Người trẻ Trung Quốc đổ về nông thôn làm việc ngày càng nhiều trong bối cảnh thất nghiệp tại thành thị tiếp tục tăng, còn lượng sinh viên tốt nghiệp kỷ lục.
Những năm gần đây, Wendy Li chứng kiến các chương trình khuyến khích sinh viên tốt nghiệp đến làm việc tại các vùng nông thôn rộng lớn và kém phát triển . Chúng không mới ở Trung Quốc nhưng đã thu nhận số lượng ứng viên đăng ký tăng hơn 3 lần năm nay, theo Li.
Làm việc cho hội sinh viên tại một trường đại học ở Chu Hải (Quảng Đông), Li cho biết vài năm trước chỉ có khoảng chục người đăng ký nhưng nay con số là 40. “Chương trình dường như trở nên hấp dẫn hơn vào năm nay”, cô nói.
Trung Quốc đang tăng cường nỗ lực khuyến khích những người trẻ tuổi lập nghiệp nông thôn trong bối cảnh áp lực việc làm ngày càng tăng. Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình cũng kêu gọi “hồi sinh nông thôn” để thu hẹp khoảng cách phát triển giữa thành thị và nông thôn.
Theo kế hoạch hành động được ban hành tháng 2, các sinh viên tốt nghiệp sẽ làm việc với tư cách là cán bộ cơ sở, doanh nhân hoặc tình nguyện viên để đóng góp cho “sự trở lại của tài năng, nguồn lực và dự án” ở nông thôn. Cùng với Quảng Đông, hầu hết các tỉnh cũng mở rộng chương trình bằng cách gia tăng số nhân lực và phạm vi được gửi đến.
Tại Giang Tô, chương trình trước đây nhắm vào các khu vực kém phát triển ở 5 khu vực tương đối nghèo. Tuy nhiên, nó đã được mở rộng ra toàn tỉnh năm ngoái, nhằm gửi ít nhất 2.000 sinh viên tốt nghiệp về các vùng nông thôn mỗi năm.
Peng Peng, Chủ tịch điều hành của Hiệp hội Cải cách Quảng Đông, tổ chức tư vấn liên kết với chính quyền tỉnh Quảng Đông, cho biết những động thái như vậy nhằm mang lại cho những người trẻ tuổi nhiều cơ hội việc làm trong một thị trường lao động khó khăn.
“Những người trẻ tuổi ở khu vực thành thị gặp rất nhiều khó khăn khi kiếm việc do ảnh hưởng của đại dịch và số lượng sinh viên tốt nghiệp nhiều chưa từng có”, ông Peng nói.
Tỷ lệ thất nghiệp của nhóm tuổi 16-24 ở Trung Quốc đã đạt mức kỷ lục 20,4% vào tháng trước, so với 19,6% trong tháng 3. Trong khi đó, sinh viên tốt nghiệp đại học năm nay sẽ lên mức đỉnh 11,58 triệu, tương đương với dân số Bỉ.
“Mục đích thứ hai của những chính sách này là hồi sinh vùng nông thôn, nơi cần nhân tài và công nghệ nhất”, Peng nói. Theo ông, nông thôn là mắt xích yếu trên con đường hiện đại hóa của Trung Quốc. Vì vậy, hồi sinh khu vực này được xem là chiến lược quốc gia của Bắc Kinh.
Khoảng cách thu nhập giữa thành thị và nông thôn Trung Quốc vẫn còn lớn, dù đã có cải thiện nhẹ trong thập kỷ qua. Năm ngoái, thu nhập khả dụng trung bình của cư dân nông thôn là 20.133 nhân dân tệ (2.853 USD) một năm, so với 49.283 của người khu vực thành thị, theo Cục Thống kê Quốc gia.
Nhấn mạnh rằng Trung Quốc không thể trở thành một cường quốc thực sự nếu không có nền nông nghiệp mạnh và những ngôi làng thịnh vượng, ông Tập Cận Bình kêu gọi chính quyền địa phương thu hút không chỉ sinh viên đại học mà còn cả các doanh nhân và nông dân trước đây đã ly hương để lên thành phố tiềm việc.
“Chúng ta nên hướng dẫn sinh viên tốt nghiệp, người có năng lực, lao động nhập cư và doanh nhân về nông thôn một cách có trật tự, đồng thời giúp giải quyết các mối quan tâm để họ có thể ở lại và lập nghiệp”, ông nói tại hội nghị việc làm nông thôn toàn quốc, tháng 12/2022.
Zheng Fengtian, giáo sư tại trường phát triển nông nghiệp và nông thôn của Đại học Renmin, cho biết tài năng là một trong những nguồn lực cần thiết nhất đối với các khu vực kém phát triển. Vài nơi ở miền trung Trung Quốc, một số doanh nghiệp đã ra đời từ nỗ lực xóa đói giảm nghèo. Số khác chuyển đến từ phương giàu có như Thâm Quyến và Quảng Châu. “Bây giờ họ cần tài năng để phát triển hơn nữa”, người này nói.
Đối với nhiều người, việc tham gia các chương trình về nông thôn là một giai đoạn chuyển đổi sau tốt nghiệp – vì việc tìm kiếm một công việc lý tưởng trở nên khó khăn – hơn là cam kết sống lâu dài tại đây. Li Qing tốt nghiệp năm 2022, đang làm việc trong chương trình phục hồi nông thôn của chính quyền thị trấn ở Dương Châu, tỉnh Giang Tô, kể từ đầu năm.
Cô đến với chương trình sau khi thi trượt thạc sĩ và không biết bản thân thực sự muốn gì. “Tôi nghĩ cơ hội này có thể là một lựa chọn chuyển đổi tốt, đặc biệt là khi gia đình đề nghị tôi trở thành công chức”, cô nói. Li nhận trợ cấp hàng tháng “vài nghìn nhân dân tệ” để trang trải chỗ ở và phương tiện đi lại. Cô nói không học được gì nhiều từ công việc hiện tại trừ phong cách ứng xử và làm việc nghiêm chỉnh của cơ quan nhà nước.
Hầu hết người tham gia từ trường đại học của Li ở Chu Hải sẽ làm giáo viên hoặc tình nguyện viên tại các trường làng, hoặc cán bộ chuyên theo dõi nguy cơ tái nghèo của người dân. Sau hai năm phục vụ, họ có thể chọn ở lại hoặc theo đuổi công việc mới ở nơi khác. “Theo những gì tôi biết, rất ít người thực sự ở lại và định cư ở những ngôi làng đó, như chính quyền mong đợi”, Li nói.
Joan Huang, sinh viên năm hai tại một trường đại học ở Quảng Châu (Quảng Đông), không hứng thú với những chương trình về nông thôn vì không thấy triển vọng nghề nghiệp. Cô cho rằng người tham gia chủ yếu nhận các vị trí cấp thấp trong các cơ quan chính quyền cấp cơ sở.
Vẫn có cơ hội trong lĩnh vực cơ sở hạ tầng lớn hoặc nông nghiệp thông minh, nhưng những cơ hội này không dành cho sinh viên bình thường. “Nền kinh tế ở các khu vực này rất tệ và sinh viên tốt nghiệp gần như không thể khởi nghiệp, ngoại trừ mở quán trà sữa”, cô nói.
Ngoài ra, sinh viên này phân tích nếu làm việc tại các công ty địa phương, lương sẽ thấp và có thể không đủ trang trải học phí đại học mà gia đình đã bỏ ra. Khi quay lại các thành phố lớn, kinh nghiệm làm việc ở nông thôn là vô dụng.
Xia Meixiong, 34 tuổi, phát livestream bán hàng ở Thọ Ninh, Ninh Đức, Phúc Kiến ngày 25/8/2022. Ảnh: Xinhua
Nhưng đối với một số người, sống ở một thị trấn nhỏ có thể không tệ hơn ở một đô thị. Họ có thể mua được nhà sau khi làm việc chỉ vài năm. Janice Wang, 28 tuổi, trở về quê tại huyện An Cát (Chiết Giang) ba năm trước.
Cô làm giáo viên ở thành phố sau khi tốt nghiệp đại học năm 2016. Nhưng sau đó, cô bị thu hút bởi vùng nông thôn ngày càng được đầu tư, chi phí sinh hoạt thấp hơn và nhịp sống chậm hơn nên quyết định về quê để kinh doanh nhà nghỉ năm 2020.
Dù sinh viên mới ra trường khó có thể nhìn thấy tương lai ở các làng quê, cô cho biết bắt đầu công việc kinh doanh ở nông thôn đã trở thành một lựa chọn khả thi và đáng mơ ước sau khi tích lũy được một số tiền.
Janice Wang không tốn tiền thuê hay mua nhà vì gia đình sở hữu sẵn. Cô chỉ ra ưu điểm của cơ sở hạ tầng tốt, không khí trong lành. Ngoài ra, kinh doanh nhà nghỉ không dễ dàng nhưng tự do và hạnh phúc hơn.
“Việc kinh doanh không tệ, mặc dù có một số ảnh hưởng tiêu cực từ việc phong tỏa do đại dịch những năm gần đây. Số lượng người về hưu ngày càng tăng, họ có nhu cầu lớn về du lịch và chỗ ở giá rẻ. Vì vậy, nhìn tổng thể, tôi có ít áp lực hơn khi sống theo cách này”, Wang nói.
Phiên An (theo SCMP)
