Hạn chế rượu bia, tránh đồ ăn nhanh, giữ cân nặng hợp lý, tập thể dục hàng ngày, tầm soát viêm gan B, C sẽ giúp bảo vệ lá gan khỏe mạnh.
Gan là một tạng lớn nhất trong cơ thể, đảm nhiệm tới hơn 500 chức năng như chuyển hóa các chất dinh dưỡng, trung hòa và thải trừ các chất gây hại.
Hiện, một số bệnh lý về gan ngày càng tăng trong cộng đồng gồm viêm gan virus, bệnh gan nhiễm mỡ do rượu, bệnh gan nhiễm mỡ không do rượu. Dấu hiệu là mệt mỏi, ăn không ngon miệng, giảm cân không rõ lý do, đau tức vùng bụng phải, tiểu vàng sẫm, da và củng mạc mắt vàng, chảy máu cam, chảy máu chân răng, phù chân.
Thay đổi lối sống có thể giúp cho gan khỏe mạnh mà không cần các liệu pháp giải độc bằng thuốc, như sau:
Hạn chế sử dụng rượu bia
Gan chỉ có thể xử lý một lượng bia, rượu nhất định cùng một lúc. Nếu uống quá nhiều trong thời gian dài, gan sẽ phải làm việc nhiều hơn, lâu dần dẫn đến viêm xơ hoặc ung thư. Do đó, hạn chế sử dụng bia, rượu là cách tốt nhất để bảo vệ lá gan.
Xây dựng chế độ ăn uống cân bằng
Ăn nhiều trái cây cùng chất xơ từ rau, quả hạch, hạt và ngũ cốc nguyên hạt. Đảm bảo bổ sung protein cho các enzym giúp cơ thể giải độc một cách tự nhiên.
Tránh các đồ ăn nhanh
Đồ ăn nhanh thường chứa nhiều dầu mỡ, hàm lượng carbohydrate cao, dễ dẫn tới thừa cân, béo phì và các bệnh lý chuyển hoá như đái tháo đường.
Giữ cân nặng hợp lý
Giảm cân, duy trì chỉ số khối cơ thể hợp lý, vòng bụng dưới 90 cm ở nam và dưới 80 cm ở nữ.
Tập thể dục hàng ngày
Tập thể dục thường xuyên, ít nhất 30 phút mỗi ngày, 5 ngày mỗi tuần. Trường hợp có bệnh lý tim mạch, hô hấp, cần tập luyện theo chế độ chuyên khoa hướng dẫn để đảm bảo an toàn. Tránh tập luyện quá sức làm nặng thêm tình trạng bệnh.
Giảm các nguy cơ có thể dẫn đến bệnh lý viêm gan virus
Tiêm vaccine phòng bệnh viêm gan, không quan hệ tình dục không có “bảo vệ” với những người mà bạn không biết. Không dùng chung đồ vệ sinh cá nhân như bàn chải đánh răng, dao cạo râu. Không sử dụng chung bơm tiêm. Tránh ăn đồ ăn chưa được nấu chín để phòng các bệnh viêm gan virus lây qua đường tiêu hóa.
Khám định kỳ nếu có bệnh lý gan mạn tính
Những bệnh nhân viêm gan B, C mạn tính, bệnh gan do rượu, xơ gan cần đi khám định kỳ nhằm tầm soát ung thư gan. Nếu ung thư gan được phát hiện và điều trị từ giai đoạn sớm sẽ mang lại hiệu quả tốt.
Đặc biệt, hiện hội chứng chuyển hóa đang có xu hướng gia tăng ở các nước đang phát triển. Đây là một trong những nguyên nhân gây bệnh lý gan mạn tính, gọi là bệnh lý gan nhiễm mỡ không do rượu. Bệnh lý này hay gặp ở người mắc bệnh đái tháo đường, tăng huyết áp, béo phì, thừa cân, mỡ bụng, rối loạn chuyển hóa lipid, bệnh gout.
Do đó, để đề phòng, cần thực hiện tốt chế độ điều trị bệnh lý nền tim mạch, đái tháo đường theo đơn của bác sĩ chuyên khoa.
Bên cạnh đó, thực hiện chế độ ăn phù hợp theo từng mặt bệnh (giảm ăn mặn ở những người tăng huyết áp, hạn chế ăn ngọt, ăn nhiều bữa nhỏ ở bệnh nhân đái tháo đường, hạn chế ăn thức ăn nhiều đạm động vật, phủ tạng động vật ở bệnh nhân gout).
Thực hiện chế độ sinh hoạt, vận động thể dục thể thao hợp lý theo từng mặt bệnh chuyên khoa, mục đích duy trì cân nặng hợp lý, giảm mỡ bụng.
Khi nào cần đi khám bác sĩ?
Mọi người nên đi khám nếu có các triệu chứng của bệnh gan hoặc khi nghi ngờ mình bị nhiễm virus viêm gan như B, C. Hầu hết mọi người thường không có biểu hiện trong giai đoạn đầu của bệnh lý gan. Khi khám sức khỏe định kỳ, bác sĩ có thể phát hiện các dấu hiệu tổn thương gan sớm để phòng ngừa và điều trị.
Đặc biệt ở người có tiền sử gia đình mắc bệnh gan mạn tính hoặc có yếu tố nguy cơ cao, lạm dụng bia rượu, tiếp xúc hóa chất độc hại cho gan, cần đi khám để được tư vấn, điều trị kịp thời.
Khi có các dấu hiệu như vàng da, vàng mắt, tiểu vàng đậm màu, mệt mỏi thì cần đi khám ngay và điều trị đúng bệnh. Không tự ý sử dụng các loại thuốc không rõ nguồn gốc như thuốc nam, thuốc đông y, các loại thảo dược chưa được kiểm duyệt hoặc thực phẩm chức năng mà không có sự hướng dẫn của thầy thuốc.
Bác sĩ Nguyễn Anh Tuấn
Khoa điều trị Gan Mật Tuỵ, Bệnh viện TWQĐ 108
