Lực lượng nổi dậy Hayat Tahrir al-Sham (HTS) tại Syria, hôm 08/12, tiến vào thủ đô Damascus lật đổ chính quyền của Tổng thống Bashar Al-Assad, tạo nên biến động chính trị lớn nhất trong hơn 5 thập kỷ qua tại quốc gia Trung Đông. Sự kiện này cũng có thể gây ra những tác động khó lường với khu vực và thế giới trong thời gian tới.
 |
Quân chính phủ Syria đã sụp đổ chóng vánh trước đòn tấn công của phiến quân – Ảnh: AFP/TTXVN
Sau thời gian dài hoạt động kín đáo, hôm 27/11, lực lượng HTS ở miền Bắc Syria bất ngờ phát động các cuộc tấn công nhằm vào các vùng lãnh thổ do chính quyền của Tổng thống Bashar Al-Assad nắm giữ. Trước sự kháng cự yếu ớt bất ngờ của quân đội Syria, chỉ trong vòng 10 ngày, HTS đã chiếm giữ hàng loạt các thành phố trọng yếu của Syria và hôm 08/12 tiến vào thủ đô Damascus, lật đổ chính quyền đương thời.
Sự sụp đổ chóng vánh của chính quyền Tổng thống Bachar Al-Assad gây bất ngờ cho tất cả các bên, bao gồm cả các đồng minh quan trọng của Syria. Trong 10 ngày HTS tấn công, lực lượng quân đội Syria hầu như không tạo nên phản kháng nào đáng kể, ngoại trừ những ngày đầu giao tranh căng thẳng quanh khu vực Aleppo, thành phố lớn thứ 2 của Syria. Sau khi thành phố Aleppo thất thủ hôm 30/11, chính quyền của Tổng thống Bachar Al-Assad cũng nhanh chóng đánh mất các thành phố trọng yếu khác là Hama, Homs trong các ngày tiếp theo và đến ngày 08/12, lực lượng HTS đã tiến vào thủ đô Damascus mà gặp rất ít thương vong.
Các thành viên lực lượng đối lập Syria SDF sau khi chiếm quyền kiểm soát thành phố Deir el-Zor, miền Đông Syria ngày 7/12/2024. (Ảnh: REUTERS/TTXVN)
Hiện nay nhiều quốc gia trong khu vực Trung Đông đã tuyên bố sẵn sàng giúp Syria ổn định tình hình và xây dựng kế hoạch chuyển tiếp quyền lực, đặc biệt sau một thời gian dài xung đột nội bộ và cuộc chiến đẫm máu giữa các phe phái. Tình hình tại Syria, bắt đầu từ cuộc nội chiến nổ ra vào năm 2011, đã gây ra sự can thiệp của nhiều quốc gia, trong đó có những cường quốc như Mỹ, Nga, Iran, Thổ Nhĩ Kỳ và các quốc gia Ả Rập.
Đúng vậy, trong bối cảnh tình hình Syria đang diễn biến phức tạp, nhiều quốc gia trong khu vực đã thể hiện sự quan tâm và sẵn sàng hỗ trợ quá trình ổn định và chuyển tiếp quyền lực tại đây. Các quốc gia như Iran, Ả Rập Xê Út, Thổ Nhĩ Kỳ và các nước láng giềng khác đều có những mối quan tâm chiến lược riêng liên quan đến Syria và đang tìm kiếm các giải pháp hòa bình.
Việc các quốc gia này tuyên bố hỗ trợ có thể liên quan đến nhiều yếu tố, bao gồm việc cải thiện tình hình an ninh, nhân đạo, cũng như thúc đẩy các cuộc đàm phán chính trị giữa các bên liên quan để đạt được một giải pháp bền vững. Ngoài ra, sự hợp tác giữa các quốc gia trong khu vực cũng có thể giúp giảm bớt căng thẳng và tạo điều kiện thuận lợi cho việc khôi phục hòa bình và ổn định ở Syria.
Tuy nhiên, quá trình này không hề đơn giản, vì nó đòi hỏi sự đồng thuận giữa các bên có mâu thuẫn và sự tham gia tích cực từ cộng đồng quốc tế.
Trong bối cảnh hiện nay, sau nhiều năm xung đột và tổn thất, một số quốc gia trong khu vực Trung Đông, như các nước thuộc Liên đoàn Ả Rập, đang tìm cách khôi phục hòa bình và ổn định ở Syria. Các quốc gia này chủ yếu muốn đóng góp vào một giải pháp chính trị cho Syria, trong đó có việc hỗ trợ các cuộc đàm phán hòa bình và xây dựng một kế hoạch chuyển giao quyền lực từ chính phủ của Tổng thống Bashar al-Assad sang một hình thức chính quyền bao gồm đại diện của tất cả các phe phái chính trị và xã hội trong nước.
Đặc biệt, trong những năm gần đây, mối quan hệ giữa Syria và các quốc gia Ả Rập đang dần được cải thiện. Ví dụ, các quốc gia như Ả Rập Xê Út và Các Tiểu vương quốc Ả Rập Thống nhất (UAE) đã thực hiện các động thái để khôi phục quan hệ ngoại giao với Damascus, mở ra cơ hội cho việc xây dựng một kế hoạch chuyển tiếp quyền lực. Tuy nhiên, vấn đề này vẫn còn nhiều khó khăn, đặc biệt là sự khác biệt về lợi ích giữa các quốc gia và các nhóm trong Syria.
Ngoài ra, cộng đồng quốc tế cũng đang tìm cách hỗ trợ các sáng kiến hòa bình, nhưng việc này phải vượt qua các rào cản chính trị, quân sự và nhân đạo để đưa Syria trở lại ổn định./.
Bùi Tuệ
