Nga bị trừng phạt, Trung Quốc, Ấn Độ tìm đến Trung Đông

Ngày 10/1, Bộ Tài chính Mỹ thông báo áp đặt lệnh trừng phạt lên hai nhà sản xuất dầu Gazprom Neft, Surgutneftegas cùng 183 tàu chở dầu của Nga với lý do ngăn quốc gia này thu lợi để thúc đẩy cuộc xung đột với Ukraine.

Trước đó, kể từ năm 2022 tới nay, Nga đã chuyển hướng hợp tác thương mại và vận chuyển dầu sang các nước châu Á, đặc biệt là Trung Quốc và Ấn Độ, sau khi bị các nước phương Tây áp đặt lệnh trừng phạt và áp mức giá trần.

Tuy nhiên, lệnh trừng phạt mới của Mỹ sẽ làm ảnh hưởng nghiêm trọng tới xuất khẩu dầu của Nga tới hai nền kinh tế lớn của châu Á.

Trong 11 tháng đầu năm 2024, nhập khẩu dầu Nga của Ấn Độ chiếm 36% tổng nhập khẩu quốc gia, nhập khẩu dầu Nga của Trung Quốc chiếm 20% tổng nhập khẩu cả nước. Ảnh minh họa. (Nguồn: Reuters)

Ông Matt Wright, nhà phân tích vận tải hàng đầu thuộc Công ty dữ liệu Kpler cho biết, trong số 183 tàu chở dầu của Nga bị áp đặt lệnh trừng phạt, có 143 tàu chở 530 triệu thùng dầu thô. Trong số hơn 500 triệu thùng này, có 300 triệu thùng được vận chuyển tới Trung Quốc, số còn lại chuyển tới Ấn Độ.

“Các lệnh trừng phạt mới sẽ làm giảm đáng kể số lượng tàu chở dầu thô từ Nga, khiến giá vận tải bị đẩy lên cao”, ông Wright nhận định.

Một thương nhân tại Singapore cho biết, các tàu được chỉ định của công ty này vận chuyển tới 900.000 thùng dầu Nga tới Trung Quốc mỗi ngày trong năm 2024. Tuy nhiên, con số này chắc chắn sẽ giảm mạnh sau lệnh trừng phạt.

Trong 11 tháng đầu năm 2024, nhập khẩu dầu thô Nga của Ấn Độ tăng 4,5% so với cùng kỳ năm 2023, lên mức 1.764 triệu thùng/ngày, lượng nhập khẩu dầu thô chiếm 36% tổng nhập khẩu của đất nước này. Tương tự, khối lượng nhập khẩu dầu thô Nga của Trung Quốc cùng giai đoạn, bao gồm nguồn cung qua đường ống, tăng 2%, đạt mức 99,09 triệu tấn (2.159 triệu thùng/ngày), tương đương 20% tổng nhập khẩu của nền kinh tế thứ hai thế giới.

Thông thường, Trung Quốc chủ yếu nhập khẩu dầu thô ESPO Blend của Nga, còn Ấn Độ thường mua dầu Urals.

Nhà phân tích Emma Li của công ty Vortexa khẳng định, xuất khẩu dầu thô ESPO Blend của Nga chắc chắn sẽ dừng lại nếu các lệnh trừng phạt được thực thi nghiêm ngặt.

Lo ngại gián đoạn nguồn cung dầu từ Nga đã đẩy giá dầu toàn cầu lên mức cao nhất. Ngày 13/1, giá dầu Brent được giao dịch với giá hơn 81 USD/thùng.

Các lệnh trừng phạt mới khiến Trung Quốc và Ấn Độ phải trở lại thị trường dầu không bị áp đặt trừng phạt để tìm kiếm nguồn cung dầu mới, trong đó có Trung Đông, châu Phi và châu Mỹ.

Trong những tháng gần đây, giá giao ngay các loại dầu từ Trung Đông, châu Phi và Brazil tăng cao do nhu cầu nhập khẩu dầu nhiều hơn từ Trung Quốc và Ấn Độ.

“Giá dầu từ Trung Đông đang tăng lên. Tuy nhiên, chúng tôi không có lựa chọn nào khác ngoài việc phải tìm kiếm dầu từ khu vực này. Có lẽ chúng tôi cũng phải tìm kiếm thêm nguồn cung dầu từ Mỹ”, một nhân viên của công ty lọc dầu Ấn Độ cho biết.

Giám đốc nghiên cứu của công ty Onyx Capital Group, ông Harry Tchilinguirian nhấn mạnh: “Các nhà máy lọc dầu Ấn Độ, những nhà tiêu thụ chính dầu thô Nga, có khả năng sẽ không đứng im chờ đợi, mà sẽ nhanh chóng tìm kiếm nguồn cung thay thế từ Trung Đông và lưu vực Đại Tây Dương”.

Vì vậy, theo giám đốc nghiên cứu Harry Tchilinguirian, Trung Quốc, quốc gia mua dầu thô chủ yếu của Iran, có khả năng cũng sẽ chuyển sang mua dầu từ Trung Đông và tối đa hóa khả năng nhập dầu thô của Canada, qua đường ống Trans-Mountain.

Như vậy, lệnh trừng phạt của Mỹ nhằm vào dầu Nga khiến hai khách hàng lớn của xứ bạch dương, Trung Quốc và Ấn Độ, bị ảnh hưởng nặng nề. Để tiếp tục thực hiện quá trình lọc dầu, trong thời gian ngắn, hai quốc gia phải tìm nguồn cung ở một chân trời mới, đó là Trung Đông, châu Phi và châu Mỹ. Tuy nhiên, về dài hạn, khả năng này là chưa chắc chắn, còn tùy thuộc vào chính sách mới của chính quyền Tổng thống đắc cử Donald Trump.