Chỉ số niềm tin kinh doanh (BCI) quý IV năm 2024 tăng vọt lên 61,8

Việt Nam: Ngôi sao sáng trong các điểm đến đầu tư

Trong suốt hai năm qua, chỉ số BCI chủ yếu dao động quanh mức trung lập là 50, thậm chí có nhiều quý giảm xuống dưới ngưỡng này. Tuy nhiên, báo cáo quý IV/2024 đánh dấu một bước ngoặt quan trọng khi chỉ số đạt mức cao nhất kể từ đầu năm 2022.

Theo kết quả khảo sát BCI mới nhất, 42% người tham gia cho biết họ cảm thấy tích cực về tình hình kinh doanh hiện tại, trong khi 47% kỳ vọng điều kiện kinh doanh sẽ tiếp tục lạc quan trong quý tiếp theo. Đáng chú ý hơn, 56% dự báo sự cải thiện trong triển vọng kinh tế vĩ mô của Việt Nam trong quý đầu tiên của năm 2025.

“Đây là dấu hiệu rõ ràng cho thấy các doanh nghiệp Châu Âu ngày càng tự tin hơn vào triển vọng kinh tế của Việt Nam,” ông Bruno Jaspaert, Chủ tịch EuroCham Việt Nam cho biết. “Sự gia tăng rõ rệt về niềm tin này phản ánh sự công nhận rộng rãi về quá trình chuyển đổi chính trị và kinh tế của đất nước trong suốt những năm qua. GDP của đất nước vẫn tiếp tục trên đà tăng trưởng càng khẳng định vị thế của Việt Nam như một mắt xích quan trọng trong thương mại và đầu tư khu vực Đông Nam Á.”

Sự gia tăng niềm tin kinh doanh có thể được lý giải nhờ vào nhiều yếu tố, đặc biệt là những cải cách kinh tế đang diễn ra tại Việt Nam và vai trò trung tâm của đất nước trong xu hướng toàn cầu về phát triển bền vững. Đặc biệt, nhiều doanh nghiệp tham gia khảo sát đã nhận định “chuyển đổi kép” – quá trình chuyển đổi số và chuyển đổi xanh – đóng vai trò quan trọng cho những đánh giá tích cực.

Các doanh nghiệp nắm bắt những xu hướng này đã ghi nhận sự tăng trưởng mạnh mẽ, với một số doanh nghiệp thậm chí báo cáo mức tăng trưởng doanh thu lên tới 40% so với năm trước. Xu hướng bền vững, được thúc đẩy bởi cả chính sách của Chính phủ Việt Nam và các quy chuẩn xanh của quốc tế, đang trở thành yếu tố quan trọng trong việc hình thành chiến lược kinh doanh trên nhiều lĩnh vực.

Có thể nói, điểm nổi bật nhất là 75% lãnh đạo tham gia khảo sát cho biết họ sẽ giới thiệu Việt Nam như một điểm đến đầu tư lý tưởng. Dữ liệu này nhấn mạnh sự công nhận ngày càng gia tăng về tầm quan trọng chiến lược của Việt Nam như một trung tâm đầu tư trong khu vực Đông Nam Á. Với tốc độ tăng trưởng mạnh mẽ và cơ sở hạ tầng đang mở rộng, Việt Nam đã và đang tiếp tục khẳng định vị thế là điểm đến hấp dẫn cho các doanh nghiệp Châu Âu muốn mở rộng hoạt động tại khu vực này.

“Niềm tin ngày càng tăng cao của các doanh nghiệp Châu Âu vào Việt Nam như một điểm đến đầu tư hấp dẫn chính là minh chứng cho nền tảng vững chắc của đất nước trong cả thương mại và chính sách kinh tế,” Chủ tịch EuroCham nhận xét. “Mặc dù đối mặt với những thách thức toàn cầu, môi trường đầu tư tích cực của Việt Nam vẫn đang tạo ra nhiều cơ hội mới cho các doanh nghiệp Châu Âu, đặc biệt là trong các lĩnh vực trọng điểm như công nghệ, sản xuất, du lịch và năng lượng tái tạo.”

Thống kê từ khảo sát cho thấy các doanh nghiệp Châu Âu ngày càng đánh giá tích cực về Việt Nam như một điểm hút các dự án đầu tư nước ngoài, ông Thue Quist Thomasen, CEO của Decision Lab – tổ chức thực hiện Khảo sát BCI của EuroCham – nhận định.

“Theo đó, phần lớn các doanh nghiệp đã lên kế hoạch mở rộng hoạt động tại Việt Nam. Khoảng 1/4 doanh nghiệp cho biết họ đang cân nhắc hợp tác với các nhà máy sản xuất hoặc nhà cung cấp dịch vụ Việt Nam, trong khi hơn 1/5 số doanh nghiệp tham gia khảo sát mong muốn mở rộng sự hiện diện của mình tại Việt Nam. Thêm vào đó, 30% các doanh nghiệp khác dự định tăng cường các hoạt động nhập khẩu/xuất khẩu và/hoặc chuyển hoạt động sản xuất sang Việt Nam để tận dụng những lợi thế thương mại mà quốc gia này mang lại. Động thái này phù hợp với xu hướng chuyển dịch thương mại toàn cầu, đặc biệt trong bối cảnh các gián đoạn gần đây đối với các chuỗi cung ứng toàn cầu”, ông Thue Quist Thomasen cho biết.

Vượt qua thách thức từ các nỗ lực cải cách mạnh mẽ

Mặc dù tình hình chung đang có xu hướng tích cực, các thách thức trong vận hành vẫn là vấn đề đáng lo ngại đối với các doanh nghiệp Châu Âu tại Việt Nam. Như trong các báo cáo BCI trước, ba trở ngại lớn nhất trong vận hành được xác định là gánh nặng hành chính, quy định chưa rõ ràng, và khó khăn trong việc xin giấy phép. Các phức tạp liên quan đến yêu cầu visa cho chuyên gia nước ngoài đứng đầu trong các khó khăn hành chính, với 42% doanh nghiệp tham gia khảo sát cho rằng đây là vấn đề quan trọng nhất. Các vấn đề liên quan đến thuế, bao gồm hoàn thuế VAT, cũng được 30% doanh nghiệp ghi nhận, cùng với những thách thức khác liên quan đến thủ tục xuất nhập khẩu và đăng ký đầu tư.

“Việt Nam đang đứng trước một bước ngoặt quan trọng,” Chủ tịch Jaspaert nhận xét. “Những khó khăn hành chính kéo dài này đang thử thách hoạt động kinh doanh, nhưng chúng tôi vẫn lạc quan về quyết tâm của Chính phủ trong việc tạo ra một môi trường thuận lợi hơn. Các nỗ lực như đề án sắp xếp, tinh gọn tổ chức bộ máy đang cho thấy triển vọng tích cực. Tại EuroCham, chúng tôi sẽ tiếp tục đóng góp những giải pháp thực tiễn và tư vấn nhằm giải quyết các nút thắt hành chính hiện tại. Sách Trắng hàng năm của chúng tôi sẽ tập trung vào những vấn đề này và đề xuất các giải pháp khắc phục.”

Tháng 11/2024, Thủ tướng Phạm Minh Chính đã ký quyết định thành lập Ban Chỉ đạo về tổng kết việc thực hiện Nghị quyết số 18 của Trung ương về tiếp tục đổi mới, sắp xếp tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị tinh gọn, hoạt động hiệu lực, hiệu quả.

Nhiều doanh nghiệp tham gia khảo sát kỳ vọng rằng các cải cách này sẽ mang lại sự cải thiện đáng kể trong quy trình hành chính, với 43% cho rằng quy trình sẽ được đơn giản hóa trong tầm nhìn dài hạn, đặc biệt khi các nền tảng số được áp dụng và yêu cầu về giấy tờ được giảm bớt. Tuy nhiên, 36% cho rằng sẽ có thể có sự chậm trễ trong việc xử lý hồ sơ trong giai đoạn tái cấu trúc. Dù vậy, cam kết của Chính phủ đối với chuyển đổi số và áp dụng hệ thống Chính phủ điện tử được cộng đồng doanh nghiệp đánh giá là bước tiến tích cực.

Chủ tịch Jaspaert cho biết, xây dựng khung pháp lý của Việt Nam giống như xây dựng một ngôi nhà: Bất kỳ ngôi nhà nào muốn vững chãi đều phải có nền móng chắc chắn. Các quy trình pháp lý minh bạch, rõ ràng và hiệu quả sẽ giúp đất nước phát triển mạnh mẽ, cải thiện thương mại và khuyến khích các nhà đầu tư coi Việt Nam là ngôi nhà mới của họ.

“Tôi tin tưởng rằng Việt Nam sắp bước vào thời kỳ hoàng kim. Việc sắp xếp, tinh gọn tổ chức bộ máy Chính phủ là một đề án khổng lồ và phức tạp, nhưng các thành quả – như nền kinh tế phát triển, FDI tăng trưởng và thời kỳ vàng son của đất nước – sẽ khiến mọi nỗ lực trở nên vô cùng xứng đáng”, Chủ tịch EuroCham nhận định.

“Trong quá trình chuyển mình của Việt Nam, cơ hội cho các doanh nghiệp Châu Âu đang hiện hữu rõ ràng. Với chính sách phù hợp, cơ sở hạ tầng tiếp tục được nâng cấp, và môi trường kinh doanh ngày càng cải thiện, Việt Nam có thể tiếp tục thu hút đầu tư và thúc đẩy tăng trưởng bền vững trong những năm tới. Tại EuroCham, chúng tôi cam kết với sứ mệnh đồng hành cùng Việt Nam trong hành trình này”, Chủ tịch Jaspaert kết luận.