổn thương trước những cú sốc bên ngoài.
Sự tự tin và uy tín
Một lý do khác khiến các ngân hàng trung ương mua vàng là để tăng cường niềm tin và uy tín của họ trong mắt khán giả trong nước và quốc tế. Vàng được coi là biểu tượng của sự giàu có, quyền lực và chủ quyền. Bằng cách tăng lượng nắm giữ vàng, các ngân hàng trung ương có thể báo hiệu sức mạnh và sự ổn định của họ đối với người dân, thị trường và các đối tác của họ.
Vàng cũng có thể giúp các ngân hàng trung ương duy trì hoặc gia tăng ảnh hưởng của họ trong các vấn đề khu vực và toàn cầu. Bằng cách tích lũy dự trữ vàng, họ có thể hỗ trợ các loại tiền tệ của riêng mình và các hệ thống thanh toán thay thế mà bỏ qua mạng SWIFT do đồng USD thống trị. Họ cũng có thể tăng quyền biểu quyết của mình trong các tổ chức quốc tế như IMF, nơi vàng là một phần của công thức hạn ngạch.
Hơn nữa, vàng có thể giúp các ngân hàng trung ương chuẩn bị cho các cuộc khủng hoảng hoặc xung đột tiềm ẩn có thể phá vỡ hoạt động bình thường của hệ thống tài chính toàn cầu. Trong những tình huống như vậy, vàng có thể cung cấp tính thanh khoản, bảo mật và tính linh hoạt cho các ngân hàng trung ương có thể gặp khó khăn trong việc tiếp cận hoặc sử dụng các tài sản dự trữ khác. Vàng cũng có thể đóng vai trò là tài sản cuối cùng có thể được sử dụng để giải quyết các khoản nợ hoặc nghĩa vụ giữa các quốc gia.
Mối đe dọa đối với đồng USD?
Nhu cầu vàng ngày càng tăng của các ngân hàng trung ương đặt ra một số câu hỏi về vai trò tương lai của đồng USD với tư cách là đồng tiền dự trữ của thế giới. Điều này có nghĩa là các ngân hàng trung ương đang mất niềm tin vào đồng USD? Có phải họ đang cố gắng làm suy yếu vị thế và giá trị của nó? Và điều này sẽ ảnh hưởng như thế nào đến nền kinh tế Mỹ và vai trò lãnh đạo toàn cầu của nước này?
Câu trả lời không đơn giản hay dễ hiểu như vậy. Mặc dù đúng là một số ngân hàng trung ương có thể có động cơ chính trị hoặc chiến lược để giảm sự phụ thuộc hoặc thách thức đồng USD, nhưng điều đó không nhất thiết có nghĩa là họ sẽ từ bỏ nó hoàn toàn hoặc thay thế nó bằng vàng. Đồng USD vẫn có nhiều lợi thế khiến nó trở nên hấp dẫn và không thể thiếu đối với thương mại, tài chính và đầu tư toàn cầu. Chúng bao gồm tính thanh khoản, độ sâu, tính ổn định, khả năng chấp nhận và khuôn khổ pháp lý.
Hơn nữa, vàng không phải là sự thay thế hoàn hảo cho đồng USD hoặc bất kỳ loại tiền tệ pháp định nào khác. Vàng có một số hạn chế hạn chế việc sử dụng và chức năng của nó như tiền. Ví dụ, vàng khan hiếm, lưu trữ và vận chuyển tốn kém, khó xác minh và phân chia, dễ bị biến động và thao túng giá, đồng thời thiếu khung pháp lý rõ ràng.
Do đó, không có khả năng các ngân hàng trung ương mua vàng với ý định hoặc kỳ vọng thay thế đồng USD bằng vàng làm đồng tiền dự trữ toàn cầu. Thay vào đó, họ đang mua vàng để bổ sung hoặc bổ sung cho tài sản dự trữ hiện có của họ, đặc biệt là trong thời điểm không chắc chắn hoặc bất ổn. Vàng có thể mang lại cho họ một số lợi ích mà các tài sản khác không thể mang lại, chẳng hạn như đa dạng hóa, phòng ngừa rủi ro, sự tự tin và uy tín.
Tuy nhiên, điều này không có nghĩa là đồng USD miễn nhiễm hoặc bất khả chiến bại trước bất kỳ thách thức hoặc mối đe dọa nào từ vàng hoặc các loại tiền tệ khác. Sự thống trị của đồng USD phụ thuộc vào nhiều yếu tố có thể thay đổi theo thời gian, chẳng hạn như hiệu quả kinh tế, chính sách tiền tệ, kỷ luật tài khóa, ổn định chính trị, đổi mới công nghệ và hợp tác quốc tế. Nếu những yếu tố này xấu đi hoặc không đáp ứng được kỳ vọng của các nhà đầu tư và người dùng toàn cầu, nhu cầu và giá trị của đồng USD có thể giảm so với các tài sản hoặc tiền tệ khác.
