Cú ‘ngã ngựa’ của ‘Kính vạn hoa’ và bài học cho nhà làm phim Việt

Thị trường phim Việt phát triển nhưng… bất ổn và thiếu sự đa dạng

Đầu năm 2025, trang Box Office Vietnam công bố tổng doanh thu phòng vé Việt Nam từ ngày 1.1- 31.12.2024 đạt gần 4.700 tỉ đồng. Đây là con số cao nhất từ trước đến nay trong lịch sử điện ảnh Việt. Trong đó, có tất cả 28 bộ phim Việt Nam được phát hành tại rạp và tổng doanh thu đạt khoảng 1.900 tỉ đồng, chiếm 40% tổng doanh thu phòng vé cả nước.

Thành công phòng vé của các tác phẩm Việt Nam trong năm 2024 tập trung nghiêng về những câu chuyện gia đình, khai thác mâu thuẫn giữa các thế hệ và chủ yếu là thể loại chính kịch, tâm lý dành cho người lớn. Sự thất bại của các thể loại khác như phim thanh xuân, phim phiêu lưu tuổi thiếu niên… đã cho thấy thiếu sự đa dạng trong thị hiếu. Do xu hướng ưa chuộng mâu thuẫn thế hệ gia đình của khán giả Việt, nên các phim Việt nằm ngoài chủ đề này đều không đạt được kết quả doanh thu phòng vé tốt.

“Trong năm 2024, phim về một nhóm người trẻ, hay chuyến đi phiêu lưu và trải nghiệm những điều mới mẻ đã không được nhiều khán giả đón nhận. Đó là câu chuyện xảy ra với phim B4S – Trước giờ yêu, Móng vuốt, Mùa hè đẹp nhất, hay mới nhất là Kính vạn hoa…”, trang Box Office Vietnam nhận định.

Trong đó, bộ phim điện ảnh Kính vạn hoa: Bắt đền con ma vừa được phát hành vào dịp Noel 2024 do đạo diễn Võ Thanh Hòa thực hiện có thể xem là tác phẩm gây nhiều tranh cãi nhất trong năm 2024. Đằng sau các ý kiến trái chiều quanh bộ phim này, cùng với sự thất bại doanh thu, là những thực tế và bài học đáng giá cần được ngẫm và nghĩ.

Liệu việc một bộ phim trong sáng dành cho tuổi thiếu niên được chuyển thể từ tác phẩm nổi tiếng của nhà văn Nguyễn Nhật Ánh như Kính vạn hoa, và cả việc đạo diễn Võ Thanh Hòa mạo hiểm làm phim cho tuổi thiếu niên có xứng đáng bị lên án gay gắt và bị “tẩy chay”, công kích như nhiều bình luận của khán giả trên mạng xã hội?

Thách thức không nhỏ khi đem đến “món ăn lạ” cho điện ảnh Việt

Trong bối cảnh điện ảnh Việt vẫn còn hạn chế về mặt tư duy làm phim, đặc biệt là với các bộ phim chuyển thể từ tác phẩm văn học, việc Võ Thanh Hòa táo bạo để chuyển thể một tác phẩm nổi tiếng dành cho tuổi thiếu niên – vốn chưa được khai thác nhiều trên thị trường, và thổi vào đó một làn gió mới mẻ hơn có thể coi là một bước đi cần thiết nhằm đa dạng nội dung phim chiếu rạp ở thị trường.

Từ trước đến nay, đạo diễn Võ Thanh Hòa đã thể hiện được góc nhìn và gu làm phim nhạy bén trong việc nắm bắt thị hiếu khán giả, với những tác phẩm thành công như Chìa khóa trăm tỉ (2021), Nghề siêu dễ (2022), Siêu lầy gặp siêu lừa (2022)… hay vô cùng “mát tay” trong việc đảm nhận vai trò nhà sản xuất của 2 phim kinh dị ăn khách Quỷ cẩu, Linh miêu. Tuy nhiên, đến với Kính vạn hoa, Võ Thanh Hòa quyết định bước ra vùng an toàn, chuyển sang thể loại mới mẻ hơn nhưng cũng nhiều thách thức hơn.

Việc Kính vạn hoa nhận được những phản hồi trái chiều cũng là minh chứng cho việc vô cùng mạo hiểm khi sản xuất phim thuần Việt với dòng phim phiêu lưu trong trẻo dành cho tuổi thiếu niên – một phân khúc khán giả gần như bị bỏ quên trên thị trường.

Mặc dù hứng chịu làn sóng phê bình khen chê hỗn loạn trên mạng xã hội, vẫn có một bộ phận khán giả đánh giá tích cực việc đạo diễn Võ Thanh Hòa đã nỗ lực đem lại sự thay đổi nội dung cho thị trường điện ảnh Việt, khi anh chấp nhận thử thách và dám mạo hiểm tái hiện một tác phẩm kinh điển của tuổi thiếu niên, thổi vào đó một góc nhìn tươi mới cho thế hệ trẻ là fan của truyện Nguyễn Nhật Ánh cũng như bản truyền hình cùng tên 20 năm trước.

Phải thay đổi tư duy để chinh phục khán giả

Thất bại phòng vé của Kính vạn hoa chính là động lực để các nhà làm phim Việt trẻ đã sớm có được thành công như Võ Thanh Hòa cần phải cẩn trọng hơn và phải liên tục vận động tư duy để tiếp tục tìm kiếm những cách tiếp cận mới, sáng tạo hơn để góp phần làm đa dạng thị trường, chứ không thể đi mãi đường cũ.

Thực tế, thị trường điện ảnh nào cũng phải có những nhà làm phim dám “dấn thân” – đi một con đường mới. Có như vậy thì mới mang đến nhiều sự lựa chọn đa dạng cho khán giả, thay vì chỉ được xem những câu chuyện quen thuộc về mâu thuẫn gia đình, bố mẹ, hay hài – lãng mạn, tình yêu tay ba tay tư…

“Dù các bộ phim thuần Việt chiếu rạp đang ngày càng được khán giả đón nhận và đánh giá cao, nhưng việc tự sản xuất phim không hề dễ dàng. Thị trường điện ảnh Việt đang theo chiều hướng phát triển, nhưng vẫn còn ẩn chứa nhiều thách thức về vốn đầu tư, công nghệ, nhân sự, cũng như sự đón nhận khó lường từ thị hiếu khán giả”, đạo diễn Võ Thanh Hòa chia sẻ.

Biên kịch Phương Linh nói thêm: “Những nhà làm phim Việt hiện tại không chỉ phải đối mặt với áp lực từ sự kỳ vọng của khán giả, mà còn phải tìm cách vượt qua những khó khăn bủa vây về tài chính, nhân lực và công nghệ để đưa sản phẩm của mình đến với công chúng. Thị trường điện ảnh Việt ngày nay đòi hỏi những sản phẩm vừa phải có yếu tố giải trí, vừa phải có những nội dung ý nghĩa phù hợp với thị hiếu. Đây là một thử thách không hề đơn giản”.

Quả thật, cú ‘ngã ngựa’ của Kính vạn hoa được xem như một bài học giá trị, khi giới làm phim thông qua đó nhìn nhận thấu đáo hơn về thị trường điện ảnh, cũng như thị hiếu vốn rất khó đoán của khán giả để thay đổi tư duy trong việc chinh phục người xem – vốn ngày càng khó tính hơn.

Dù vậy, thị trường phim Việt vẫn sẽ luôn cần những đạo diễn “tiên phong” làm những đề tài mới như Võ Thanh Hòa hay bất cứ ai dám dấn thân như thế. Mặc dù phim Kính vạn hoa được cho là một thất bại của Võ Thanh Hòa, nhưng không thể phủ nhận những bài học đáng nhớ đi cùng chính là “bước đệm” cần thiết để góp phần thúc đẩy sự phát triển đa dạng hơn cho thị trường điện ảnh Việt hiện tại.