Hiện trường một vụ án giết người. (Ảnh: T.N)
Thời gian qua xảy ra nhiều vụ án giết người có tính chất tàn bạo và manh động, gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến tình hình an ninh trật tự, khiến dư luận bức xúc. Mặc dù tội phạm giết người chiếm tỷ lệ không cao trong cơ cấu tội phạm về trật tự xã hội, nhưng đang có xu hướng tăng cả về số vụ và tính chất nghiêm trọng. Ðiều này đòi hỏi các cơ quan chức năng và toàn xã hội cần phải có nhiều biện pháp hữu hiệu hơn nữa để ngăn chặn loại tội phạm nguy hiểm này.
Những vụ việc ám ảnh
Nhiều vụ việc chỉ vì mâu thuẫn nhỏ, nhưng một số người đã dùng bạo lực, hung khí để giải quyết vấn đề, gây ra những vụ án đau lòng. Cụ thể, đối tượng Nguyễn Hoàng Thạch, sinh năm 2001 và chị N.T.M.T, sinh năm 2004, cùng ngụ ấp Trảng Cỏ, xã Đôn Thuận, thị xã Trảng Bàng có quan hệ tình cảm với nhau.
Do chị T đòi chia tay nên khoảng 13 giờ ngày 19.8.2022, sau khi cùng đi uống rượu về, Thạch nói chuyện với T để duy trì quan hệ tình cảm nhưng chị không đồng ý. Đối tượng nảy sinh ý định muốn cả hai cùng chết nên đã dùng tay siết chặt cổ và kéo chị T xuống kênh Đông đoạn thuộc ấp Trảng Cỏ để nhấn nước. Cùng lúc Công an viên xã Đôn Thuận đi làm về phát hiện và cứu cả hai lên bờ nhưng chị T đã tử vong do đuối nước.
Có những vụ án mà cả nạn nhân và hung thủ đều là người thân trong gia đình. Vào khoảng 16 giờ ngày 16.2.2023, Công an thị xã Trảng Bàng tiếp nhận tin báo của Công an phường Lộc Hưng về một vụ giết người xảy ra tại khu phố Lộc Vĩnh, phường Lộc Hưng, thị xã Trảng Bàng do đối tượng Nguyễn Hữu Quốc, sinh năm 2002 thực hiện hành vi phạm tội.
Theo đó, vào khoảng 14 giờ ngày 16.2, chị N.T.C, sinh năm 1984 đang nằm võng trước nhà thì đối tượng Nguyễn Hữu Quốc (con trai ruột của chị C) sống chung nhà đi lại nói chuyện và xảy ra gây gổ về việc Quốc sử dụng trái phép chất ma tuý.
Do bị chị C la mắng, Quốc tức giận ôm vật chị C té ngã ngửa xuống nền xi măng, dùng hai tay đánh vào mặt chị. Đối tượng đi lại võng ngồi, trong lúc chị đứng lên thì bất ngờ Quốc lấy thanh kim loại dài 36cm, đường kính 2,3cm đánh trúng đỉnh đầu làm C té ngã, Quốc liên tiếp đánh vào vùng đầu, trán và mặt chị C.
Sau đó, đối tượng Quốc lấy một cái lưỡi liềm bằng kim loại dài 49cm cắt vào vùng cổ chị C…, thấy chị đã tử vong nên đối tượng không gây thương tích nữa. Đến khoảng 15 giờ cùng ngày, chồng chị C đi làm về phát hiện vợ tử vong nên báo cơ quan Công an.
Ngoài ra, có nhiều vụ án gây chết người vì nguyên nhân rất đơn giản, chỉ vì “nhìn thấy ghét” rồi cãi vã đâm chém nhau. Những vụ án này xảy ra ngày càng nhiều, mức độ nghiêm trọng đã gióng lên hồi chuông báo động về lối hành xử côn đồ, thiếu văn hoá của một bộ phận thanh thiếu niên hiện nay.
Đơn cử như vào ngày 21.5.2022, xuất phát từ mâu thuẫn trong lúc tắm ở Khu du lịch Long Điền Sơn thuộc phường Ninh Sơn, thành phố Tây Ninh, nhóm của N.D.K, sinh năm 2008, ngụ ấp Bàu Lùn, xã Bình Minh, thành phố Tây Ninh (gồm 7 người) đã chặn đánh nhóm của N.T.H, sinh năm 2006, ngụ khu phố 3, thị trấn Châu Thành, huyện Châu Thành (gồm 13 người) trên đường Trần Phú thuộc khu phố Ninh Trung, phường Ninh Sơn.
Trong lúc đánh nhau, đối tượng H cùng đồng bọn dùng dao mang sẵn trong người và nón bảo hiểm đánh, đâm K và bạn của K nhiều cái làm K gục ngã trên đường. Sau khi gây án, đối tượng H cùng đồng bọn rời khỏi hiện trường. Hậu quả, K bị thương nặng dẫn đến tử vong.
Giết người do nguyên nhân xã hội
Từ ngày 15.12.2020 đến ngày 14.12.2022, trên toàn quốc, tội phạm giết người xảy ra 2.304 vụ, chiếm 2,66% trong cơ cấu phạm pháp hình sự, làm chết 1.552 người, bị thương 1.113 người. Trong đó, năm 2022 xảy ra 1.297 vụ án giết người, làm chết 816 người.
Nổi lên là tình trạng giết người thân trong gia đình 492 vụ, chiếm 21,35%. Số vụ án giết người do mâu thuẫn bộc phát trong sinh hoạt hằng ngày như: va chạm giao thông, trong sinh hoạt, khi uống rượu bia… chiếm 44,18%.
Giết người do mâu thuẫn tình ái chiếm 10,6%. Xảy ra nhiều vụ giết người mà hành vi gây án hết sức manh động, dã man, tàn bạo (sử dụng vũ khí quân dụng, chất độc, đốt…), giết trẻ em, giết nhiều người, giết người chặt xác, cướp tài sản, giết người do mâu thuẫn trong làm ăn kinh doanh, nợ nần tiền bạc, đòi nợ thuê liên quan đến cờ bạc, “tín dụng đen”.
Số vụ án giết người do đối tượng bị bệnh tâm thần, “ngáo đá” gây ra, tuy chiếm tỷ lệ nhỏ (4,8% trong tổng số vụ án giết người) nhưng diễn biến phức tạp hơn và gây hậu quả đặc biệt nghiêm trọng. Tội phạm có tổ chức, băng nhóm, đối tượng côn đồ sử dụng vũ khí (súng, dao, kiếm mã tấu…) gây án nhằm tranh giành địa bàn, giải quyết mâu thuẫn, trả thù lẫn nhau cơ bản đã được kiềm chế nhưng còn tiềm ẩn nhiều yếu tố phức tạp.
Theo phân tích của cơ quan Công an, đa số các vụ án giết người phát sinh do nguyên nhân xã hội như: mâu thuẫn trong sinh hoạt đời sống vợ chồng, người thân trong gia đình hoặc mâu thuẫn bộc phát trong lúc uống rượu, bia hoặc gây án trong và sau khi sử dụng chất kích thích.
Bên cạnh đó, nhiều đối tượng còn hạn chế về nhận thức pháp luật, thiếu sự quan tâm giáo dục, quản lý của gia đình cùng với việc tiếp thu các hình ảnh bạo lực từ phim ảnh, game online, trang mạng xã hội…
Thiếu tá Huỳnh Văn Sửu- Đội trưởng Đội Chuyên đề nghiệp vụ cơ bản, Phòng Cảnh sát hình sự, Công an tỉnh cho biết, nhìn chung các vụ giết người do ý thức chấp hành và tôn trọng pháp luật của người phạm tội, thiếu hiểu biết pháp luật, trình độ học vấn thấp.
Động cơ gây án đa phần xuất phát từ những mâu thuẫn nhỏ nhặt, các hành vi phạm tội thể hiện bản chất côn đồ, liều lĩnh, xem thường pháp luật. Đối tượng phạm tội giết người có xu hướng trẻ hoá, sẵn sàng giải quyết các mâu thuẫn nhỏ trong cuộc sống bằng vũ lực.
Đa phần có nghề nghiệp không ổn định, sử dụng rượu, bia và các chất kích thích khác. Nhiều ý kiến cho rằng, những vụ án xảy ra trong thời gian qua đã gióng lên hồi chuông báo động tình trạng xuống cấp về đạo đức, tình cảm của con người với con người, biểu hiện của hành vi thiếu tự chủ bản thân.
Trước tính chất phức tạp, gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến tình hình an ninh trật tự của tội phạm giết người, các cơ quan chức năng cần tập trung hơn nữa trong công tác tuyên truyền, phổ biến pháp luật sâu rộng trong các tầng lớp nhân dân nhằm nâng cao ý thức chấp hành.
Ngành chức năng cần kịp thời nắm bắt tình hình, can thiệp, hoà giải những mâu thuẫn phát sinh trong nội bộ nhân dân, phát động toàn dân tham gia phòng, chống tội phạm. Bên cạnh đó, những đối tượng phạm tội giết người cần phải được xét xử nghiêm minh để tăng sức răn đe.
Từ ngày 15.12.2020 đến ngày 14.11.2022, tình hình tội phạm về trật tự xã hội trên toàn tỉnh phát hiện 1.384 vụ (giảm 259 vụ), trong đó tội phạm giết người là 51 vụ (tăng 12 vụ so với cùng kỳ). Các vụ giết người xảy ra vì mục đích cướp tài sản; do côn đồ càn quấy; các nhóm đối tượng sử dụng vũ khí, hung khí giải quyết mâu thuẫn; do bị bệnh tâm thần; ngáo đá.
Đối với trường hợp giết người do mâu thuẫn thù tức, có mâu thuẫn thù tức kéo dài (mâu thuẫn trong nội bộ gia đình, về kinh tế, đất đai, tình ái…) và mâu thuẫn bộc phát nhất thời (va chạm giao thông, xích mích trong lúc uống rượu, bia, sinh hoạt…).
An Đông
(Còn tiếp)
