Trong những năm qua, các thiết chế văn hóa – thể thao trên địa bàn tỉnh Quảng Ninh đã phát huy hiệu quả, góp phần nâng cao đời sống văn hóa tinh thần cho các tầng lớp nhân dân, nhất là trong công tác tuyên truyền cổ động trực quan, tổ chức các hoạt động văn hóa, văn nghệ, thi đấu thể dục thể thao rộng khắp từ tỉnh đến cơ sở, với nhiều nội dung, hình thức phong phú, đa dạng.
Thời gian qua, tỉnh luôn quan tâm chỉ đạo, rà soát, lập, quản lý và thực hiện quy hoạch chung đảm bảo phục vụ cho sự nghiệp phát triển kinh tế – xã hội. Theo thống kê của Sở Văn hóa – Thể thao, hiện 13/13 địa phương cấp huyện đã cơ bản bố trí quỹ đất để xây dựng thiết chế văn hóa thể thao. 100% các khu công nghiệp trên địa bàn tỉnh đã có quy hoạch một phần quỹ đất dành cho thiết chế văn hóa thể thao. Có 118/177 xã, phường, thị trấn quy hoạch quỹ đất để xây dựng thiết chế văn hoá thể thao, 75/177 xã, phường, thị trấn có nhà văn hóa, 103 xã, phường đã thành lập trung tâm văn hóa thể thao cấp xã, 1.448/1.452 thôn khu có nhà văn hóa. Tỉnh đang xây dựng các thiết chế văn hóa gắn với du lịch cộng đồng như: Làng người Dao ở thôn Pò Hèn, xã Hải Sơn (Móng Cái); Làng người Tày ở Bản Cáu, xã Lục Hồn và Làng người Sán Chỉ ở thôn Lục Ngù, xã Húc Động (Bình Liêu), Làng người Sán Dìu ở thôn Voòng Tre, xã Bình Dân (Vân Đồn).
Hệ thống thiết chế văn hóa thể thao đã được quan tâm xây dựng đồng bộ từ tỉnh đến cơ sở. Một số công trình thiết chế văn hóa thể thao trọng điểm mang tầm cỡ quốc gia như: Bảo tàng, Thư viện tỉnh, Khu liên hợp Thể thao Quảng Ninh, Cung Quy hoạch Hội chợ và Triển lãm, Cung Văn hoá Thanh thiếu nhi tỉnh, Sân Vận động Cẩm Phả v.v.. Các công trình văn hóa thể thao đã được đầu tư quy mô, kiến trúc hiện đại, tạo điểm nhấn không gian văn hóa, vừa lưu giữ bảo quản các giá trị văn hóa, vừa là nơi phục vụ tổ chức nhiều sự kiện lớn về văn hóa thể thao của tỉnh, đồng thời phục vụ nhân dân và du khách đến tham quan.
Toàn tỉnh có 13/13 huyện, thị xã, thành phố đã thành lập Trung tâm Truyền thông và Văn hóa, 12/13 địa phương được đầu tư xây dựng mới và sửa chữa, cải tạo nâng cấp cơ sở vật chất Trung tâm Văn hóa – Thể thao cấp huyện. Toàn tỉnh có 10 sân bóng đá, trong đó có 1 sân đạt tiêu chuẩn (Sân vận động Cẩm Phả), có 2 bể bơi thuộc huyện Ba Chẽ và TX Đông Triều, 9 nhà luyện tập và thi đấu, 13 thư viện cấp huyện. Ngoài Bảo tàng tỉnh, còn có Bảo tàng Bạch Đằng và Trung tâm Văn hoá các dân tộc vùng Đông Bắc.
Cùng với sự đầu tư từ ngân sách, công tác xã hội hóa trong xây dựng thiết chế văn hóa – thể thao đã đạt được kết quả nhất định. Nhiều doanh nghiệp đã mạnh dạn đầu tư xây dựng, tài trợ, tham gia tổ chức các hoạt động văn hóa văn nghệ, thi đấu thể dục thể thao góp phần nâng cao mức sống văn hóa tinh thần cho nhân dân. Các thiết chế văn hóa thể thao do các doanh nghiệp, tư nhân đầu tư xây dựng ngày càng nhiều đã cơ bản đáp ứng được nhu cầu hưởng thụ của nhân dân như: Sân bóng đá các công ty than, các sân golf Tuần Châu, FLC, rạp chiếu phim CGV… khu vui chơi của Công ty TNHH Hà Lan (Đông Triều), Công ty CP Tân Việt Bắc (Quảng Yên), Công ty CP Ngôi sao xanh tại Cẩm Phả. Ngoài ra còn có 4 điểm chiếu phim, 18 sân tennis, 144 bể bơi, 133 sân bóng đá cỏ nhân tạo… do doanh nghiệp và tư nhân xây dựng, góp phần làm phong phú thêm hệ thống thiết chế văn hóa thể thao. Tập đoàn Công nghiệp Than – Khoáng sản Việt Nam cũng xây dựng tại Quảng Ninh 41 công trình như: Sân vận động, sân bóng đá mi ni cỏ nhân tạo, sân tennis nhà luyện tập bóng bàn, cầu lông, nhà sinh hoạt công nhân với kinh phí đầu tư hơn trăm tỷ đồng.
Trên cơ sở đó, UBND tỉnh đã thực hiện đổi mới cơ chế quản lý, phân cấp giao trách nhiệm quản lý cho các cơ quan, đơn vị, thực hiện tự chủ một phần và tự chủ 100% kinh phí chi thường xuyên đối với các cơ quan được giao quản lý khai thác các thiết chế văn hóa thể thao, để phát huy tính chủ động sáng tạo, khai thác tối đa hiệu quả các thiết chế sau đầu tư. Công tác tổ chức hoạt động thông qua các thiết chế, công trình văn hóa thể thao của tỉnh có nhiều chuyển biến rõ nét, trong đó đã tổ chức được nhiều sự kiện văn hóa thể thao lớn. Khu Liên hiệp Thể thao Quảng Ninh từ năm 2018-2022 đăng cai tổ chức 25 giải quốc tế, 57 giải quốc gia, thu hút 50.000 lượt người xem. Cung Quy hoạch Hội chợ và Triển lãm tổ chức các sự kiện lớn như: Hội chợ thương mại, Festilval âm nhạc quốc tế, Liên hoan xiếc quốc tế, gala xiếc Ba Miền, Hội nghị quốc gia về phát triển đồng bằng Sông Hồng, các sự kiện âm nhạc lớn.
Ở cấp huyện, công tác quản lý, vận hành khai thác được quan tâm, bước đầu phát huy hiệu quả. Hàng năm bình quân tổ chức từ 10 đến 14 sự kiện, giải thể thao/huyện, thị xã, thành phố; các hoạt động văn hóa, văn nghệ do các ngành, đoàn thể của các địa phương phối hợp diễn ra sôi nổi, thu hút đông đảo các thành phần, lứa tuổi tham gia hoạt động. Nhìn chung, hệ thống thiết chế văn hoá thể thao cấp xã đã thành lập ban chủ nhiệm giao trách nhiệm quản lý cho cán bộ văn hóa cấp xã; các hoạt động chủ yếu phục vụ hội họp, sự kiện chính trị, các hoạt động văn hoá ở cơ sở. Các nhà văn hóa thôn khu đóng vai trò quan trọng trong việc là nơi tổ chức sinh hoạt của cộng đồng, đoàn thể nhân dân ở khu dân cư.
