Pút tồng là nghi lễ quan trọng nhất trong tín ngưỡng thờ cúng tổ tiên của người Dao Đỏ ở Lào Cai. “Pút” có nghĩa là nhảy, “tồng” có nghĩa là đồng. Pút tồng vừa là cách thức diễn xướng được thực hiện khi hành lễ và cũng có nghĩa là một nghi lễ thờ cúng tưởng nhớ đến linh hồn tổ tiên.
 |
|
Lễ thường tổ chức tại gia đình trưởng họ của các dòng họ người Dao Đỏ |
Người Dao Đỏ tổ chức Pút tồng vào ngày đầu năm mới. Công việc chọn ngày do trưởng họ quyết định và thường tránh các ngày kiêng kỵ của dòng họ. Việc chuẩn bị luôn được thực hiện trước khi tổ chức khá lâu, chu đáo và nghiêm túc. Trưởng tộc đứng ra lo liệu chính, cả về lễ vật và đạo cụ. Lễ vật dâng cúng chính gồm có gà, rượu, gạo, bánh trái,…
 |
|
Đồ nghi lễ gồm có tranh thờ, kiếm bùa, trang phục thầy cúng, cờ, binh khí,… |
Diễn trình lễ Pút tồng gồm 11 bước và hầu hết các nghi lễ cúng bái đều được thực hiện thông qua các động tác nhảy, múa. Các điệu nhảy được thực hiện nối tiếp nhau trong suốt tiến trình nghi lễ. Múa trong nghi lễ Pút tồng thường chỉ do nam giới thực hành. Nhạc cụ sử dụng trong nghi lễ gồm có trống, thanh la, não bạt. Âm nhạc và múa hòa quyện rất tự nhiên, tạo nên sự sống động trong quá trình biểu diễn. Ngôn từ sử dụng trong Pút tồng chủ yếu là những lời khấn rì rầm của thầy cúng, những tiếng hô to của người nhảy, làm cho không khí của Pút tồng thêm sôi động và linh thiêng, huyền bí,…
 |
|
Nghi thức tắm than trong lễ “pút tồng” của người Dao Đỏ |
H’Mai (th)
