Phát biểu mở đầu phiên họp, Tổng Thư ký Quốc hội, Chủ nhiệm Văn phòng Quốc hội Bùi Văn Cường cho biết, thực hiện quy định của pháp luật về vấn đề giám sát, đáp ứng yêu cầu thực tiễn, triển khai các kế hoạch công tác của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội tổ chức phiên chất vấn và trả lời chất vấn tại phiên họp thứ 21. Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ, Phó chủ tịch Thường trực Quốc hội Trần Thanh Mẫn, Phó chủ tịch Quốc hội Nguyễn Khắc Định, Phó chủ tịch Quốc hội Trần Quang Phương chủ trì phiên chất vấn.
Tham dự phiên chất vấn tại điểm cầu Nhà Quốc hội có: Chủ tịch nước Võ Văn Thưởng, Trưởng Ban Tuyên giáo Trung ương Nguyễn Trọng Nghĩa, Phó thủ tướng Chính phủ Trần Lưu Quang.
Dự phiên chất vấn còn có các đồng chí Ủy viên Trung ương Đảng, Ủy viên Ủy ban Thường vụ Quốc hội; Thường trực Hội đồng dân tộc, các Ủy ban của Quốc hội, đại diện lãnh đạo các cơ quan của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, các đại biểu Quốc hội kiêm nhiệm ở Trung ương, các đại biểu thuộc Đoàn đại biểu Quốc hội TP Hà Nội; các Bộ trưởng, thành viên Chính phủ, đại diện Kiểm toán nhà nước, Ban Nội chính Trung ương cùng một số cơ quan có liên quan.
Tại điểm cầu các địa phương có các đồng chí Bí thư tỉnh ủy, Thành ủy, Trưởng đoàn, Phó trưởng đoàn đại biểu Quốc hội, các đại biểu Quốc hội công tác tại địa phương, cùng đại diện các cơ quan hữu quan.
Phát biểu khai mạc phiên chất vấn và trả lời chất vấn, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ cho biết, thực hiện quy định của Luật Hoạt động giám sát của Quốc hội và Hội đồng nhân dân, chương trình giám sát của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, trên cơ sở tổng hợp ý kiến của các Đoàn đại biểu Quốc hội, đại biểu Quốc hội, xuất phát từ tình hình thực tiễn và thống kê hoạt động chất vấn thời gian qua, tại phiên họp này, Ủy ban Thường vụ Quốc hội quyết định tổ chức chất vấn và trả lời chất vấn đối với các nhóm vấn đề thuộc hai lĩnh vực tòa án và kiểm sát.
Chủ tịch Quốc hội nhấn mạnh, ngành tòa án và ngành kiểm sát nhân dân có vai trò rất quan trọng trong việc bảo đảm hệ thống pháp luật được thực hiện nghiêm minh, góp phần tích cực vào công cuộc phòng, chống tham nhũng, tiêu cực theo chủ trương của Đảng và Nhà nước.
Đối với ngành tòa án, Chủ tịch Quốc hội cho rằng, trong thời gian qua, mặc dù số lượng các loại vụ án phải thụ lý giải quyết tăng nhiều và có tính chất ngày càng phức tạp nhưng chất lượng, hiệu quả công tác xét xử của các tòa án ngày càng được nâng lên; tỷ lệ các bản án quyết định bị hủy, sửa do nguyên nhân chủ quan được hạn chế ở mức thấp; hầu hết các vụ việc được giải quyết trong thời hạn quy định của pháp luật; công tác tổng kết thực tiễn xét xử tiếp tục được tăng cường cả về phương thức thực hiện cũng như chất lượng; công tác phát triển án lệ được chú trọng ban hành; việc tổ chức phiên tòa trực tuyến được tích cực triển khai thực hiện…
Bên cạnh đó, vẫn còn những tồn tại, hạn chế, nổi lên là: Vẫn còn một số vụ án giải quyết quá thời hạn luật định do nguyên nhân chủ quan; tỷ lệ bản án, quyết định hành chính bị hủy, sửa do nguyên nhân chủ quan chưa đạt chỉ tiêu Quốc hội đề ra; quy trình lựa chọn và phát triển án lệ vẫn cần tiếp tục được nghiên cứu, hoàn thiện, số lượng án lệ được ban hành trong một số lĩnh vực còn ít; việc đầu tư, lắp đặt trang thiết bị phục vụ xét xử trực tuyến đồng bộ còn hạn chế…
Đối với ngành kiểm sát nhân dân, theo Chủ tịch Quốc hội, hơn 10 năm qua, với khối lượng công việc phải thực hiện tăng lên gấp đôi, yêu cầu pháp luật ngày càng cao, biên chế, chế độ, chính sách, cơ sở vật chất còn hạn chế, nhưng toàn ngành kiểm sát đã thực hiện nhiệm vụ khá toàn diện trên tất cả các mặt, từ đào tạo, bồi dưỡng để nâng cao chất lượng công tác cán bộ cho đến việc thực hành quyền công tố và kiểm sát hoạt động tư pháp về hình sự, công tác kiểm sát việc giải quyết các vụ án hành chính, vụ việc dân sự, kiểm sát thi hành án hình sự, dân sự, hành chính, việc giải quyết đơn đề nghị giám đốc thẩm, tái thẩm cũng được chú trọng nâng cao về chất lượng…
Tuy nhiên, vẫn còn một số tồn tại, hạn chế như: Còn xảy ra một số trường hợp tòa án trả hồ sơ để yêu cầu khởi tố tội phạm mới và người phạm tội mới; đình chỉ vụ án, đình chỉ quyết định khởi tố bị can do không có sự việc phạm tội hoặc hành vi không cấu thành tội phạm; có trường hợp Viện kiểm sát phải rút quyết định truy tố; tỷ lệ kháng nghị phúc thẩm án hành chính, kháng nghị giám đốc thẩm án dân sự chưa đạt chỉ tiêu Quốc hội; trong hoạt động cơ quan điều tra vẫn còn tình trạng tạm đình chỉ giải quyết nguồn tin về tội phạm, khởi tố vụ án hình sự…
Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ nêu rõ: Thời gian chất vấn chỉ trong một ngày, nội dung chất vấn cả 2 lĩnh vực đều có phạm vi rộng, bao quát hầu hết chức năng, nhiệm vụ của 2 cơ quan; đề nghị các đại biểu Quốc hội đặt câu hỏi ngắn gọn, đi thẳng vào vấn đề, không nên đi sâu vào các vụ án cụ thể, tranh luận một cách thẳng thắn, trách nhiệm, mang tính xây dựng cao để góp phần làm rõ thực trạng và đề xuất được các giải pháp phù hợp, hữu hiệu.
Các trưởng ngành với kinh nghiệm nghị trường cũng như công tác lâu năm trong lĩnh vực phụ trách, cố gắng trả lời thẳng thắn, ngắn gọn, đúng trọng tâm, làm rõ những chất vấn đại biểu Quốc hội nêu, đồng thời đưa ra được các giải pháp thiết thực, hiệu quả, khả thi để nâng cao năng lực, hiệu lực, hiệu quả công tác điều hành lĩnh vực quản lý, đáp ứng yêu cầu, kỳ vọng của cử tri và nhân dân cả nước…
Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ cho rằng, với tinh thần xây dựng, tôn trọng, hiểu biết lẫn nhau, phiên chất vấn lần này là dịp để các trưởng ngành cung cấp đến công chúng, cử tri những thông tin chính thống về kết quả công tác của ngành mình. Kết thúc phiên chất vấn, Ủy ban Thường vụ Quốc hội sẽ ban hành nghị quyết để làm cơ sở thực hiện và giám sát.
Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ tin tưởng rằng, qua phiên chất vấn hôm nay sẽ tiếp tục khẳng định vị trí, vai trò của ngành tư pháp, đáp ứng ngày càng tốt hơn yêu cầu, đòi hỏi trong giai đoạn mới; nhất là phấn đấu đến năm 2030, hoàn thành cơ bản mục tiêu “Xây dựng nền tư pháp chuyên nghiệp, hiện đại, công bằng, nghiêm minh, liêm chính, phụng sự Tổ quốc, phục vụ nhân dân, bảo vệ công lý, bảo vệ quyền con người, quyền công dân, bảo vệ chế độ xã hội chủ nghĩa, bảo vệ lợi ích của Nhà nước, quyền và lợi ích hợp pháp, chính đáng của tổ chức, cá nhân” như Nghị quyết số 27-NQ/TW của Ban Chấp hành TW Đảng khóa XIII đã xác định.
THẢO NGUYÊN
