Nhà báo thực hiện nhiệm vụ là thi hành công vụ không?

Các phóng viên truyền hình tác nghiệp tại một buổi Họp báo thường kỳ của Bộ TTTT

Theo Cục Báo chí (Bộ TT&TT), công vụ là hoạt động mang tính quyền lực và pháp lý, phần lớn do cán bộ, công chức thực hiện nhằm thực hiện các chức năng, nhiệm vụ của Nhà nước, gắn với quyền lực Nhà nước, nhân danh Nhà nước để phụng sự Tổ quốc, phụng sự Nhân dân. 

Luật Trách nhiệm bồi thường Nhà nước (2017) tại Khoản 1, Điều 3 quy định: “Người thi hành công vụ là người được bầu cử, phê chuẩn, tuyển dụng hoặc bổ nhiệm theo quy định của pháp luật về cán bộ, công chức và pháp luật có liên quan vào một vị trí trong cơ quan Nhà nước để thực hiện nhiệm vụ quản lý hành chính, tố tụng hoặc thi hành án hoặc người khác được cơ quan Nhà nước có thẩm quyền giao thực hiện nhiệm vụ có liên quan đến hoạt động quản lý hành chính, tố tụng hoặc thi hành án”. Do vậy, không thể coi hoạt động tác nghiệp của nhà báo là thi hành công vụ.

Luật Báo chí năm 2016 đã có các quy định về bảo hộ nhà báo trong hoạt động nghề nghiệp. Điều 25 Luật Báo chí quy định: “Nhà báo có quyền hoạt động báo chí trên lãnh thổ nước Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam, hoạt động báo chí ở nước ngoài theo quy định của pháp luật và được pháp luật bảo hộ trong hoạt động nghề nghiệp”. Điều 9 quy định các hành vi bị nghiêm cấm, trong đó có hành vi đe dọa, uy hiếp tính mạng, xúc phạm danh dự, nhân phẩm của nhà báo, phá huỷ, thu giữ phương tiện, tài liệu, cản trở nhà báo hoạt động nghề nghiệp đúng pháp luật.

Nghị định 119/2020/NĐ-CP ngày 07 tháng 10 năm 2020 của Chính phủ quy định mức xử phạt hành chính trong hoạt động báo chí, hoạt động xuất bản, trong đó có hành vi cản trở trái pháp luật hoạt động báo chí.

Trường hợp nhà báo bị hành hung, cơ quan chức năng sẽ căn cứ tính chất, mức độ nghiêm trọng của hành vi để xem xét xử lý hình sự các tổ chức, cá nhân vi phạm theo quy định của Bộ luật Hình sự.

Thực tế, tình trạng nhà báo bị tấn công khi tác nghiệp đang trở thành vấn đề đáng lo ngại trong xã hội hiện nay. Nhiều nhà báo đã phải đối mặt với các tình huống nguy hiểm, thậm chí mất mạng, chỉ vì họ đang thực hiện nhiệm vụ cung cấp thông tin cho công chúng. Các cuộc tấn công này không chỉ vi phạm quyền lợi của cá nhân nhà báo mà còn đe dọa đến sự tự do thông tin, tự do báo chí – những nguyên tắc quan trọng trong một xã hội dân chủ. Do đó, ngoài việc tuân thủ các quy định bảo vệ quyền lợi của nhà báo, xã hội cần phải có những hành động mạnh mẽ hơn nữa để ngăn ngừa và xử lý triệt để các hành vi tấn công, xâm phạm nhà báo.

Bộ Thông tin và Truyền thông đã nhiều lần khẳng định tầm quan trọng của báo chí trong việc duy trì trật tự, ổn định xã hội và phục vụ lợi ích chung của cộng đồng. Tuy nhiên, việc xem nhà báo là người thi hành công vụ là không phù hợp với quy định của pháp luật hiện hành. Nhà báo hoạt động trong khuôn khổ pháp luật, thực hiện sứ mệnh của mình là thông tin một cách chính xác, khách quan và kịp thời đến công chúng. Vì vậy, cần phải có các biện pháp bảo vệ mạnh mẽ hơn nữa đối với các nhà báo, đồng thời nâng cao ý thức của cộng đồng về vai trò và trách nhiệm của báo chí trong xã hội.

Tóm lại, Bộ Thông tin và Truyền thông không đồng tình với việc xác định nhà báo thực hiện nhiệm vụ của mình là thi hành công vụ, vì hoạt động của họ không phải là hoạt động mang tính chất quyền lực Nhà nước. Tuy nhiên, nhà báo vẫn cần được bảo vệ trong khi thực hiện công việc của mình và cần được xã hội và pháp luật bảo vệ để không bị xâm phạm quyền lợi hợp pháp trong suốt quá trình tác nghiệp./.