Với lợi thế hơn 250km chiều dài đường bờ biển, hàng nghìn hòn đảo và 2 di sản Vịnh Hạ Long (Di sản thiên nhiên thế giới), Bái Tử Long (Di sản ASEAN), Quảng Ninh là địa phương có tiềm năng phát triển du lịch biển mạnh mẽ mà hiếm nơi nào ở miền Bắc có được. Cũng chính bởi vậy, du lịch biển đảo luôn được tỉnh xác định là động lực chính, quan trọng của nền kinh tế dịch vụ với hệ thống hạ tầng cảng biển ngày càng được đồng bộ, hoàn thiện theo hướng nâng cao chất lượng.
Chỉ tính riêng trong tháng 5 vừa qua, Quảng Ninh đã đón hơn 1,1 triệu khách du lịch đến tỉnh, trong đó có đến 70% lượt hành khách tham gia du lịch biển và các tuyến đảo. Để lợi thế biển đảo của tỉnh ngày càng phát huy thế mạnh, là động lực quan trọng của ngành du lịch, không thể không nhắc đến vai trò của hệ thống cảng tàu khách đồng bộ, hiện đại tỉnh đang sở hữu. Trong đó, về hạ tầng cảng khách được tỉnh đặc biệt quan tâm với chuỗi hệ thống cảng được đầu tư hiện đại, khai thác theo mô hình “một điểm đến, nhiều tiện ích”, được tích hợp các dịch vụ đi kèm như nhà hàng, siêu thị, khu bán hàng lưu niệm và chuỗi sản phẩm giải trí… đáp ứng đầy đủ các nhu cầu của du khách.
Năm 2016, tỉnh đưa Cảng tàu khách quốc tế Tuần Châu – cảng tàu nhân tạo đạt kỷ lục guiness lớn nhất Việt Nam với bến cảng dài gần 10km, tiếp nhận được 2.000 tàu du lịch, vào khai thác. Vào thời điểm đó, đây là biểu tượng về sự đổi mới trong phát triển hạ tầng du lịch ở Việt Nam. Từ một cảng Bãi Cháy cũ, xuống cấp với nhiều bất cập, du khách đã được trải nghiệm thăm di sản thiên nhiên thế giới bằng một bến cảng đồng bộ, đẹp, hiện đại. Điều đáng nói, cảng được đầu tư xây dựng từ nguồn vốn doanh nghiệp theo mô hình hợp tác công – tư (PPP), một trong những điển hình về đột phá ở Quảng Ninh.
Với cách thức này, tỉnh không phải bỏ ra cùng một lúc số vốn lớn để đầu tư cảng bến trong bối cảnh nguồn ngân sách còn hạn hẹp, đồng thời cũng không phải thành lập bộ máy để quản lý, bảo dưỡng, sửa chữa… thay vào đó, là trách nhiệm của doanh nghiệp. Cụ thể, tại Cảng tàu khách quốc tế Tuần Châu, riêng vốn đầu tư hạ tầng ban đầu đã lên đến hơn 10.000 tỷ đồng, các dịch vụ, tiện ích do doanh nghiệp khai thác, quản lý đều từng bước được hoàn thiện, đạt đẳng cấp quốc tế, đem lại sự hài lòng cho hàng triệu lượt du khách mỗi năm.
Cũng với cách làm đó, hạ tầng cảng khách của Quảng Ninh tiếp tục được quan tâm khi năm 2018, tỉnh chính thức đưa Cảng tàu khách quốc tế Hạ Long – cảng tàu chuyên biệt đầu tiên ở Việt Nam vào khai thác. Cảng đã đóng vai trò đặc biệt trong việc khai thác lợi thế từ loại hình du lịch tàu biển – loại hình dịch vụ đắt đỏ, đẳng cấp nhất hiện nay. Cảng sở hữu hệ thống cầu, bến dài, rộng, có thể tiếp nhận đồng thời 2 tàu khách cỡ lớn có trọng tải đến 225.000GT, sức chở lên đến 8.400 khách và thủy thủ đoàn. Riêng nhà ga cảng hành khách rộng 4.500m2 gồm 3 tầng với tổng diện tích 13.500m2, do kiến trúc sư Bill Bensley – top 5 kiến trúc sư hàng đầu thế giới thiết kế, chắt lọc và pha trộn tinh tế giữa tinh hoa văn hóa, kiến trúc Việt Nam và châu Âu. Việc đưa cảng vào khai thác, đã giải quyết được bài toán đưa khách vào tận bờ thay vì phải neo đậu cách bờ khoảng 500m và chuyển tải bằng tàu nhỏ trước đây. Điều này đã đưa Quảng Ninh trở thành một trong những nơi hội ngộ của những chuyến tàu đẳng cấp nhất thế giới, mỗi năm đưa hàng trăm nghìn lượt khách quốc tế đến với tỉnh.
Để khai thác hiệu quả du lịch tại các tuyến đảo, đầu năm 2023, Quảng Ninh đã khánh thành và khai thác Cảng cao cấp Ao Tiên với quy mô gần 30ha. Đây là tổ hợp cảng thiết kế theo chủ đề không gian xanh có thể tiếp nhận đồng thời 150 tàu du lịch neo đậu, cỡ tàu khai thác lên đến 300 ghế. Cảng đang có hơn 60 đầu phương tiện hoạt động vận chuyển khách theo 6 tuyến, đảo của huyện Vân Đồn và Cô Tô. Với ưu thế đầu tư mới, đồng bộ, tích hợp nhiều tiện ích, hạ tầng tại cảng nhận được sự đồng tình, đánh giá rất cao từ nhân dân, chủ tàu và du khách, trở thành cửa ngõ mới cho loại hình du lịch biển đảo của Quảng Ninh.
Dù mới đưa vào khai thác, tuy nhiên cảng đã sớm phát huy hiệu quả đầu tư khi thời điểm mùa du lịch hè này, trung bình mỗi ngày có gần 2.000 lượt hành khách ra các tuyến đảo, trong đó những ngày cuối tuần lượng khách tăng gần gấp 3 lần. Cao điểm dịp nghỉ lễ 30/4 đã có trên 8.000 lượt hành khách qua cảng mỗi ngày, riêng ngày 29/4 có tổng số 11.000 khách thông qua cảng ra các tuyến đảo…
Như vậy có thể thấy, với sự quan tâm, định hướng rõ nét về khai thác hiệu quả các tiềm năng, thế mạnh, đến nay Quảng Ninh đang sở hữu hạ tầng cảng tàu khách đồng bộ, hiện đại, đẳng cấp, tăng thêm những trải nghiệm đối với du khách. Điều này, đã góp phần quan trọng trong thu hút khách du lịch đến Quảng Ninh, là động lực quan trọng của du lịch biển và nền kinh tế dịch vụ mà tỉnh đang tập trung làm tốt.
