Dự án thép 53.500 tỷ đồng xây ở xã Hoài Mỹ, thị xã Hoài Nhơn, công suất 5,4 triệu tấn một năm, sẽ tạo cú hích cho địa phương phát triển, theo lãnh đạo Bình Định.
Khu liên hiệp giang thép nói trên được Công ty TNHH Long Sơn (Ninh Bình) kiến nghị đầu tư ở Bình Định đầu năm 2021. Lúc này dự án được tính toán tổng kinh phí hơn 56.000 tỷ đồng, xây trên diện tích 500 ha, công suất 5,4 triệu tấn một năm. Cùng với nhà máy thép, doanh nghiệp đề xuất xây dựng cảng quốc tế.
Sau khi thẩm định, dự án được tỉnh cấp chủ trương đầu tư tháng 11/2021. Lúc đầu doanh nghiệp muốn đặt nhà máy thép ở xã Mỹ An và Mỹ Thọ, huyện Phù Mỹ. Do khu vực này có 400 ha đất rừng, UBND tỉnh Bình Định đã xin Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn cho chuyển đổi đất để xây dựng. Lãnh đạo tỉnh cho rằng dự án thép quy mô lớn góp phần thúc đẩy kinh tế – xã hội ở địa phương.
Phối cảnh dự án Khu liên hợp gang thép Long Sơn. Ảnh: Trung tâm Xúc tiến Đầu tư Bình Định
Chính quyền Bình Định cũng tính toán tổng nhu cầu tiêu thụ thép tại Việt Nam ước tính khoảng 14 triệu tấn mỗi năm. Nhà máy thép Formosa (Vũng Áng, Hà Tĩnh) mới cung cấp khoảng 5,5 triệu tấn một năm và Hòa Phát Dung Quất cung ứng chừng 2,7 triệu tấn một năm, mỗi năm cả nước phải nhập khẩu 5,8 triệu tấn. Vì vậy dự án gang thép Long Sơn công suất 5,4 triệu tấn một năm rất cần thiết.
Tuy nhiên quá trình khảo sát ý kiến người dân huyện Phù Mỹ, dự án vấp phải một số ý kiến phản đối. Ngoài lập luận các dự án thép ở địa phương khác đã gây ra sự cố môi trường, người dân cho rằng trước đó khu vực đã có doanh nghiệp khai thác titan dẫn tới phá rừng dương và gây hiện tượng cát bay, cát nhảy, làm hoang mạc hóa đất đai.
Đến cuối năm 2022, nhà đầu tư đề xuất làm dự án ở thôn Lộ Diêu, xã Hoài Mỹ, thị xã Hoài Nhơn, cách vị trí cũ 30 km. Công trình sau đó được cấp chủ trương đầu tư mới, quy mô 468 ha, với tổng vốn 53.500 tỷ đồng, thấp hơn gần 3.000 tỷ đồng so với đề xuất ban đầu. Dự án chia làm ba giai đoạn đầu tư, công suất 5,4 triệu tấn mỗi năm bao gồm các sản phẩm thép chế tạo chất lượng, thép xây dựng, thép cuộn. Giai đoạn một của nhà máy dự kiến hoàn thành cuối năm 2024.
Cùng với khu liên hiệp gang thép, UBND Bình Định đề xuất xây cảng chuyên dụng mức tổng đầu tư 6.800 tỷ đồng phục vụ cho vận chuyển hàng hóa xuất nhập khẩu của dự án. Cảng có diện tích dự kiến 500 ha, trong đó hơn 470 ha mặt nước, tiếp nhận tàu trọng tải 250.000 DWT, khả năng bốc dỡ 21-23 triệu tấn hàng hóa một năm.
Chính quyền tỉnh tính toán nhà máy thép và cảng sẽ nộp ngân sách tại giai đoạn thi công khoảng 4.926 tỷ đồng. Khi đi vào sản xuất toàn bộ dự án sẽ nộp ngân sách gần 10.400 tỷ đồng, đóng góp tổng sản phẩm địa phương khoảng hơn 20.500 tỷ đồng; tạo việc làm cho hơn 7.500 người. Tỉnh xem đây là dự án công nghiệp đầu tàu dẫn dắt và tạo cú hích cho phát triển kinh tế địa phương.
Thôn Lộ Diêu nơi được đề xuất xây dựng dự án thép. Ảnh: Thạch Thảo
Tuy vậy dự án nhà máy thép không tạo được sự đồng thuận của phần lớn người dân Lộ Diêu do lo ngại tác động xấu môi trường và ảnh hưởng an sinh. Theo người dân, nơi đây từ 120 hộ dân sau năm 1975 nay có hơn 500 hộ với khoảng 3.000 người. Lộ Diêu vừa có biển và rừng, vừa có đất làm nông. Về kinh tế biển, thôn đã có 180 tàu cá, trong đó 60 tàu đánh bắt xa bờ, nhiều hộ nuôi tôm, nuôi yến. Vùng đất này còn có nhiều tiềm năng phát triển du lịch.
Người dân còn lo ngại nơi tái định cư không bằng chỗ ở hiện tại. Nếu di chuyển hơn 500 hộ dân đến nơi khác, địa danh Lộ Diêu sẽ bị xóa sổ. Một số người còn lo ngại năng lực của chủ đầu tư dự án trước đây chuyên làm xi măng, chưa thực hiện dự án thép có quy mô lớn như vậy.
Chủ tịch UBND tỉnh Bình Định Phạm Anh Tuấn cho biết quan điểm nhất quán của tỉnh không đánh đổi môi trường để phát triển kinh tế. Dự án trước khi triển khai đầu tư phải tuân thủ các nguyên tắc: công nghệ tiên tiến, hiện đại, bảo vệ môi trường. Người dân bị ảnh hưởng bởi dự án khi tái định cư phải có cuộc sống tốt hơn nơi ở cũ, tạo sinh kế ổn định, lâu dài hơn.
Theo ông Tuấn, hiện dự án mới triển khai các bước ban đầu, còn rất nhiều công đoạn tiếp theo như nghiên cứu, khảo sát, kiểm tra, lập dự án, phương án bảo vệ môi trường, công nghệ. Các nội dung này sẽ được tính toán, phân tích và tổng hợp để xây dựng đề án đầu tư trình Chính phủ, các bộ, ban, ngành Trung ương thẩm định, phê duyệt.
Hôm 30/5, tại buổi đối thoại với người dân Lộ Diêu về dự án, Bí thư Tỉnh uỷ Bình Định Hồ Quốc Dũng cam kết công nghệ luyện thép của dự án khép kín, không ảnh hưởng xấu môi trường. Nếu sau này nhà máy thép đổ nước thải ra biển, ông sẽ chịu trách nhiệm.
Phạm Linh
