Nhân chứng xúc động kể lại hành trình đưa ô tô “bảo vật quốc gia” về phục vụ Chính phủ

Những di tích, tài liệu, hiện vật tại Di tích quốc gia đặc biệt – Khu Di tích Chủ tịch Hồ Chí Minh tại Phủ Chủ tịch, nơi Người đã gắn bó 15 năm cuối đời, chính là minh chứng sống động, chân thực nhất phản ánh cuộc đời, sự nghiệp, tư tưởng, đạo đức và phong cách của Người.

Trong hệ thống di tích, tài liệu, hiện vật Khu Di tích đang bảo quản và phát huy giá trị, có ba chiếc xe ô tô từng phục vụ Chủ tịch Hồ Chí Minh từ năm 1954 – 1969, vừa được Thủ tướng Chính phủ ban hành quyết định công nhận là Bảo vật quốc gia (đợt 13, năm 2024). Mỗi chiếc xe – mỗi bảo vật là một câu chuyện lịch sử lưu giữ giá trị đặc biệt sâu sắc đối với quốc gia, dân tộc và tình cảm hữu nghị quốc tế.

Ba chiếc xe ô tô đã đồng hành cùng Chủ tịch Hồ Chí Minh trong gần 2.000 chuyến công tác và làm việc tại Hà Nội và các địa phương. Không chỉ là phương tiện di chuyển, những chiếc xe mang giá trị biểu trưng sâu sắc về tình hữu nghị quốc tế, tinh thần đoàn kết, lòng yêu nước của kiều bào và công sức vun đắp cho tình dân tộc, nghĩa đồng bào của Bác kính yêu.

Ba chiếc xe là minh chứng sống động về một giai đoạn lịch sử đầy gian lao, bền gan vững chí, quyết giành độc lập, tự do, thống nhất nước nhà, đồng thời truyền tải những bài học sâu sắc về tư tưởng, đạo đức và phong cách Hồ Chí Minh.

Phát biểu tại buổi lễ, bà Lê Thị Phượng – Giám đốc Khu Di tích Chủ tịch Hồ Chí Minh tại Phủ Chủ tịch cho biết, Quyết định của Thủ tướng Chính phủ công nhận ba chiếc xe ô tô phục vụ Chủ tịch Hồ Chí Minh không chỉ là niềm vinh dự, tự hào của Khu Di tích mà còn mang ý nghĩa lớn lao trong việc khẳng định giá trị di sản Hồ Chí Minh đối với dân tộc và nhân loại.

“Những hiện vật, tài liệu gắn liền với cuộc đời của Người không chỉ phản ánh cuộc sống giản dị, phong cách lãnh đạo gần gũi, mà còn là biểu tượng cho tinh thần đoàn kết dân tộc và sự sẻ chia, ủng hộ của bạn bè quốc tế dành cho Việt Nam. Trong số những hiện vật vô giá ấy, ba chiếc xe ô tô – Zit, Pô bê đa và Peugeot 404 là những minh chứng đặc biệt về cuộc sống và phong cách, tư tưởng, đạo đức Hồ Chí Minh…”, bà Lê Thị Phượng cho biết.

Chiếc xe Zit, biển số HN 481 – là món quà của Đảng Cộng sản Liên Xô tặng Chủ tịch Hồ Chí Minh vào năm 1954. Với thiết kế bằng thép chịu lực và kính chống đạn, loại xe chuyên dụng này được sản xuất rất hạn chế tại Liên Xô và chủ yếu dành cho các nguyên thủ. Từ năm 1965, những năm tháng chiến tranh ác liệt, chiếc xe luôn sẵn sàng phục vụ Bác và Bộ Chính trị. Xe được dùng đón các nguyên thủ quốc gia sang thăm Việt Nam để bảo đảm an toàn tuyệt đối.

Chiếc xe tượng trưng cho tình hữu nghị bền chặt giữa Việt Nam và Liên Xô; là biểu hiện của sự đồng hành và hỗ trợ quý báu từ những người bạn quốc tế đối với sự nghiệp đấu tranh giành độc lập của dân tộc ta.

Chiếc xe Pô bê đa, biển số HN 158 – là quà tặng từ Chính phủ Liên Xô năm 1955. Vào tháng 3.1957, vụ Lễ tân Bộ Ngoại giao chuyển chiếc xe này sang Văn phòng Phủ Chủ tịch. Xe phục vụ Bác từ đó đến năm 1969. Chiếc xe có ưu điểm là rộng, thoáng, gầm cao, máy khỏe, phù hợp đường trường nên thường xuyên phục vụ Bác trong những chuyến công tác tại các địa phương xa Hà Nội. Chiếc xe đã trở thành hình ảnh gần gũi của vị lãnh tụ giản dị, luôn sát cánh cùng đồng bào trong mọi hoàn cảnh.

Cuối cùng là chiếc xe Peugeot 404, biển số HNC 232, là món quà của kiều bào Việt Nam tại Tân Đảo biếu Bác vào tháng 3.1964. Giữa năm 1966, sau một lần tai biến nhẹ, sức khỏe Bác có phần giảm sút nên chiếc xe được sử dụng phục vụ Bác di chuyển trong thành phố nhiều hơn. Loại xe này có đặc điểm gầm thấp, máy chạy êm, thuận tiện lên xuống khi chân trái của Người bị yếu.

Chiếc xe chứa đựng tình cảm thiêng liêng của những người con xa xứ dành cho Bác Hồ và quê hương. Trong những năm tháng sống xa Tổ quốc, dù ở nơi đâu, kiều bào ta vẫn một lòng hướng về quê hương, đáp lại lời hiệu triệu của Đảng và Bác Hồ, góp sức vào sự nghiệp đấu tranh giải phóng dân tộc.

“Nhóm bảo vật quốc gia ba chiếc xe ô tô không chỉ là phương tiện di chuyển, mà còn mang trong mình những giá trị lịch sử, văn hóa sâu sắc; không chỉ phản ánh tư tưởng, phong cách sống giản dị của Chủ tịch Hồ Chí Minh mà còn là biểu tượng sinh động, khẳng định mạnh mẽ sức sống trường tồn của tinh thần đoàn kết dân tộc; tình đoàn kết quốc tế; lòng yêu nước nồng nàn của kiều bào và khát vọng độc lập, tự do của dân tộc Việt Nam…”, Giám đốc Khu Di tích Lê Thị Phượng phát biểu.

Bà Lê Thị Phượng xúc động chia sẻ, với niềm vinh dự là đơn vị được giao nhiệm vụ trực tiếp bảo vệ, bảo quản và phát huy giá trị di sản Chủ tịch Hồ Chí Minh tại Phủ Chủ tịch – Quyết định của Thủ tướng Chính phủ công nhận Bảo vật quốc gia đối với ba chiếc xe ô tô đã từng phục vụ Chủ tịch Hồ Chí Minh là niềm tự hào, xúc động của các thế hệ đã tận tụy sớm khuya, một lòng gìn giữ và phát huy giá trị di sản của Bác Hồ.

“Đây là động lực để Khu Di tích Chủ tịch Hồ Chí Minh tại Phủ Chủ tịch tiếp tục thực hiện sứ mệnh bảo tồn, lan tỏa di sản Hồ Chí Minh tới công chúng trong và ngoài nước, góp phần giữ gìn và phát huy tinh thần đoàn kết, hữu nghị quốc tế, cũng như lòng yêu nước sâu sắc của dân tộc”- bà Lê Thị Phượng nhấn mạnh.

Quyết định của Thủ tướng Chính phủ công nhận Bảo vật quốc gia đối với ba chiếc xe ô tô đã từng phục vụ Chủ tịch Hồ Chí Minh vừa tôn vinh giá trị di sản, vừa khẳng định mạnh mẽ sức sống trường tồn của tinh thần đoàn kết dân tộc và tình hữu nghị quốc tế mà Bác Hồ đã đặt nền móng vững chắc. Đây chính là niềm vinh dự, tự hào, khẳng định giá trị cao cả của chặng đường hơn nửa thế kỷ các thế hệ viên chức, người lao động Khu Di tích đã âm thầm gìn giữ, phát huy di sản của Bác Hồ kính yêu để lại.

Lễ công bố quyết định Bảo vật quốc gia càng có ý nghĩa hơn khi được tổ chức trong không khí mừng Đảng, mừng Xuân Ất Tỵ và chào đón kiều bào từ khắp nơi trên thế giới trong Chương trình “Xuân quê hương 2025” về thăm ngôi nhà của Bác. Nhiều năm qua, Khu Di tích Chủ tịch Hồ Chí Minh tại Phủ Chủ tịch là nơi thường xuyên đón tiếp các đoàn kiều bào về quê ăn Tết đến dâng hương tưởng nhớ Chủ tịch Hồ Chí Minh và tổ chức Lễ thả cá chép truyền thống tại Ao cá Bác Hồ.

Ông Vũ Văn Hữu, đến từ TP. Cẩm Phả, tỉnh Quảng Ninh, một trong số những nhân chứng từng trực tiếp mua và đưa về nước chiếc xe Peugeot 404, biển số HNC 232 xúc động, bởi sau rất nhiều năm, khi đã ở tuổi 85, ông có cơ hội được gặp lại chiếc xe năm xưa, một trong những chiếc xe đã từng được phục vụ Bác Hồ trong nhiều năm, càng xúc động hơn khi hiện vật vô giá này đã được công nhận là bảo vật quốc gia.

“Năm đó tôi 24 tuổi, có một xưởng sửa chữa xe ở Pháp nên có “môn bài” để mua xe ở Pháp. Nhiều năm trôi qua, tôi vẫn lưu giữ những ký ức về việc trực tiếp đi mua những chiếc xe ô tô đưa về nước, trong đó có chiếc xe Peugeot 404, biển số HNC 232 đang được giữ gìn, bảo quản cẩn thận tại Khu Di tích Phủ Chủ tịch. Chiếc xe đẹp, tốt, dễ đi, giá cả phải chăng và rất tiết kiệm nhiên liệu. Khi đó tôi chỉ biết chiếc xe được mua cho Chính phủ, giao cho Phái đoàn ngoại giao mang về. Mãi sau này tôi mới biết chiếc xe được sử dụng để phục vụ Bác Hồ.

Ngày hôm nay, rất may mắn chúng tôi vẫn còn khỏe mạnh để được có mặt tại đây, chứng kiến buổi lễ công bố quyết định của Thủ tướng Chính phủ công nhận Bảo vật quốc gia Ba chiếc xe ô tô được sử dụng phục vụ Chủ tịch Hồ Chí Minh. Nhìn lại chiếc xe năm xưa, hiện vật thấm đẫm tình cảm yêu thương của những người con xa xứ hướng về quê hương, tôi rất mừng”, ông Vũ Văn Hữu chia sẻ./.