Hóa chất độc hại trong thuốc lá nung nóng và nguy cơ đối với thế hệ trẻ

Thuốc lá nung nóng (heat-not-burn) đã trở thành một trong những sản phẩm thuốc lá thế hệ mới được nhiều người sử dụng, đặc biệt là giới trẻ. Sản phẩm này được quảng bá là “ít hại hơn” so với thuốc lá truyền thống vì không có quá trình cháy, do đó giảm thiểu một số chất độc hại như tar (nhựa thuốc lá) và các chất gây ung thư.

Tuy nhiên, thực tế, thuốc lá nung nóng vẫn tiềm ẩn nhiều tác hại nghiêm trọng đối với sức khỏe, đặc biệt là với giới trẻ. Mặc dù được tiếp thị như một sản phẩm “an toàn hơn”, nhưng việc sử dụng thuốc lá nung nóng vẫn có thể dẫn đến nghiện nicotine, ảnh hưởng đến sự phát triển của cơ thể và gây ra các bệnh lý nghiêm trọng lâu dài.

Thuốc lá nung nóng tiềm ẩn nhiều tác hại nghiêm trọng đối với sức khỏe, đặc biệt là với giới trẻ. Ảnh minh họa

Trong những năm gần đây, thuốc lá nung nóng đã trở thành lựa chọn phổ biến trong giới trẻ, đặc biệt là những người bắt đầu có thói quen hút thuốc. Điều này chủ yếu do việc tiếp thị sản phẩm một cách hấp dẫn, với những quảng cáo nhấn mạnh đến lợi ích “giảm hại” và hình ảnh “sành điệu” mà sản phẩm này mang lại.

Thuốc lá nung nóng như IQOS, Glo, hay Ploom, đã được đưa vào thị trường và nhanh chóng thu hút sự chú ý của thanh thiếu niên nhờ vào những thiết kế hiện đại, dễ sử dụng và ít mùi hơn so với thuốc lá truyền thống.

Theo một nghiên cứu của Bộ Y tế Việt Nam, tỷ lệ thanh thiếu niên tiếp xúc với thuốc lá nung nóng trong những năm gần đây đã gia tăng đáng kể.

Nhiều bạn trẻ, đặc biệt là học sinh trung học, cho rằng thuốc lá nung nóng không gây hại bằng thuốc lá truyền thống, từ đó dẫn đến việc sử dụng một cách dễ dàng và không lo ngại về tác động lâu dài.

Mặc dù thuốc lá nung nóng không sinh ra khói như thuốc lá thông thường, nhưng chúng vẫn tạo ra một số chất độc hại và gây nghiện nghiêm trọng.

Các nghiên cứu cho thấy rằng, khi làm nóng, các thành phần trong thuốc lá vẫn giải phóng nicotine, một chất gây nghiện mạnh, cũng như các hóa chất độc hại như formaldehyde, acetaldehyde và acrolein – những chất đã được chứng minh là gây hại cho sức khỏe.

Theo TS.Nguyễn Trung Nguyên, Giám đốc Trung tâm Chống độc, Bệnh viện Bạch Mai, thuốc lá nung nóng chứa nicotine, một chất gây nghiện mạnh, làm tăng khả năng người dùng tiếp tục sử dụng thuốc lá, dẫn đến sự phụ thuộc lâu dài.

Với giới trẻ, việc sử dụng thuốc lá làm nóng có thể dẫn đến việc nghiện nicotine từ khi còn rất sớm, gây ảnh hưởng tiêu cực đến sự phát triển của não bộ và hệ thần kinh. Sự phụ thuộc vào nicotine có thể kéo dài suốt đời, làm tăng nguy cơ sử dụng các sản phẩm thuốc lá khác trong tương lai, bao gồm cả thuốc lá truyền thống và thuốc lá điện tử.

Mặc dù thuốc lá nung nóng không sinh ra khói như thuốc lá truyền thống, nhưng việc đốt nóng các thành phần thuốc lá vẫn tạo ra các khí độc hại, có thể gây tổn hại cho phổi và tim mạch.

Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng các hóa chất sinh ra trong quá trình làm nóng thuốc lá có thể làm tổn thương tế bào phổi, tăng nguy cơ viêm nhiễm đường hô hấp và dẫn đến các bệnh hô hấp mãn tính như COPD (bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính). Đồng thời, những hóa chất này cũng có thể làm tăng nguy cơ mắc các bệnh tim mạch.

Dù không sinh ra khói trực tiếp, thuốc lá nung nóng vẫn giải phóng một số hợp chất gây ung thư. Các nghiên cứu chỉ ra rằng thuốc lá nung nóng có thể vẫn tạo ra các hợp chất như benzene và nitrosamine – các chất được xác định là gây ung thư.

Mức độ độc hại của thuốc lá nung nóng có thể thấp hơn so với thuốc lá truyền thống, nhưng không có sản phẩm thuốc lá nào là hoàn toàn an toàn. Việc tiếp xúc lâu dài với các hóa chất này có thể dẫn đến nguy cơ cao mắc ung thư phổi và các loại ung thư khác.

Ngoài các tác động về sức khỏe, thuốc lá nung nóng còn ảnh hưởng tiêu cực đến tâm lý và hành vi của giới trẻ.

Giới trẻ là đối tượng dễ bị lôi cuốn vào việc sử dụng thuốc lá nung nóng vì chúng được quảng cáo là “hiện đại”, “ít hại hơn”, và “mới mẻ”. Nhiều thanh thiếu niên bắt đầu sử dụng sản phẩm này do tò mò hoặc muốn hòa nhập với nhóm bạn, nhưng điều này lại vô tình tạo ra thói quen hút thuốc từ khi còn rất trẻ.

Việc hút thuốc trong lứa tuổi thiếu niên có thể dẫn đến những tác hại lâu dài, làm ảnh hưởng đến khả năng phát triển và học tập, và dễ dàng chuyển sang sử dụng thuốc lá truyền thống hoặc thuốc lá điện tử sau này.

Việc sử dụng thuốc lá nung nóng không chỉ ảnh hưởng đến sức khỏe mà còn tác động đến mối quan hệ xã hội của giới trẻ. Những người hút thuốc có thể bị kỳ thị hoặc bị bạn bè xa lánh, nhưng cũng có thể gặp phải sự tán dương từ một nhóm người khác, khiến họ dễ dàng rơi vào vòng xoáy nghiện thuốc. Điều này không chỉ ảnh hưởng đến sức khỏe mà còn ảnh hưởng đến các mối quan hệ gia đình, bạn bè và cộng đồng.

Để giảm thiểu sự gia tăng sử dụng thuốc lá nung nóng trong giới trẻ, cần có các biện pháp mạnh mẽ và đồng bộ từ cả chính phủ, cộng đồng và các tổ chức y tế.

Bà Nguyễn Thị An, Giám đốc Tổ chức HealthBridge, cần đẩy mạnh các chiến dịch tuyên truyền về những tác hại của thuốc lá nung nóng, đặc biệt là đối với giới trẻ.

Các chương trình giáo dục tại trường học, cộng đồng và qua các phương tiện truyền thông xã hội cần cung cấp thông tin đầy đủ, chính xác về nguy cơ của thuốc lá nung nóng, giúp thanh thiếu niên nhận thức rõ hơn về tác hại của sản phẩm này.

Chính phủ cần áp dụng các biện pháp cấm quảng cáo thuốc lá nung nóng tại các phương tiện truyền thông, đặc biệt là các nền tảng mạng xã hội, nơi giới trẻ dễ dàng tiếp cận. Các chiến dịch quảng cáo cần phải được kiểm soát nghiêm ngặt để giảm thiểu sự hấp dẫn của thuốc lá đối với giới trẻ.

Cần có những quy định pháp lý rõ ràng về việc kiểm soát và phân phối thuốc lá nung nóng, bao gồm việc cấm bán sản phẩm này cho người dưới tuổi trưởng thành. Các cơ quan chức năng cần kiểm tra, giám sát chặt chẽ việc buôn bán và sử dụng thuốc lá nung nóng để hạn chế tối đa sự lạm dụng của giới trẻ.

Thuốc lá nung nóng không sản sinh ra khói như thuốc lá truyền thống, nhưng chúng vẫn tiềm ẩn những nguy cơ sức khỏe nghiêm trọng, đặc biệt là đối với giới trẻ. Sự gia tăng sử dụng thuốc lá nung nóng trong thanh thiếu niên không chỉ gây nghiện nicotine mà còn có thể dẫn đến các bệnh lý mãn tính về tim mạch, hô hấp, và ung thư.

Để bảo vệ thế hệ trẻ, cần có những biện pháp mạnh mẽ hơn trong việc tuyên truyền, giáo dục và quản lý sản phẩm thuốc lá nung nóng. Chính phủ và cộng đồng cần phối hợp chặt chẽ để ngăn chặn tác hại của thuốc lá thế hệ mới, bảo vệ sức khỏe và tương lai của thế hệ trẻ.