Năm 1967, một nhà thiên văn học nổi tiếng đã đến thăm TP Dallas (bang Texas, Mỹ), có buổi nói chuyện với giới khoa học, sinh viên tại đây.
Tuy nhiên, trước khi diễn giả bắt đầu, một phụ nữ trẻ đứng dậy và nói dõng dạc trong sự ngỡ ngàng của mọi người: “Những thứ mọi người sắp nghe sau đây đều sai lầm”.
Người phụ nữ đó là Beatrice Tinsley và bà đã chứng minh nhận định của mình là đúng, theo The New York Times.
Beatrice Tinsley là một trong những nhà vật lý thiên văn học nổi bật nhất thế giới vào thế kỷ XX.
Beatrice Tinsley là nhà vật lý thiên văn nổi bật với những công trình nghiên cứu về sự tiến hóa của các thiên hà và thành phần hóa học của vũ trụ, giúp cách mạng hóa hiểu biết của con người về vũ trụ.
Sinh ra ở TP Chester, Anh vào năm 1941, Tinsley chuyển đến New Zealand cùng gia đình vào năm 6 tuổi và chính tại nơi đây, bà đã phát triển niềm đam mê suốt đời với khoa học và toán học.
Tinsley là học sinh tài năng, năm 14 tuổi, bà quyết định trở thành nhà vật lý thiên văn. Bà đã được trao học bổng để theo học ngành Vật lý và Toán học tại Đại học Canterbury ở TP Christchurch (New Zealand) vào năm 1961. Sau đó, bà hoàn thành bằng tiến sĩ về sự tiến hóa của vũ trụ tại Đại học Texas (Mỹ) chỉ trong hai năm, đạt điểm số gần như tuyệt đối.
Sau khi hoàn thành bằng tiến sĩ, Tinsley làm nghiên cứu viên tại Đại học Texas và sau đó tại Đài thiên văn Yerkes ở bang Wisconsin. Chính thời gian này, bà bắt đầu những nghiên cứu đột phá của mình về sự tiến hóa của các thiên hà.
Trước công trình của Tinsley, hầu hết các nhà thiên văn học tin rằng các thiên hà là tĩnh và không thay đổi. Tuy nhiên, Tinsley nhận ra rằng các thiên hà phát triển theo thời gian, với những ngôi sao mới hình thành và những ngôi sao cũ mất đi. Bà bắt đầu phát triển các mô hình toán học để nghiên cứu quá trình này.
Các mô hình của bà cho thấy sự tiến hóa của các thiên hà có thể được mô tả bằng các phương trình vi phân và những phương trình này có thể được sử dụng để dự đoán tính chất của các thiên hà ở các giai đoạn tiến hóa khác nhau.
Những nghiên cứu của bà tạo cuộc cách mạng trong sự hiểu biết của con người về vũ trụ và thiên hà.
Công trình của Tinsley mang tính đột phá và thách thức nhiều giả định truyền thống trong lĩnh vực thiên văn học. Bà đã chỉ ra rằng các thiên hà không tĩnh mà thay vào đó luôn động và thay đổi.
Sự tiến hóa của chúng có thể được nghiên cứu bằng các phương trình toán học. Công trình của bà cũng cung cấp những hiểu biết quan trọng về thành phần hóa học và lịch sử tiến hóa của vũ trụ trong hàng tỷ năm.
Tinsley được ví như “tia lửa điện của một thế hệ các nhà thiên văn học và vật lý học mới”, những người đang sử dụng các phương pháp và dữ liệu mới để đảo ngược những câu chuyện về vũ trụ từ những bậc tiền bối của họ.
Bạn bè và đồng nghiệp ghi nhận Tinsley là người đam mê bất tận vũ trụ với những ý tưởng độc đáo. “Các tiểu hành tinh, ngọn núi, bài giảng và giải thưởng đều được giành cho bà ấy, nhưng cả cuộc đời với những rào cản và sự từ chối khiến Tinsley thường cảm thấy không được đánh giá cao”, tờ New York Times bình luận.
“Tinsley chưa bao giờ đánh mất cảm giác chiến đấu với thế giới”, nhà thiên văn học ĐH Yale Richard Larson, đồng thời là cộng tác viên và bạn thân của bà, cho biết.
Beatrice Tinsley thường được trả lương thấp hơn các đồng nghiệp nam và thường bị tước những cơ hội nghề nghiệp cũng như sự công nhận. Tuy nhiên, bà vẫn tiếp tục kiên trì và có những đóng góp quan trọng cho lĩnh vực vật lý thiên văn, sự quyết tâm và óc tò mò trí tuệ đã truyền cảm hứng cho nhiều người. Bà cũng là một nhà vận động nữ quyền cho nhóm thiểu số đang làm việc trong lĩnh vực thiên văn học.
Tinsley được chuẩn đoán mắc u ác tính vào năm 1977 và mặc dù đã được điều trị nhưng căn bệnh ung thư cuối cùng đã di căn đến gan và xương. Bất chấp bệnh tật, Tinsley vẫn tiếp tục làm việc và xuất bản các tài liệu nghiên cứu cho đến cuối đời.
Bà ra đi ở tuổi 40, để lại di sản nghiên cứu đột phá và truyền cảm hứng lãnh đạo trong lĩnh vực vật lý thiên văn.
(Nguồn: Vietnamnet/The New York Times.)
Bổ ích
Xúc động
Sáng tạo
Độc đáo
